Geri Dön

Mimarlığın öteki arzusu üzerinden kurmaca mekân arayışları: Mekân' oluş

Space imaginaries through the other desire of architecture: Becoming of space'

PDF İndir

  1. Tez No: 887106
  2. Yazar: İREM SÜTÇÜ
  3. Danışmanlar: PROF. DR. ELMİRA AYŞE GÜR
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Mimarlık, Architecture
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
  10. Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Mimari Tasarım Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 206

Özet

Mimarlık problem edişlerin izinde bir varoluş haritası çizer. Bu çerçevede varoluşunu anlamlandırır ya da inkâr eder, ispatlar ya da eleştirir, üretir ya da tüketir. Bu zıtlıklar özne ve nesne arasında, arzu ve arzunun sınırlarına -söz edilebilirse- eklemlenen öteki kavramlar ile ilişkisi çerçevesinde tartışılabilir. Bu tezin problem edindiği nokta ise arzu ve arzunun beraberinde getirdiği öteki kavramlar ve bu kavramların mekân üzerinde oluşturduğu manipülatif ve problematik durumlardır. Mimarlık sadece özne ve nesne arasında somut var oluşlar ya da yapma edinimleri üzerinde bir mevcudiyet göstermez. Görünmeyen, soyut, psişik kavramların güçlü tutumu da mimarlığın diğer yarımını oluşturur. Bu noktada yaratma ve anlamlandırma dürtüsü, soyut kavramların birbiri ile ya da birbiri üzerinden kurduğu ilişkiler haritasını zemininde barındırır. Bu ilişkiler haritasında aktörler nesne ve özne öteki ile karşılaşma noktalarında kendine bir zemin hazırlar. Bu nokta da aktörler kendi benliklerini yaratırken bir diğer tarafta kendi yansıma, yanılsamalarını da var etmeye başlar. Mekân ve zaman ise bu dönüşümleri içeride barındıran sonsuz bir katmandır. Peki mekân öteki ile karşılaşabilir mi? Mimarlığın bir ötekisi olabilir mi? Bu tez arzu mimarlığı çerçevesinde öteki mimarlığa ait sorgulamaları nitel araştırma yöntemleri ile ortaya koymayı hedeflemektedir. Arzu mimarlığının bir sonucuna ulaşmaktan ziyade arayış halindeki yolu deneyimlemek üzere kurulan bu tez arzunun kendini belli ettiği pratiklere odaklanır. Bu pratiklerden yola çıkarak öteki mekânsallığı tezin çıktısı olarak ortaya çıkartılan kurmaca mekân modeli üzerinden deneyime açar. Tartışma çerçevesini, arzunun mimarlıkla temas yüzeylerinin potansiyelliği, hangi pratiklerle açığa çıktığı ve bu pratiklerin tahayyül olmaktan ileri gidebilme ihtimallerinin ne olduğu ana araştırma sorusu etrafında şekillendirir. Ayrıca, arzu ve mimarlığın arasında kurgulanan köprülerde özne, mekân, zaman aktörlerinin ilişkiselliğinin nasıl kurgulandığı, uğradığı değişimlerin ne olduğu, mimarlığın ötekisi ile olan etkileşimlerinin nasıl açığa çıktığı, mekân ve mekân' oluş aralıklarının nasıl kurgulandığı alt araştırma soruları ile de bu tartışmayı genişletir. Psikanalizde kendine derin yer bulmuş olan arzu ve beraberinde taşıdığı kavramları birinci bölümde tartışarak iki farklı arzu felsefesi üzerinden bir literatür araştırması oluşturur. Bu noktada arzu felsefesi üzerine söylemler ve ötekilik hakkında toplanan kavramlar arzunun yansımalarını pratiklerine dahil eden Sürrealist ve Sitüasyonist süreçlerin kavramsallıkları ile kesişimleri kurgular. Sürrealist ve Sitüasyonist pratikler boyunca üretilen arka planın arzu felsefesinin muğlak var oluşları ile arasındaki örtüşen tutumların izleri sürülür. İkinci başlık olarak arzunun mimarlıkla olan temas yüzeylerine odaklanır. Arzu ile birlikte mimarlığın formalist tutumuna karşı gelişen tavrı ve bu tavırla birlikte hem kentte hem mekânda kurgulanan ötekilikler serimlenir. Tezin son bölümünde ise tüm bu yol haritasını deneyimlemek üzere mekân ve öteki mekân olan mekân' oluşun kurmaca mekân modeli gerçekleştirilir. Literatürden toplanan teorik ve pratik anlayışla Ulus-Sıhhıye-Kızılay aksı katılımcıların bilişsel haritaları üzerinden belirli manipülasyonlara uğratılarak kurmaca mekân modeli oluşturulur. Açığa çıkarılan Chiasme adlı model ile peşinde olunan mekân' formun sosyal ve mekânsal pratikleri tartışmaya açılmıştır. Özet olarak tez mimarlığın soyut arka planında insanın ister eksikliğinde kaynaklanan ister özü olan ama asla kaybolmayan arzunun yarattığı muğlak manipülatif tutumların aktörler üzerindeki etkisini incelemiştir. Mimarlığın en birincil sorunu olan özne, zaman ve mekân aktörleri arzunun başrol oyuncularıdır. Bu noktada arzu felsefesi ile ortaya atılan kavramlar, arzu mimarlığı diye tartışabileceğimiz pratiklerden edinen veriler ile bir deneyim mekânı olan mekân' yani kurmaca mekânın üretimi gerçekleştirilmiştir. Gündelik yaşamdan alınan bir Ankara örneğiyle de arzunun manipüle ettiği bu durumları ve öteki oluşları tartışmaya sunmayı amaçlar. Mimarlığın arzu ile olan etkileşimi ve kesişiminin tartışmaya açılması bakımından disiplinler arası bir bakış açısı ile tezin mevcut literatürde göz önünde bulunan boşluklara sızacağı öngörülmektedir.

