Bir kompozisyon tekniği olarak genişletilmiş tekseslilik
Extended monophony as a compositional technique
- Tez No: 887745
- Danışmanlar: PROF. DR. HAKKI ALPER MARAL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Müzik, Music
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: ANKARA MÜZİK VE GÜZEL SANATLAR ÜNİVERSİTESİ
- Enstitü: Müzik ve Güzel Sanatlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Müzikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 182
Özet
“Doku”müziğin bir unsuru olarak 20. Yüzyılın ilk yarısında tanımlanmış ve sınıflandırılmıştır. Genellikle“tını”ile birlikte anılan ve bestecilerin arayışlarının bir sonucu olarak bir“kendiliğindenlik”içerisinde ele alınan“doku”nun yaygın olarak, Avrupa Klasik Müzik geleneğinin doğrusal hareketi kapsamında çerçevelendirildiği görülmektedir. Bu yaklaşımda,“parti sayısı”esas alınmakta ve tek partiden çok partiye doğru bir“ilkel–gelişkin”spektrumu oluşturulmaktadır. Hâkim literatürün Avrupa merkezli (ve/veya kaynaklı) olduğu düşünüldüğünde, diğer müzik kültürlerinin tanımlanması da bu spektrum içerisindeki konumlanışlarına koşut olarak gerçekleşmektedir. Bu tarz sayısal indirgemelerle yapılan monofoni, homofoni, polifoni şeklindeki sınıflandırmaların, ortaya çıkmış oldukları paradigmaya ilişkin dahi eksik sonuçlar verirken, hem değişen paradigmalar göz önünde bulundurulduğunda hem de farklı kültürlere uygulanmaları söz konusu olduğunda yeniden ele alınmaları gerekmektedir. Dolayısıyla bu çalışmada“doku”kavramı ile sınıflandırmalarına ilişkin kapsamlı bir araştırma ve değerlendirme yapılmıştır. Bu süreçler,“doku”nun farklı açılardan ele alınabileceğini göstermiş, bir sınıflandırma kriteri olarak“parti sayısı”nın da sınırlayıcılığını ortaya koymuştur. Araştırma esnasında,“teksesli”olarak sınırlandırılan monofonik dokunun aslında birçok katmandan oluşabileceği ve aslında bunun genel-geçer bir sistem dahilinde olmasa da besteciler tarafından denendiği gözlemlenmiştir. Bu sebeple çalışmanın temel odağı, çok katmanlı monofonik bir doku tasarlanabilmesine olanak veren, öznel bir bestecilik tekniği ortaya konulması olarak belirlenmiştir. Genişletilmiş Tekseslilik olarak adlandırılan bu tekniğin oluşturulabilmesi için literatürdeki“doku”unsurları üzerinden çeşitli denemeler yapılmış; bilişsel algının bu noktadaki işlevine ilişkin alanyazın araştırılmıştır. Çalışmanın sağlıklı yürüyebilmesi için teksesliliğin nerede başlayıp, nerede bittiğine ilişkin arayışlar esnasında“bağlam”konusunun önemi ortaya çıkmıştır. Bir müzikal unsur, bazı bağlamlarda monofonik dokuya hizmet ederken bazılarında polifonik dokunun önemli bir işlevi olarak kullanılabilmektedir. Dron, bu unsurların dikkat çekici örneklerinden birisidir. Böylesine bulgular da“doku”nun, literatürde de yer yer karşılaşıldığı üzere,“illüzyon”olabilme özelliğine de dikkat çekmektedir. Tekseslilik sınırları aşılmadan, monofonik dokunun genişleme alanlarının tespit edilmesi amacıyla yapılan denemelerle, varsayımlar sınanmıştır. Uygulanabilecek dokusal manipülasyon fikirlerinin sunulması, görseller yoluyla yapılmış ve bu yolla anlaşılabilirliğin arttırılması hedeflenmiştir. Süreçte ortaya çıkan kavramlar için terim önerileri yapılmıştır. Bunlardan en dikkat çekici olanı,“Mikromonofoni”dir. Kavram, monofonik dokunun dikey ve yatay spekturumlarının manipülasyonları ile, çokseslilik oluşmadan dokunun katmanlanabilmesine ilişkin bir teknik olarak ortaya konulmuştur. Geliştirilmeye oldukça uygun yapısıyla, besteci ve araştırmacılar tarafından da ele alınabileceği düşünülmektedir. Genişletilmiş Tekseslilik tekniği ile bestelenen örnek bir eser de tekniğin düşünce şekline ve işlerliğine ışık tutması amacıyla çalışmanın ekinde sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
