Hadrianopolis mozaiklerinde görülen bitkisel ve geometrik motiflerin ikonografik açıdan değerlendirilmesi
Iconographical consideretion of vegetable and geometrical patterns of mosaics from hadrianopolis
- Tez No: 887598
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ERSİN ÇELİKBAŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Arkeoloji, Archeology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Karabük Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Arkeoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Arkeoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 245
Özet
Mozaik sanatı antik dönemde ortaya çıkmış ve gelişmiştir. Ortaya çıktığı dönemden itibaren yüzyıllar boyunca farklı toplumlar tarafından geliştirilmiş ve antik çağlardan günümüze kadar ulaşan en dayanıklı dekoratif sanat biçimleri arasındadır. (Dunbabin,1999. s.1). Mozaikler taş, mine, cam, tahta gibi eşyaların ufak parçalarından, bir yüzeyi kaplamak amacı ile çeşitli renklerden resim yapma sanatıdır (Üstüner, 2002, s.7).) İnsanoğlu, var olduğu dönemden beri, kültürel varlığını, sosyal yaşantılarını gösteren detayları, günlük yaşantılarını, gelenek göreneklerini, sonraki nesillere aktarma yönünde çabalar sarfetmiş olup bunları ileriki nesillere aktarmada en önemli detay mozaikler olduğunu fark etmişlerdir (Ergeç, 2006, s.8). Mozaikler bulunduğu yapıların çeşitli bölümlerini süslemekte ve bunlardan duvarlar daha kolay tahrip edildiğinden günümüze kadar çok sayıda gelmemiş ancak döşeme zemin mozaikleri bol sayıda gelip bunlarında birçoğu zaman ve insan tahribine uğramış bazıları kısmen ortadan kalkmıştır (Üstüner, 2002, s.8). Mozaik sahneleri erken dönemlerde daha çok geometrik ve bitkisel tasvirler içermiş fakat Helenistik döneme gelindiğinde figürlü mozaik kompozisyonların sayısında belirgin bir artış görülmüş, bu sahneler Roma dönemine gelindiğinde daha çok gelişmiştir (Üstüner, 2002, s.85). Yapılan bu mozaik sanatı sayesinde yüzeylerde çok sayıda bitkisel ve geometrik sahnelere de ulaşmak mümkündür. Karabük İli, Eskipazar İlçe merkezinin 3 km batısında bulunan (Çelikbaş, 2019, s.75) ve ilk iskân faaliyetlerinin Geç Kalkolitik döneme kadar uzanan, Geç Helenistik dönemde kent olan Paphlagonia sınırlarındaki Paphlagonia Hadrianopolisi kentinde 2003 -2021 yılları arasındaki Geç Antik Çağ'a tarihlenen sekiz tane yapıda kazı çalışması yapılmıştır. Yapılan bu çalışmalarda sekiz yapının yedi tanesinde dönemin sanatını, süslemesini, dini anlayışını yansıtan birçok mozaik sahneleri içeren zemin mozaiklerine rastlanılmıştır. Araştırmanın amacı, Karadeniz' in Zeugma'sı olarak adlandırılan Hadrianopolis kentinde günümüze kadar gelen bitkisel ve geometrik motifli mozaiklerin, arkeolojik olarak incelenerek dönemin sanat, sosyal, dini anlayışını yansıtan mozaiklerin ikonografik açıdan değerlendirilecektir. Bu amaç doğrultusunda Hadrianopolis kentinin bu sanat anlayışının şekillenmesinde etkili olan bitkisel ve geometrik mozaik sahneleri detaylı bir şekilde incelenecektir.
Özet (Çeviri)
Mosaic art emerged and developed in antiquity. It has been developed by different societies for centuries since its emergence and has been the most important works of art that have survived to the present day. Mosaics are the art of painting from small pieces of objects such as stone, enamel, glass, wood and various colors in order to cover a surface (Üstüner, 2002, p.7). Mosaics are among the most durable forms of decorative art that have survived from ancient times to the present day. (Dunbabin, 1999. p.1) Since its existence, human beings have made efforts to transfer their cultural existence, details showing their social life, daily life, traditions and customs to the next generations, and they have realized that the most important detail in transferring them to future generations is mosaics (Ergeç, 2006, p.8). Mosaics decorate various parts of the buildings in which they are located, and since the walls are more easily destroyed, they have not survived to the present day in large numbers, but the floor floor mosaics have come in large numbers and many of them have been destroyed by time and human destruction and some of them have partially disappeared (Üstüner, 2002, p.8). Mosaic scenes were mostly geometric and floral depictions in the early periods, but in the Hellenistic period there was a significant increase in the number of figural mosaic compositions and they developed during the Roman period (Üstüner, 2002, p.85). Thanks to this mosaic art, it is possible to see many floral and geometric scenes on the surfaces. The city, which is called Paphlagonia Hadrianopolis within the borders of Paphlagonia and is located 3 km west of Eskipazar District center in Karabük Province (Çelikbaş, 2019, p.75), dates back to 5500 BC, and the studies carried out in the necropolis area have made it certain. In the city of Hadrianopolis, excavations were carried out in seven buildings dating to the Late Antiquity between 2003 and 2021. In six of these seven buildings, floor mosaics containing many mosaic scenes reflecting the art, ornamentation and religious understanding of the period were found. The aim of the research is to reveal the mosaics with floral and geometric motifs that have survived to the present day in the city of Hadrianopolis, which is called the zeugma of the Black Sea, by archaeologically examining the mosaics reflecting the artistic, social and religious understanding of the period by evaluating them iconographically. For this purpose, the floral and geometric mosaic scenes that are effective in shaping this understanding of art in the ancient city of Hadrianopolis will be examined in detail.
Benzer Tezler
- Hadrianopolis (Edirne) ile yakın çevresi tümülüsleri ve buluntuları
Tumulus and findings in Hadrianopolis (Edirne) and its vicinity
GİZEM BATUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
ArkeolojiTrakya ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ERGÜN KARACA
- Roma Dönemi'nde Hadrianopolis (Edirne) kent surları
Hadrianopolis (Edirne) city fortification wall in the Roman Period
RAMAZAN TABAK
- Roma ve Geç Antik Çağ'da Paphlagonia Hadrianopolis'i
Hadrianopolis of Paphlagonia in Rome and Late Antiquity
RAKİYE NAMAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
TarihKarabük ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BARIŞ SARIKÖSE
DOÇ. DR. ERSİN ÇELİKBAŞ
- Hadrıanopolıs Kuzeybatı Nekropol Kilisesi cam buluntuları
Hadrianopolis Northwest Necropolis Church glass finds
BUKET GÜNDÜZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
ArkeolojiKarabük ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖMÜR DÜNYA ÇAKMAKLI AKÇA