Klasik Türk şiiri'nde Farsça mecazlar
Persian metaphors in classical Turkish poetry
- Tez No: 889214
- Danışmanlar: PROF. DR. ADNAN KARAİSMAİLOĞLU, DOÇ. DR. ABDÜSSELAM BİLGEN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Doğu Dilleri ve Edebiyatı, Eastern Linguistics and Literature
- Anahtar Kelimeler: Mecaz, Edebî sanatlar, Klasik Türk Şiiri, Farsça-Türkçe ilişkisi, Metaphor, Literary arts, Classical Turkish Poetry, Persian-Turkish relationship
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kırıkkale Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Fars Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 747
Özet
Bu çalışma, XIV-XIX. asırlar arasında Osmanlı coğrafyasında varlığını sürdürmüş olan Klasik Türk Şiiri'nde Farsça birleşik yapılı mecazları konu edinmektedir. Tezimiz, teorik kısım ve sözlük kısmı olmak üzere iki ana bölümden müteşekkildir. Teorik kısımda önce, Farsça şiir sözlüğü yazma geleneğinin İran, Hindistan ve Anadolu sahasındaki gelişimi ele alınmıştır. Sonra Fars ve Türk belagatinde mecazın türleri ile mecaza bağlı edebî sanatlar incelenmiştir. Teorik bölümün üçüncü kısmında ise, Klasik Türk Şiiri'nde mecazlar, şekil ve muhteva açısından değerlendirilmiştir. Sözlük bölümü, XIV-XIX. yüzyıllar arasında, yaşadığı devrin tipik edebî özelliklerini yansıtan yirmi Osmanlı şairinin divanlarının mecazlar açısından taranmasıyla oluşturulmuştur. Bu kısımda, modern sözlük hazırlama usullerine riayet edilmiştir. Böylece 4733 maddeden vücuda gelen bir mecazlar sözlüğü ortaya çıkmıştır. Bu sözlük, Anadolu sahasında, örnekleri Türkçe olan ilk mecazlar sözlüğüdür. Ayrıca maddelerin açıklamasında, akademik atıf metodunun kullanıldığı yeni bir yönteme sahiptir. Bu tezde, Fars ve Türk Edebiyatları açısından dikkat çekici sonuçlara ulaşılmıştır. Fars Dili ve Edebiyatı bakımından en önemli netice, Farsçanın Türkçe içinde dil yapısı ve semantik açıdan nasıl yaşadığının görülmesidir. Türk Dili ve şiiri açısından en önemli sonuçlar ise, Türkçe-Farsça ilişkilerinde mecazların rolünün belirlenmesi, Türk şairlerinin Farsça birleşik yapılar üretmekte aktif olduklarının anlaşılması ve Klasik Türk Şiiri'nin şekil yapısı yanında anlam dünyasının da Farsça ile yakın ilişkiler neticesinde teşekkül ettiğinin ortaya çıkmasıdır.
Özet (Çeviri)
This study deals with Persian constructed compound metaphors in Classical Turkish Poetry, which continued to exist in the Ottoman region between the XIV-XIXth centuries. Our thesis consists of two main parts: a theoretical part and a dictionary. In the theoretical part, firstly, the development of the tradition of writing Persian poetry dictionaries in Iran, India and Anatolia is discussed. Then, the types of metaphor in Persian and Turkish rhetoric and literal arts related to metaphor are analyzed. In the third part of the theoretical part, metaphors in Classical Turkish Poetry are evaluated in terms of form and content. The dictionary section was formed by scanning the divans of twenty Ottoman poets who reflected the typical literary characteristics of the period they lived between the XIV-XIXth centuries in terms of metaphors. In this section, modern dictionary preparation procedures were followed. Thus, a dictionary of metaphors consisting of 4733 items has emerged. This dictionary is the first dictionary of metaphors in the Anatolian region whose examples are in Turkish. Inaddition, it has a new method in which academic citation method is used in the explanation of the articles. In this thesis, remarkable results have been reached in terms of Persian and Turkish Literatures. The most important result in terms of Persian language and literature is to see how Persian lives in Turkish in terms of language structure and semantics. The most important results in terms of Turkish language and poetry are the observation that metaphors play an important role in Turkish-Persian relations, the understanding that Turkish poets are active in producing Persian compound structures, and the revelation that the world of meaning as well as the formal structure of Classical Turkish Poetry is formed as a result of close relations with Persian.
Benzer Tezler
- Tabîbnâme adlı tıp eserindeki bitkilerle divan şiirinde geçen bitkilerin mukayesesi
The comparison of the plants in a medicine work named as Tabîbnâme and the ones in Ottoman poems
HİLAL BAŞAK EROĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıKırıkkale ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHİTTİN ELİAÇIK
- Su'ûd Mehmed Yavsî Efendi hayatı, edebî kişiliği, eserleri ve dîvânı'nın tenkidli metni
The life of Su'ûd Mehmed Yavsî Efendi, his literary personality, works and the critical edition of divan
GÖKÇE SEREN YÜKSEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Türk Dili ve EdebiyatıMuğla ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. PERVİN ÇAPAN
- İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi T 934 numarada kayıtlı şiir mecmuasının transkripsiyonlu metni ve MESTAP'a göre tasnifi
The transcription text and classification of the poem journals numbered as T 934 in the Library Rare Books of Istanbul Universty according to project of systematic classification of poem journals (MESTAP)
AMMAR ZUHAİR MOHAMMED MELAWY
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KADRİ HÜSNÜ YILMAZ
- Klasik Urdu şiiri (Galib ve Zouk Dönemi)
Classical Urdu poetry (Period of Ghalib and Zauq)
HAVA YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Doğu Dilleri ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiDoğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CELAL SOYDAN
- Annagılç Meteci'nin bütün şiirleri (giriş -inceleme-metin ve sözlük
Meteci's All poets (introduction-study-text and dictionary)
ERDEM UÇAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Türk Dili ve EdebiyatıEge ÜniversitesiTürk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ZEKİ KAYMAZ