It was the first half of the 20th century when“texture”was defined and classified as an element of music. Often associated with“timbre”and considered within a sense of 'spontaneity' as a result of composers' search for a proper approach,“texture”is commonly framed within the linear historic process of the European Classical Music tradition. In this approach, the“number of parts”is the main criterion, forming a“primitive–advanced”spectrum from single-part to multi-part textures. Considering the common literature is Eurocentric (and/or originating from European mindset), the identification of other cultures' music also takes place in regarding their positions within this spectrum. Classifications such as monophony, homophony, and polyphony made with such statistical reductions are insufficient even for the paradigms in which they emerged and need to be reconsidered both in the light of shifting paradigms and when it comes to their application to different cultures. Therefore, this study conducts a comprehensive research and evaluation concerning the concept of“texture”and its classifications is done respectively. These processes have shown that“texture”can be approached from different perspectives, and the criterion of“number of parts”has drastic limitations. During the research, it was observed that the monophonic texture, limited to“single-part,”could actually consist of many layers, and that composers experimented with this even without necessarily attributed to a universally accepted system. Thus, the main focus of the study was determined to be the presentation of a personal compositional approach that allows creating a multi-layered monophonic texture. To create this technique, coined Extended Monophony, various experiments were conducted on the elements of musical texture and also the literature on the function of cognitive perception on this subject has been researched. During the search for where monophony“begins”or“ends,”a question inaugurating the study and make it progress properly, the importance of“context”emerged. While a musical element may serve monophonic texture in some contexts, it may be used as an important function of polyphonic texture in others. For instance, the drone is one of the notable examples of these elements. Such findings also draw attention to the fact that texture can be an“illusion,”as occasionally encountered in the literature. Assumptions were tested with experiments aimed at identifying the extension areas of the monophonic texture without crossing the boundaries of polyphony. Suggestions for textural manipulation ideas were presented using visuals to enhance comprehensibility. Also, terminology suggestions were made for the concepts that emerged during the process, with the most notable being“Micromonophony.”This term is coined as a technique for layering the texture without creating polyphony, through manipulations of the vertical and horizontal spectrums of the monophonic texture. With its structure quite suitable for development, micromonophony can also be studied by composers and researchers. An example piece composed using Extended Monophony technique is presented in the appendix of the study in order to shed light on the way of thinking and realization of the given technique.
Benzer Tezler
- Narrative contribution of immersive audio sound design in audio-visual works
Görsel işitsel çalışmalarda uzamsal ses tasarımının anlatıya katkıları
YUSUF CAN MURTEZAOĞLU
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Müzikİstanbul Teknik ÜniversitesiMüzik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CAN KARADOĞAN
- Local music elements in contemporary music of Turkey: The case of 'Sesin Yolculuğu - The journey of sound' festival
Türkiye'nin çağdaş müziğinde yerel müzik unsurları: 'Sesin Yolculuğu' festivali örneği
ASLIHAN ADLİN
Yüksek Lisans
İngilizce
2020
Müzikİstanbul Teknik ÜniversitesiMüzikoloji ve Müzik Teorisi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ERAY ALTINBÜKEN
- The role of the timbral manipulation in electroacoustic composition in historical context
Tını manipülasyonun elektroakustik kompozisyonda tarihsel bağlamdaki rolü
CEMAL BARKIN ENGİN
- Environmentally friendly components for energy storage devices
Enerji depolama cihazlarında çevre dostu bileşenlerin kullanımı
ELENA STOJANOVSKA
Doktora
İngilizce
2019
Bilim ve Teknolojiİstanbul Teknik ÜniversitesiPolimer Bilim ve Teknolojisi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ KILIÇ
- Modeling the effects of variable coal properties on methane production during enhanced coalbed methane recovery
Geliştirilmiş kömür yatağı metan gazı kurtarımında değişken kömür özelliklerinin metan üretimine olan etkisinin modellenmesi
HÜSEYİN ONUR BALAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2008
Petrol ve Doğal Gaz MühendisliğiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiPetrol ve Doğal Gaz Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FEVZİ GÜMRAH