Diyabet hastalarının ilaç kullanımındaki öz yeterliliklerinin, tedaviye uyumları ve ölüm anksiyeteleri üzerine etkisi
The effect of diabetes patients' self-efficacy in medication use on their compliance with treatment and death anxiety
- Tez No: 890221
- Danışmanlar: DOÇ. DR. BAHAR ÇİFTÇİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Hemşirelik, Nursing
- Anahtar Kelimeler: Diyabet, ilaç kullanımı, öz yeterlilik, tedaviye uyum, ölüm anksiyetesi, Diabetes, medication use, self-efficacy, treatment adherence, death anxiety
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Hemşirelik Esasları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 74
Özet
ÖZET Diyabet Hastalarının İlaç Kullanımındaki Öz Yeterliliklerinin, Tedaviye Uyumları ve Ölüm Anksiyeteleri Üzerine Etkisi Amaç: Bu araştırma, diyabet hastalarının ilaç kullanımındaki öz yeterliliklerinin, tedaviye uyumları ve ölüm anksiyeteleri üzerindeki etkilerini değerlendirmek amacıyla gerçekleştirildi Materyal ve Metot: Araştırma, tanımlayıcı kesitsel türdedir. Araştırma, Şubat-Haziran 2024 tarihleri arasında çevrim içi olarak gerçekleştirildi. Araştırmanın evreni, belirtilen tarihlerde ulaşılan diyabet tanılı bireyler oluşturdu. Araştırmanın örneklemini, iletişim problemi olmayan ve en az 6 aydır diyabet tanısı almış olan 18 yaş üstü 242 diyabet hastası oluşturdu. Veri toplama araçları olarak,“Diyabet İlaç Kullanım Öz Yeterliliği Ölçeği”,“Tedaviye Uyum Ölçeği”ve“Abdel-Khalek Ölüm Anksiyetesi Ölçeği”kullanıldı. Bulgular: Hastaların diyabet ilaç kullanım öz yeterlilik puan ortalaması 37.88±9.78 olarak bulundu. Öz yeterlilik puanlarının en yüksek olduğu gruplar, 41-60 yaş aralığında olanlar, evli bireyler, daha önce hastaneye yatmış olanlar, namaz kılan, oruç tutan, sadaka veren bireyler, kişisel temizliğini kendisi yapanlar, ilaç tedavisini düzenli uygulayanlar ve ilaç takibini kendisi yapanlar olarak tespit edildi. Hastaların tedaviye uyum puan ortalaması 83.17±11.79 olarak saptandı. Tedaviye uyum düzeylerinin en yüksek olduğu gruplar, 61 yaş ve üzeri, kadınlar, ilkokul mezunları, sigara kullanmayanlar, daha önce hastaneye yatmış olanlar ve ilaç tedavisini düzenli kullananlar olarak belirlendi. Ölüm anksiyetesi puan ortalaması 54.02±18.11 olarak bulundu. Ölüm anksiyetesi düzeylerinin en yüksek olduğu gruplar, kadınlar ve sağlığını kötü olarak değerlendirenler olarak saptandı. Diyabet ilaç kullanım öz yeterliliği ile tedaviye uyum arasında pozitif yönde orta düzeyde bir ilişki bulundu (r = .366, p < 0.05). Ayrıca, tedaviye uyum ile ölüm anksiyetesi arasında negatif yönde zayıf bir ilişki tespit edildi (r = -.160, p < 0.05). Ancak, diyabet ilaç kullanım öz yeterliliği ile ölüm anksiyetesi arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olmadığı belirlendi (p > 0.05). Sonuç: Araştırma sonuçlarına göre, diyabet hastalarının ilaç kullanım öz yeterliliği düzeyinin orta, tedaviye uyum düzeyinin düşük ve ölüm anksiyetesi düzeylerinin ise orta seviyede olduğu belirlendi. Araştırma bulguları, öz yeterlilik düzeyinin artmasının tedaviye uyumu artırdığını, artan tedaviye uyumun ise ölüm anksiyetesi düzeylerini azaltabileceğini ortaya koymaktadır. Ancak, öz yeterlilik düzeyinin yüksek olmasının, ölüm anksiyetesi üzerinde doğrudan anlamlı bir etkisi olmadığı sonucuna ulaşıldı.