Özet (Çeviri)

Architecture draws a map of existence on the trace of problematizations. Within this framework, it makes sense of its existence or denies it, proves or criticizes it, produces or consumes it. These contrasts can be discussed within the framework of the relationship between subject and object, desire and other concepts that are articulated - if one can say so - to the boundaries of desire. The problem of this thesis is the other concepts brought about by desire and desire and the manipulative and problematic situations these concepts create on space. Architecture does not only exist between subject and object on concrete existences or the acquisitions of making. The strong hold of invisible, abstract, psychic concepts also constitutes the other half of architecture. At this point, the impulse to create and to make meaning is grounded in the map of relations that abstract concepts establish with or on each other. In this map of relations, actors prepare a ground for themselves at the points of encounter with the object and the subject other. At this point, while actors create their own selves, they also begin to create their own reflections and illusions on the other side. Space and time is an infinite layer that contains these transformations. So can space encounter the other? Can architecture have an other? Although the existence of desire is discussed on two different perspectives, either from ''lack'' or from ''essence'', desire finds a place for itself with all its ambiguity and one cannot speak of a human being without desire. When the human being is considered as one of the actors that architecture takes as a problem, it is observed that desire is a factor underlying this creation process. This factor continuously constructs its production on an uncertain and slippery ground with the ambiguous existences it contains. Actors create their own illusions by encountering the other on this ambiguous ground. Architecture and the architectural practices traced by architecture do not only construct the built environment of life. It changes, transforms, and re-creates this environment. However, this re-creation is discussed within an absolute framework. The material existence of architecture overshadows the multiple formations beyond it. In addition to the rational, functional, structural and sensible features of architecture, there is always a poetic side, a dreamer who drifts after its lost object, sometimes dealing with the dark side of concepts, and at the same time pursuing its desires. Looking at the act of architecture from this perspective allows for enrichment in architectural thought with the ambiguous ground created by concepts. Ideas that break stasis and wage war against materiality, such as focusing on desires, giving space to affect, deconstructing the space in daily life, and constantly rebuilding spaces, create ruptures in the border-state of architecture. These challenges to the discipline of architecture focus on the construction of a different reality within the reality of architecture. The architectural other, which must first exist itself in order to search for its other, its lost object, opens ground for itself by constructing the dissolutions in the discipline of architecture at this very point. In line with the aforementioned perspective, this thesis aims to focus on the otherness of architecture and the city. It realizes a series of conceptual readings by focusing on the otherness of architecture and subject-time-space actors. The ground of the research is formed in line with the qualitative research method with the concepts obtained from the impact and reflections of desire on the institution and experience of space. This study, which establishes a direct connection with the urbanite, opens the sequences of otherness of the city to discussion through cognitive mapping. With various concepts obtained from the literature part of the research, manipulations are created by intervening in cognitive maps. By including the reflections of desire in the construction of space, a fictional space model that carries space into otherness is revealed. With this model, which is a reference to the space' form, the intersections of space with desire are opened to discussion and this discussion is continuously continued with the forms of construction enabled by the model. It is envisioned that this fictional space model, which is opened to discussion, and the examination of the interaction and intersection of architecture with desire can fill the gaps in the existing literature when considered from an interdisciplinary perspective. This thesis aims to reveal the questioning of other architecture within the framework of the architecture of desire through qualitative research methods. Rather than reaching a conclusion of the architecture