Ziyâüddîn İbnü'l-Esîr'in el-Veşyü'l-merkûm adlı eseri ışığında hallü'l-manzûm sanatı
A study of the art of hallü'l-manzûm in the context of Ziyâüddîn Ibn al-Asîr's al-Washyü'l-Merkûm
- Tez No: 888389
- Danışmanlar: PROF. DR. HÜSEYİN GÜNDAY
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Doğu Dilleri ve Edebiyatı, Linguistics, Eastern Linguistics and Literature
- Anahtar Kelimeler: Arabic literature, Hall al-Manzûm, Verse, Prose, Ibn al-Asīr, al-Washy al-Merkûm
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bursa Uludağ Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Arap Dili ve Belagatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 185
Özet
İslam'ın ilk dönemlerinde nesirler, genellikle bedî' sanatlarından yoksun ve sade bir üsluba sahipti. Ancak Emevîler döneminde, kâtiplik mesleğinin prestij kazanmasıyla birlikte Arap nesrinde bir dönüm noktası yaşanmıştır. Bu dönemde, tanınmış risâle yazarlarından biri olan Abdülhamid el-Kâtib (ö. 132/750), klasik risâle tarzını revize ederek belâgat sanatlarıyla bezeli edebî nesirler üretmeye başlamıştır. el-Kâtib, bu revize sürecinde“hallü'l-manzûm”adlı özgün bir teknik keşfetmiş ve bu teknikle nesre şiirsel bir soluk kazandırmıştır. Arap nesrinde yeni bir ufuk açan“hallü'l-manzûm”kavramı, ilk olarak Ebû Hilâl el-'Askerî (ö. 400/1009) tarafından sistematik bir teoriye dönüştürülmüştür. Bu teorik temellerin üzerine inşa edilen“hallü'l-manzûm”sanatı, İbnü'l-Esîr'in (ö. 637/1239) el-Veşyü'l-merkûm fî halli'l-manzûm isimli eseriyle zirveye ulaşmıştır. İbnü'l-Esîr, bu eserinde“hallü'l-manzûm”tekniğini hem teorik hem de pratik yönlerden derinlemesine inceleyerek literatüre önemli bir kaynak sunmuştur. Eserin önemi, sadece“hallü'l-manzûm”teriminin kapsamlı bir analizini sunması değil, aynı zamanda bu alandaki ilk ve tek müstakil eser olmasıdır. Bu çalışma, Ziyâüddin İbnü'l-Esîr'in el-Veşyü'l-merkûm fî halli'l-manzûm adlı eserini temel veri kaynağı alarak hallü'l-manzûm kavramını ele almaktadır. Hallü'l-manzûmun teorik çerçevesi, uygulama biçimi ve bu sanatla üretilen nesirlerin üslup özellikleri, derinlemesine ele almaktadır. İbnü'l-Esîr'in eseri, bu kavramın doğası ve işlevi hakkında kapsamlı bir perspektif sunmaktadır. Çalışma, bu temel eser ve diğer ilgili kaynaklar aracılığıyla, hallü'l-manzûmun edebî ve kültürel önemini anlamak için bir çerçeve sağlamayı amaçlamaktadır. Bu bağlamda, hallü'l-manzûmun değeri ve etkisi, hem teorik hem de pratik boyutlarıyla incelenmektedir.
Özet (Çeviri)
In the early periods of Islam, prose was generally devoid of the arts of the Qur'an and had a simple style. However, the Umayyad period marked a turning point in Arabic prose as the scribal profession gained prestige. In this period, Abd al-Hamid al-Kātib (ö. 132/750), one of the most prominent treatise writers, revised the classical treatise style and began to produce literary prose embellished with the arts of rhetoric. In the process of this revision, al-Kātib discovered a unique technique called“hall al-manzūm”and gave prose a poetic breath with this technique. The concept of“hall al-manzūm,”which inaugurated a novel approach to Arabic prose, was initially articulated in a systematic framework by Abū Hilāl al-'Askerī (ö. 400/1009). Building upon these theoretical foundations, the art of“hall al-manzūm”reached its pinnacle with Ibn al-Asīr's (ö. 637/1239) al-washy al-marqūm fī halli al-manzūm. In this work, Ibn al-Asīr undertook a comprehensive analysis of the technique of“hall al-manzūm”from both theoretical and practical perspectives, thereby providing an invaluable source for the literature. The significance of al-Asīr's work lies not only in its comprehensive analysis of the term“hall al-manzūm,”but also in the fact that it is the first and only independent work in this field. This study examines the concept of hall al-manzūm by using Ziyā al-Dīn Ibn al-Asīr's al-Washy al-marqūm fī halli al-manzūm as the main source of data. The theoretical framework of hall al-manzūm, its practice, and the stylistic characteristics of the prose produced with this art are discussed in depth. Ibn al-Asīr's work provides a comprehensive perspective on the nature and function of this concept. Through this fundamental work and other relevant sources, the study aims to provide a framework for understanding the literary and cultural significance of hall al-manzūm. In this context, the value and impact of the hall al-manzūm is examined in detail in both its theoretical and practical dimensions.
Benzer Tezler
- Ziyâüddîn İbnü'l-Esîr öncesi ve sonrası İlm-i Beyân
ʿIlm al-Bayân before and after Diyâʾ al-Dîn Ibn al-Athîr
NOURA NEZİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Doğu Dilleri ve EdebiyatıArdahan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HALİT BOZ
- Ziyâuddîn İbnu'l-Esîr ve 'el-Meselü's-Sâir fî Edebi'l-Kâtib Ve'ş-Şâir' adlı eserinin belâgat ilmindeki yeri ve önemi
Ḍiyāʾ al-dīn Ibn al-Athīr and al-Mathal al-Sāʾir fī Adab al-Kātib Wa al-Shāʿir the status and importance of his name work in rhetoric
AHMET GÜR
Doktora
Türkçe
2024
Doğu Dilleri ve EdebiyatıErciyes ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ YÜKSEL ÇELİK
- Ziyâuddîn İbnu'l-Esîr ve edebi tenkitçiliği
Diya'al-Din İbn al-Athir and literary criticism of Arabic literature
CÜNEY MEHMET ŞİMŞEK
Doktora
Türkçe
2004
DilbilimUludağ ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. İSMAİL GÜLER
- Kur'ân'ı Kerim'de takdim-tehirve anlam üzerindeki etkisi
Başlık çevirisi yok
AHMET TEKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
DinDicle ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İSMAİL AYDIN
- Kudâme ailesi ve hadis
Kudâme family and hadith
RIDVAN KALAÇ
Doktora
Türkçe
2019
DinVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ARİF GEZER