Stefan Zweig'ın 'Ungeduld des Herzens' adlı eseri örnekleminde kültür odaklı öğelerin hedef dile aktarımında karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri
Problems and solution suggestions in the transfer of culture-oriented elements in the sample of Stefan Zweig's 'Ungeduld des Herzens'
- Tez No: 888989
- Danışmanlar: PROF. DR. MUSA YAŞAR SAĞLAM
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Alman Dili ve Edebiyatı, German Linguistics and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Alman Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Dil Bilimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 423
Özet
Dilin gelişiminde önemli bir yeri olan çeviri çalışmaları, genel olarak iki dil arasında gerçekleşen bir etkinlik olarak bilinmesine rağmen, aynı zamanda iki kültür arasında da değişim yaratır. Yazınsal bir eserin çevirisi hem içinde oluştuğu kültürü yansıtırken, hem de kültürler arası iletişime katkı sağlamaktadır. Böylece bu eserler aracılığıyla dilini bilmediğimiz kültürleri yakından tanır, kendi kültürümüzle karşılaştırırız. Yazınsal eser çevirisinde kültürel ögelerin başka bir dile aktarılmasında yaşanan güçlükler, çevirmenlerin karşılaştığı önemli konulardan biridir. Çalışmada; Avusturya'lı yazar Stefan Zweig'ın“Ungeduld des Herzens”adlı romanında yer alan kültür odaklı ögelerin beş farklı çevirmen tarafından Türkçe'ye aktarımında karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri ele alınmaktadır. Eserin, çalışmada incelenen beş çevirisi dışında piyasada 23 farklı çevirisinin daha bulunması sebebiyle çevirmen kararlarının farkı belirlenmek istenmiştir. Romanda olayların geçtiği dönem ve kahramanın asker olması, eserde askeri terim ile o döneme ait kültüre özgü sözcüklerin kullanımını arttırmış, erek dile aktarımları önem kazanmıştır. Çalışmanın amacı, Türkiye'de çok okunan ve çevirilen yabancı bir yazarın eserinde geçen kültür odaklı ögelerin beş farklı çevirmen tarafından erek dile nasıl aktarıldığını belirlemek, kültürel ögelerin çevirisinde çevirmenlerin aldıkları kararları stratejiler yardımıyla açıklamak, bu kararlar arasındaki farklılıkları değerlendirmektir. Bu değerlendirme için“Ungeduld des Herzens”adlı romandan tespit edilen 88 kültür odaklı öge, Newmark'ın kültürel öge sınıflandırmasına göre sekiz başlık altında düzenlenmesinin ardından, Aixela'nın kültüre özgü ögelerin çevirisi için belirlediği makro-mikro stratejileri ile Venuti'nin Yerlileştirme/Yabancılaştırma stratejilerine göre analiz edilmiştir. Her başlık ve çevirmen için tercih edilen strateji dağılımı grafk, tablo ve açıklama şeklinde değerlendirilmiştir. Çalışmanın sonunda, her çevirmen 88 tane kültür odaklı ögeyi erek metne aktarmak için 65-80 arası mikro strateji kullanmıştır. Çevirmenler genel olarak kültür odaklı ögeleri erek metne aktarmaya, kaynak kültürü tanıtmaya çalışmış, çoğunlukla Yerlileştirme makro stratejilerini tercih etmiştir. Çevirmen kararları seçtikleri mikro stratejiler doğrultusuda her başlık ve örnek için farklı şekillenmiş olsa da, hepsi yazarı okura götürmeyi tercih etmiştir.