Özet (Çeviri)
ABSTRACT The Effect of Self-Efficacy in Medication Use, Treatment Adherence, and Death Anxiety in Diabetes Patients Aim: This study aimed to evaluate the effects of self-efficacy in medication use on treatment adherence and death anxiety among diabetes patients. Material and Method: The study is descriptive and cross-sectional. It was conducted online between February and June 2024. The study population consisted of individuals diagnosed with diabetes during the specified period. The sample included 242 diabetes patients aged 18 and above who had no communication problems and had been diagnosed with diabetes for at least 6 months. Data were collected using the“Diabetes Medication Use Self-Efficacy Scale,”the“Treatment Adherence Scale,”and the“Abdel-Khalek Death Anxiety Scale.”Result: The average self-efficacy score in medication use was found to be 37.88±9.78. The highest self-efficacy scores were observed among individuals aged 41-60, married individuals, those who had been hospitalized before, those who practiced religious activities such as praying, fasting, and giving alms, those who maintained personal hygiene themselves, those who regularly adhered to their medication regimen, and those who managed their medication independently. The average treatment adherence score was determined to be 83.17±11.79. The highest levels of treatment adherence were found among individuals aged 61 and above, women, primary school graduates, non-smokers, those who had been previously hospitalized, and those who adhered to their medication regimen regularly. The average death anxiety score was found to be 54.02±18.11. The highest levels of death anxiety were observed among women and those who assessed their health as poor. A positive moderate correlation was found between self-efficacy in medication use and treatment adherence (r = .366, p < 0.05). Additionally, a weak negative correlation was observed between treatment adherence and death anxiety (r = -.160, p < 0.05). However, no statistically significant correlation was found between self-efficacy in medication use and death anxiety (p > 0.05). Conclusion: According to the study results, diabetes patients had moderate levels of self-efficacy in medication use, low levels of treatment adherence, and moderate levels of death anxiety. The findings suggest that increasing self-efficacy can enhance treatment adherence, and higher treatment adherence may reduce death anxiety levels. However, high self-efficacy does not have a direct significant impact on death anxiety.
Benzer Tezler
- Günlük uygulamada antidiyabetik, antihiperlipidemik ve antikoagülan ilaç dozlarının böbrek fonksiyonlarına uygunluğu: gerçek yaşam verileri
Accuracy of antidiabetic, antihyperlipidemic and anticoagulant drug dosings according to renal function in daily medical practice: Real life data
MEMDUHA DEMİRCİOĞLU
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2018
Nefrolojiİstanbul Medeniyet Üniversitesiİç Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYTEKİN OĞUZ
- Nöropsikiyatrik ilaç kullanımında yeni nesil dizileme yöntemi ile tanı paneli geliştirilmesi
The development of pharmacogenetics diagnostic panels with next generation sequencing methods in neuropsychatric drug use
NİGAR DUYGU TORLAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
BiyoteknolojiBezm-i Alem Vakıf ÜniversitesiBiyoteknoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. FAHRİ AKBAŞ
- Atipik antipsikotik kullanan şizofreni, diğer psikotik bozukluklar ve bipolar bozukluğu olan hastalarda metabolik sendrom sıklığı
The prevalence of the metabolic syndrome in schizophrenia, bipolar and the other psychotic disorders patients who treated with atypical antipsychotics
BİLGE KARA
- Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) olan hastalarda tedavide kullanılan inhale kortikosteroidlerin yan etkileri ve bu yan etkiler ile ilişkili faktörler
Side effects of inhaled corticosteroids used in thetreatment of patients with chronic obstructive lungdisease (COPD) and the factors related to these side effects
FATMA CEREN GÜREL
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2023
Aile Hekimliğiİstanbul Medeniyet ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ESRA YAZAR
- Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) olan hastalarda tedavide kullanılan inhale kortikosteroidlerin yan etkileri ve bu yan etkiler ile ilişkili faktörler
Side effects of inhaled corticosteroids used in thetreatment of patients with chronic obstructive lungdisease (COPD) and the factors related to these side effects
FATMA CEREN GÜREL
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2023
Aile Hekimliğiİstanbul Medeniyet ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ESRA YAZAR
DOÇ. DR. HACER HİCRAN MUTLU