Aile Sağlığı Merkezine başvuran 30-70 yaş arası bireylerin kanser taramaları hakkında bilgi, tutum ve davranışlarının değerlendirilmesi
Evaluation of knowledge, attitudes and behaviors of individuals aged 30-70 years registered to Family Health Center about cancer
- Tez No: 888297
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SELMA PEKGÖR
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Aile Hekimliği, Family Medicine
- Anahtar Kelimeler: Aile Hekimliği, Kanser Taramaları, Aile Sağlığı Merkezi, Family Medicine, Cancer Screenings, Family Health Center
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sağlık Bilimleri Üniversitesi
- Enstitü: Konya Şehir Hastanesi
- Ana Bilim Dalı: Aile Hekimliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Aile Hekimliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 80
Özet
Giriş ve Amaç: Kanser tüm dünyada yüksek morbidite ve mortalite oranları nedeniyle kardiyovasküler hastalıklardan sonra ölüm nedenleri sıralamasında ikinci sırada gelen önemli bir hastalık grubudur. Artan kanser vakalarına karşı mücadelenin en önemli basamağı erken tanı ve tedavidir. Kanser taramaları ile erken tanı konulması, toplumda kanser farkındalığının artırılmasını ve toplum sağlığının iyileştirilmesini sağlayacaktır. Sunulan çalışmada aile sağlığı merkezlerine kayıtlı olan 30-70 yaş arasındaki bireylerin ulusal kanser tarama programında mevcut olan meme, kolorektal ve serviks kanserine yönelik bilgi, tutum ve davranışlarını belirlemek, bunların birbirleriyle olan ilişkilerini araştırmak ve çalışma sırasında kişilere yaş ve cinsiyetlerine uygun olacak şekilde programlarla ilgili bilgilendirme yapmak amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı ve kesitsel tipte olan çalışmaya, 01/12/2023- 31/01/2024 tarihleri arasında Konya ilinin Selçuklu ilçesine bağlı 78 Numaralı Eğitim Aile Sağlığı Merkezi ve 11 Numaralı Akşemsettin Aile Sağlığı Merkezi'ne kayıtlı olan 30-70 yaş arası 405 kişi katılmıştır. Çalışmanın istatiksel analizi Statistical Package for Social Science (SPSS) versiyon 18.0 paket programı kullanılarak yapılmıştır. Bulgular: Çalışmaya katılanların yaş ortalaması 49,11±11,44 ve %53,1'i kadındı. Dahil edilen katılımcıların %39,8'i ilkokul mezunuydu, %23,5'i sigara kullanıyordu. Katılımcıların %15,3'ü haftada 3 gün ve üzerinde egzersiz yaptığını, %73,8'i sağlıklı beslendiğini belirtti. Katılımcıların %54,6'sında en az bir kronik hastalık vardı. En sık bulunan kronik hastalık ise %40,7 ile hipertansiyondu. Çalışmaya dahil edilen bireylerin %46,9'unun düzenli olarak kullandığı ilacı, %4,2'sinde kanser öyküsü, %42,2'sinin ailesinde/çevresinde kanser öyküsü vardı. Katılımcıların %61,5'i meme, %55,8'i serviks, %32,3'ü kolon kanserinin ülkemizdeki ulusal kanser tarama programı kapsamında tarandığını belirtti. Katılımcıların sadece %18,8'inin ulusal kanser tarama programı kapsamında yer alan kanser türlerinin hepsini doğru bildiği belirlendi. Bireylerin %53,3'ünün KETEM hakkında bilgisi olduğu, %69,1'inin kanser tarama programları hakkındaki bilgiyi aile hekimlerinden aldıkları saptandı. Kanser taraması yaptıran katılımcıların %49,2'si meme, %66,0'ı serviks, %43,5'i kolon kanseri taraması yaptırdığını belirtti. 50 yaş ve üzeri katılımcıların %12,6'sı kolonoskopi, %37,4'ü GGK yaptırdığını belirtti. Kadın katılımcıların ise %22,8'i düzenli olarak ayda bir KKMM yaptığını, %28,8'i klinik meme muayenesi yaptırdığını, %57,7'si smear/HPV DNA testi yaptırdığını, 40 yaş ve üzeri kadın katılımcıların %51,9'u mamografi çektirdiğini belirtti. Katılımcıların ölçek toplamından aldıkları puan ortalaması 96,89±14,49 olarak saptandı. Sonuç: Yapılan çalışmanın verilerine göre toplumun büyük çoğunluğu kansere yönelik olumlu tutum sergilemesine rağmen toplumun yarıdan fazlasının daha önce kanser taraması yaptırmaması dikkat çekmektedir. Kanser taramalarına yönelik tutum düzeyi ve uygulama arasındaki bu farkın sebepleri araştırılmalıdır. Kansere bağlı mortalite ve morbiditenin önlenebilmesi ve hastaların yaşam kalitelerinin artırılabilmesi için koruyucu hekimliğin en önemli basamağı olan birinci basamakta çalışan aile hekimlerine bu konuda önemli görevler düşmektedir. Sunulan çalışma ulusal kanser tarama programı kapsamında yer alan meme, serviks ve kolorektal kanser ile ilgili bilgi düzeyi, tutum ve tarama davranışlarını sosyodemografik değişkenlerle kıyaslama imkânı sağlamaktadır. Bu anlamda literatüre önemli ölçüde katkı sağlayacak ve hekimlerimizi de bu konuda aydınlatıp yol gösterecektir.
