André Gide'in l'immoraliste adlı yapıtının çevirisinin Antoine Berman'ın çeviri eleştirisi yöntemiyle incelenmesi
Analyzing the translation of André Gide's L'immoraliste with Antoine Berman's translation criticism method
- Tez No: 886629
- Danışmanlar: DOÇ. DR. PINAR GÜZELYÜREK ÇELİK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Fransız Dili ve Edebiyatı, Mütercim-Tercümanlık, French Linguistics and Literature, Translation and Interpretation
- Anahtar Kelimeler: Antoine Berman, Ayrı Yol, L'immoraliste, Bozucu Eğilimler, Tahsin Yücel, Antoine Berman, Ayrı Yol, L'immoraliste, Deforming Tendencies, Tahsin Yücel
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Batı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Fransızca Mütercim Tercümanlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 100
Özet
Fransız yazar André Gide'in 1902'de basılan, L'immoraliste adlı yapıtının Türkçeye dilbilimci, çevirmen Tahsin Yücel tarafından Ayrı Yol ismi ile aktarılan eserinin Antoine Berman bakış açısına göre incelemesini yapmak maksadıyla bu çalışmayı ele almış bulunmaktayız. Burada amaç, ilgili eserin çeviri stratejileri kapsamında Berman'ın eleştirel bakış açısına ne denli uyup uymadığını tespit etmek ve değerlendirmektir. Bu noktada Antoine Berman'ın on üç maddeden oluşan“bozucu eğilimler”kavramından faydalandık. Eserin Tahsin Yücel çevirisiyle ilk kez Varlık Yayınlarından Ocak 1960 tarihinde yayımlandığı bilinmektedir. Daha sonrasında aynı çalışmanın günümüz Türkçesine yakınlaştırılmış şekilde 2009 yılında Can Yayınları'ndan tekrardan basımı gerçekleşmiştir. Bu yayınlar arasında dilsel düzeyde bir fark bulunmaması ve çalışma süresince anlaşılır ifade örneklemesi sunuyor olması sebep Can Yayınları'ndan üçüncü kez basımı gerçekleşen eser ele alınmıştır. Çalışmanın sonucunda çıkış metni ile varış metni arasında yapılan incelemeler ışığında çeviri sürecinde, çevirmenin, yazarın bir anlatı bütünlüğünde aktarmış bulunduğu fikirlerini, ifade biçimini çıkış dilinden varış diline çeşitli çeviri stratejileri geliştirerek taşıdığı gözlemlenmiştir. Bunların arasında kimi zaman sözcüğü sözcüğüne çeviri söz konusu iken kimi zaman da özgün metnin aksine ifade farklılıklarının gözle görülür biçimde var olduğu bir tutum benimsendiği saptanmıştır. Ayrıca, kullanılan bu tekniklerin yanı sıra çevirisi gerçekleştirilmemiş kısımların da olduğu tespit edilmiştir. Bununla birlikte varış dilinde okurun anlatılan hikâye süresince daha katılımcı ve daha aktif rol oynayan bir görev edinmesi maksadı güdüldüğü düşüncesiyle yorumladığımız eserdeki özel isimlerin Türkçeleştirilerek değiştirildiği ve hatta bazı ekleme söylemlerin de bulunduğu fark edilmiştir. Tüm bu yaptığımız tespitleri dikkate aldığımızda çevirmen Tahsin Yücel'in Antoine Berman'ın çeviri esnasında okura, okuma esnasında anlamayı kolaylaştıracak bir adaptasyon alanı açmaktansa başka bir dilden aktarımda bulunulduğu gerçeğini yadsımayan ve dahası süreklilik arz eden bir hatırlatıcı yaklaşım sergilenmesi gerektiği bakış açısına sıklıkla ters düşen birtakım eğilimlerde bulunduğunu görmekteyiz.
Özet (Çeviri)
This study aims to analyze the work of French writer André Gide's“L'immoraliste”published in 1902 and translated into Turkish by linguist, translator Tahsin Yücel under the title“Ayrı Yol”from the perspective of Antoine Berman. The aim here is to determine and evaluate whether or not the relevant work conforms to Berman's critical point of view within the scope of translation strategies. At this point, we made use of Antoine Berman's thirteen-item concept of“deforming tendencies”. It is known that the work was first published in January 1980 by Varlık Yayınları with the translation of Tahsin Yücel. Later on, the same work was republished in 2009 by Can Yayınları in a way that was converted to today's Turkish. Since there is no difference at the linguistic level between these publications and since it offers comprehensible expression sampling during the study, the third edition from Can Yayınları was taken into consideration. At the end of the study, in the light of the analyses made between the source text and the target text, it was observed that in the translation process, the translator conveyed in the integrity of a narrative, from the source language to the target language by developing various translation strategies. Among these, it was found that while sometimes a word-for-word translation was used, sometimes an attitude was adopted in which there were visible differences in expression contrary to the original text. In addition to these techniques, it was also found that there were also parts that were not translated. In addition to this, it has been noticed that the proper names in the work, which we interpreted with the idea that the intention was to make the reader more participatory and play a more active role in the story in the language of arrival, have been changed into Turkish and even some additional discourses have been added. When we take all these findings into consideration, we see that translator Tahsin Yücel has some tendencies that often contradict Antoine Berman's point of view, that the reader should not deny the fact that he is being transferred from another language and moreover, that a continuous reminder approach should be exhibited during translation rather than opening an adaptation area that will facilitate comprehension during reading.
Benzer Tezler
- Denonciation de l'Individualisme autrancier dans l'Immoraliste et dans la Porte etroite d'Andre Gide
Andre Gide'in l'Immoraliste ve la Porte Etroite adlı anlatılarında aşırı bireyciliğin gösterilmesi
MUSTAFA SERDAR ÜNAL
Doktora
Fransızca
1995
Fransız Dili ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiFransız Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF.DR. TUĞRUL İNAL
- Twentieth century queer literature and orientalism
Yirminci yüzyıl queer edebiyatı ve oryantalizm
DUYGU ULA
Yüksek Lisans
İngilizce
2012
Alman Dili ve EdebiyatıSabancı ÜniversitesiKültürel Çalışmalar Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. HÜLYA ADAK
- L'incommunicabilité dans les œuvres D'andré Gide
André Gide'in eserlerinde iletişimsizlik
HÜLYA KOL
Yüksek Lisans
Fransızca
2019
Fransız Dili ve EdebiyatıSelçuk ÜniversitesiFransız Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET GÖGERCİN
- La Problematique romanesque chez Andre Gide
Andre Gide'in eserlerinde romanesk probleminin incelenişi
FUAT BOYACIOĞLU
Doktora
Fransızca
1998
Fransız Dili ve EdebiyatıSelçuk ÜniversitesiFransız Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
PROF. DR. MUHARREM ŞEN