of desire, this study, which is established to experience the path in search, focuses on the practices in which desire manifests itself. Based on these practices, it opens the other spatiality to experience through the fictional space model that emerges as the output of the thesis. The framework of the discussion is shaped around the main research question of the potentiality of the contact surfaces of desire with architecture, the practices through which it manifests itself, and the possibility of these practices going beyond imagination. It also expands this discussion with the sub-research questions of how the relationality of the actors of subject, space and time is constructed in the bridges built between desire and architecture, what are the changes they undergo, how the interactions of architecture with the other are revealed, and how the intervals of space and space' are constructed. By discussing desire, which has found a deep place in psychoanalysis, and the concepts it carries with it in the first chapter, it creates a literature research on two different philosophies of desire. At this point, the discourses on the philosophy of desire and the concepts collected on otherness intersect with the conceptualizations of Surrealist and Situationist processes that incorporate the reflections of desire into their practices. The overlapping attitudes between the background produced during Surrealist and Situationist practices and the ambiguous existences of the philosophy of desire are traced. The second title focuses on the contact surfaces of desire with architecture. Together with desire, the attitude developed against the formalist attitude of architecture and the othernesses constructed both in the city and in space with this attitude are laid out. In the last part of the thesis, an imaginary spatial model of space and the space that is the other space' is realized in order to experience this road map. With the theoretical and practical understanding gathered from the literature, a imaginary space model is created by manipulating the Ulus-Sıhhıye-Kızılay axis through the cognitive maps of the participants. With the model named Chiasme, the social and spatial practices of the space' form pursued are opened to discussion. In summary, the thesis examined the effect of ambiguous manipulative attitudes on the actors created by desire, which either arises from the lack of human beings in the abstract background of architecture or is the essence but never disappears. The actors of subject, time and space, which are the primary problems of architecture, are the protagonists of desire. At this point, the concepts put forward by the philosophy of desire, the data obtained from the practices discussed as the architecture of desire, and the space' as a space of experience, that is, the production of imaginary space, have been realized. With an Ankara example taken from everyday life, it aims to present these situations and othernesses manipulated by desire for discussion. It is envisaged that the study will penetrate the gaps in the existing literature with an interdisciplinary perspective in terms of discussing the interaction and intersection of architecture with desire.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    605461

    Reading the modern through hotel interiors of the 1950s: Divan and Çınar Hotels in İstanbul

    1950'ler otel iç mekanları üzerinden moderni okumak: İstanbul Divan ve Çınar Otelleri

    HANDE ATMACA ÇETİN

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2019

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. FUNDA UZ

    DOÇ. DR. ZEYNEP TUNA ULTAV

  2. Tez No

    186174

    Tommaso Campanella ve Thomas More'un ütopyalarının karşılaştırılması

    Comparing Thomas More and Tommaso Campanella's utopias

    MAHMUT AVCI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2006

    FelsefeAtatürk Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. OSMAN ELMALI

  3. Tez No

    863625

    Mekandaki görünmez: Ötekinin kaydını tutan mimarlık üzerine bir araştırma

    The invisible in space: A study on architecture keeping record of the other

    ZEYNEP ÇABUK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. AYŞE ŞENTÜRER

  4. Tez No

    422129

    Kent deneyiminde özgürleşme aralıkları olarak heterojen mekan

    Heterogenous space as liberating intervals within urban experience

    DENİZ ÖNDER

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2015

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. AYŞE ŞENTÜRER

  5. Tez No

    541774

    Dijital tasarım söylemlerinin stüdyo ortamına yansımaları üzerine bir tartışma

    A discussion on the reflections of digital design discourses in the design studio

    EDA YEYMAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MELTEM AKSOY

Geri Dön