Özet (Çeviri)
Introduction and Objective: Cancer is an important disease group that ranks second in the list of causes of death after cardiovascular diseases due to its high morbidity and mortality rates worldwide. The most important step in the fight against increasing cancer cases is early diagnosis and treatment. Early diagnosis through cancer screenings will increase cancer awareness in the community and improve public health. In the present study, it was aimed to determine the knowledge, attitudes and behaviors of individuals between the ages of 30 and 70 who were registered in family health centers about breast, colorectal and cervical cancer in the national cancer screening program, to investigate their relationships with each other, and to inform the individuals about the programs in accordance with their age and gender during the study. Materials and Methods: In this descriptive and cross-sectional study, 405 people between the ages of 30-70 who were enrolled in Education Family Health Center No. 78 and Akşemsettin Family Health Center No. 11 in Selçuklu district of Konya province between 01/12/2023-31/01/2024 participated. Statistical analysis of the study was performed using the Statistical Package for Social Science (SPSS) version 18.0 package program. Results: The mean age of the study participants was 49.11±11.44 years and 53.1% were female. Of the included participants, 39.8% were primary school graduates and 67.7% were non-smokers. 66.2% of the participants reported exercising less than 1 day a week and 73.8% reported eating a healthy diet. 54.6% of the participants had at least one chronic disease. The most common chronic disease was hypertension with 40.7%. Of the individuals included in the study, 46.9% had regular medications, 4.2% had a history of cancer, and 42.2% had a family history of cancer. 61.5% of the participants stated that they were screened for breast cancer, 55.8% for cervical cancer and 32.3% for colon cancer as part of the national cancer screening program. It was determined that 18.8% of the participants correctly knew the types of cancer covered by the national cancer screening program. It was determined that 53.3% of the individuals had information about KETEM and 69.1% received information about cancer screening programs from family physicians. Among the participants who underwent cancer screening programs, 49.2% stated that they underwent breast cancer screening, 66.0% cervix cancer screening, and 43.5% colon cancer screening. Among participants aged 50 years and older, 12.6% reported having had a colonoscopy and 37.4% had had a fecal occult blood. Among female respondents, 22.8% reported having regular monthly breast self examinations, 28.8% reported having clinical breast examinations, 57.7% reported having smear/HPV DNA tests, and 51.9% of female respondents aged 40 and over reported having mammograms. The mean total scale score of the participants was 96.89±14.49. Conclusion: According to the data of this study, although the majority of the population has a positive attitude towards cancer, it is noteworthy that more than half of the population has not undergone cancer screening before. The reasons for this difference between the level of attitude towards cancer screening and practice should be investigated. In order to prevent cancer-related mortality and morbidity and to improve the quality of life of patients, family physicians working in primary care, which is the most important step of preventive medicine, have important duties in this regard. The present study provides the opportunity to compare the level of knowledge, attitudes and screening behaviors related to breast, cervical and colorectal cancer in the national cancer screening program with many variables. In this sense, it will significantly contribute to the literature and enlighten and guide our physicians in this regard.
Benzer Tezler
- 18-65 yaş arası kadınların kanser taraması hakkında bilgi düzeyleri, tutum ve davranışları
Levels of knowledge, attitudes and behaviors about cancer screening of women aged 18-65
MURAT ÖZEL
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2021
Aile HekimliğiSağlık Bilimleri ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEÇİL ARICA
- Pelitköy Eğitim Aile Sağlığı Merkezine başvuran bireylerin kanser tarama programlarına yönelik bilgi, tutum ve davranışlarının değerlendirilmesi
Evaluation of the knowledge, attitudes and behaviors of individuals applying to Pelitköy Education Family Health Center towards cancer screening programs
EMRAH YAKUT
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2022
Aile HekimliğiOndokuz Mayıs ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA FEVZİ DİKİCİ
- Aile sağlığı merkezine başvuran 18-65 yaş arası bireylerin gıda takviyesi alım davranışları ve ilişkili etmenlerin değerlendirilmesi
Dietary supplement intake and evaluation of related factors among 18-65 aged primary care patients
NAİME SEVGİ KARADAĞ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2019
Aile Hekimliğiİzmir Katip Çelebi ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜLSEREN PAMUK
PROF. DR. KURTULUŞ ÖNGEL
- Ankara'da bir aile sağlığı merkezine başvuran 30-70 yaş arası kadınların kanser taramalarına yönelik tutum ve davranışları
Attitudes and behaviors of women aged 30-70 years who applied to a family heath center in ankara towards cancer screening
GAMZE KARATARLA FİLİZ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2022
Aile HekimliğiSağlık Bilimleri ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TİJEN ACAR
- Bolu il merkezindeki aile sağlığı merkezlerine başvuran 40 yaş üstü kadınlarda ve bu merkezlerde çalışan hemşirelerde kendi kendine meme muayenesi bilgi ve uygulamalarının karşılaştırılması
Comparison of knowledge and practice of breast self examination (bse) through over 40 years old women referred by and nurses working in bolu family health centers
AYŞEN TAŞÇI
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
HemşirelikAbant İzzet Baysal ÜniversitesiHemşirelik Bölümü
YRD. DOÇ. DR. YASEMİN YILDIRIM