Özet (Çeviri)
Although translation studies, which have an important place in the development of the language, are generally known as an activity between two languages, they also create change between two cultures. The translation of a literary work both reflects the culture in which it was created and contributes to intercultural communication. Thus, through these works, we get to know cultures whose languages we do not know closely and compare them with our own culture. Difficulties in transferring cultural elements into another language in the translation of literary works is one of the important issues faced by translators. In this study, the problems encountered in the translation of the culture-oriented elements of Austrian writer Stefan Zweig's novel“Ungeduld des Herzens”into Turkish by five different translators and their solution suggestions are discussed. Since there are 23 other translations of the novel in the market besides the five translations analyzed in this study, it was aimed to determine the difference in translators' decisions. The period in which the events of the novel take place and the fact that the protagonist is a soldier have increased the use of military terms and words specific to the culture of that period in the work, and their transfer to the target language has gained importance. The aim of the study is to determine how five different translators transfer the culture-oriented elements of a widely read and translated foreign author's work into the target language, to explain the decisions taken by the translators in the translation of cultural elements with the help of strategies, and to evaluate the differences between these decisions. For this evaluation, the 88 culture-oriented elements identified from the novel“Ungeduld des Herzens”were organized under eight headings according to Newmark's cultural element classification, and then analyzed according to Aixela's macro-micro strategies for the translation of culture-specific elements and Venuti's localization/alienation strategies. The distribution of preferred strategies for each title and translator was evaluated in the form of graphs, tables and explanations. At the end of the study, each translator used between 65-80 micro-strategies to transfer 88 culture-oriented elements into the target text. In general, translators tried to transfer culture-oriented elements into the target text and introduce the source culture, and mostly preferred the macro-strategies of Indigenization. Although translators' decisions were shaped differently for each title and example in line with the micro-strategies they chose, they all preferred to take the author to the reader.
Benzer Tezler
- Türk ve Alman edebiyatından seçilen eserlerde engelli karakterlerin sunuluş biçimleri (Kemal Tahir – Köyün Kamburu, Hasan Ali Toptaş – Sonsuzluğa Nokta, Stefan Zweig – Ungeduld des Herzens, Günter Grass - Blechtrommel)
Die darstellungsweise von den menschen mit behinderung in ausgewählten werken der Türkischen und Deutschen literatur (Kemal Tahir – Köyün Kamburu, Hasan Ali Toptaş – Sonsuzluğa Nokta, Stefan Zweig – Ungeduld Des Herzens, Günter Grass - Blechtrommel)
ÖZGÜL SEZER
Doktora
Türkçe
2019
Alman Dili ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiAlman Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSA YAŞAR SAĞLAM
- Examination of Stefan Zweig's Schachnovelle and J. K. Rowling's Harry Potter with game theoretical framework
Stefan Zweig'in Schachnovelle'si ve J. K. Rowling'in Harry Potter serisinin oyun teorisi ile incelenmesi
OZAN SEZGİN
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
İngiliz Dili ve EdebiyatıYeditepe Üniversitesiİngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CATHERİNE MACMILLAN
- Stefan Zweig'ın 'Korku' romanının oyunu ile karşılaştırmalı incelemesi ve karakterlerin psikolojik analizi
A comparative study of the play and novella, 'Angst' by Stefan Zweig and psychological anaylsis of characters
MEHMET ZİYA HASİPEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Sahne ve Görüntü SanatlarıBahçeşehir Üniversitesiİleri Oyunculuk Ana Bilim Dalı
ÖĞR. GÖR. GÜROL TONBUL
- Jüdischer identitaetswandel bei Stefan Zweig am beispiel von 'Jeremias' und 'Der begrabene Leuchter'
Stefan Zweig'ın 'Yeremia' ve 'Gömülü Şamdan' eserlerinde Yahudi kimliğinin değişimi
FİRDEVS GÖK
Yüksek Lisans
Almanca
2019
Alman Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiAlman Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. LEYLA COŞAN
- Stefan Zweig'in biyografileri aracılığıyla Avrupa aydınlanmasının birey insanı
The Individual man of European enlightment by biographies of Stefan Zweig
SACİDE AKÇIL
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
FelsefeAnkara ÜniversitesiBatı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜRSEL AYTAÇ