Geri Dön

Modern hayata geçiş sürecinde Alevi mitolojisi

Alevi mythology in the transition to modern life

PDF İndir

  1. Tez No: 891991
  2. Yazar: MEHMET ŞAHİN
  3. Danışmanlar: PROF. DR. BEKİR ŞİŞMAN
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ondokuz Mayıs Üniversitesi
  10. Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türk Edebiyatı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Türk Halk Edebiyatı Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 460

Özet

Geleneksel Alevilik, kurumları, inançları ve ritüelleri ile asırlardır büyük bir değişime uğramadan kırsal alanda kendisini muhafaza etmiştir. Ancak 1950'li yıllardan sonra artarak devam eden göç hareketi ve akabinde gerçekleşen kentlileşme süreci, büyük oranda kırsal alanda şekillenen ve sözlü kültürle aktarılan Aleviliği değişim ve dönüşüm sürecine zorlamış ve yerini modern hayatta Aleviliğe bırakmıştır. Bu çalışmanın amacı, oluşum sürecini tamamlamamış olan modern hayattaki Aleviliğin oluşum sürecinde geleneksel Alevilikten ne denli beslendiğini veya ne denli farklılaştığını Alevi inancına ait bilgilerin aktarım dili ve biçimi olan mitik aktarımlar üzerinden incelemektir. Modern hayatta Aleviliğin oluşum sürecinin daha belirgin olarak tespit edilmesi geleneksel Aleviliğin ortaya konulması ile mümkün olacağı için çalışmada, nitel araştırma desenlerinden kültür analizi yönteminden yararlanılmıştır. Veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından geliştirilmiş yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu geleneksel Aleviliğin yaşatıldığı Amasya, Çorum, Samsun ve Tokat illerinde yaşayan dede, baba, ana, âşık ve talipler oluşturmaktadır. Modern hayatta Alevilik ile ilgili veriler ise İstanbul'da yer alan cemevlerindeki dede, talip ve zakirlerden derlenmiştir. Çalışma bulgularına göre, geleneksel Aleviliğin kurumları, inançları ve ritüelleri birer mitik anlatıya bağlanarak günümüze taşınmıştır. Geleneksel Aleviliğin kendisini mitik anlatılarla ortaya koyduğu, modern hayatta Aleviliğin ise mitolojiden arındırılmış, daha rasyonel temellere dayandırıldığı tespit edilmiştir. Geleneksel Alevilikte yaşandığından şüphe duyulmayan ve bir hakikat olarak anlatılan mitik anlatılar modern hayattaki Alevilikte daha sembolik ifadeler düzeyinde kabul görmektedir. Modernleşme ile kurum, inanç ve ritüel kaybına uğrayan Alevilik geleneksel Aleviliğin sözlü kolektif belleğinden uzak daha kitabi bilgilere dayalı, rasyonel açıklamalarla ifade edilen bir Alevilik olarak şekillenmektedir. Modern bir hayat süren katılımcıların geleneksel Aleviliğin özünün bozulmadan modernize edilmesi gerektiğine dair görüşleri ağırlıklı olsa da pratikte bu uyarlamanın bir karşılığının olmadığı görülmektedir. Geleneksel Aleviliğin mitik bilgisinin modern hayatta Aleviliğin ana referansları arasında belirleyici düzeyde yer almadığı ulaşılan bulgular arasındadır. Geleneksel Alevi kurum, inanç ve ritüellerinin bozulmadan oluşum sürecinde olan modern hayatta Aleviliğe uyarlanması bu inancın yaşatılmasına önemli katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Geleneksel Alevilik ile çalışmaların farklı Alevi süreklerinde tekrarlanarak araştırılması, bulguların karşılaştırılması önerilmektedir.

Özet (Çeviri)

Traditional Alevism, with its institutions, beliefs and rituals, has preserved itself in rural areas for centuries without undergoing a major change. However, after the 1950s, the increasing migration movement and the subsequent urbanization process forced Alevism, which was largely shaped in rural areas and transmitted through oral culture, to undergo a process of change and transformation and was replaced by Alevism in modern life. The aim of this study is to examine the extent to which Alevism in modern life, which has not yet completed its formation process, is fed or differentiated from traditional Alevism during its formation process through mythic transmissions, which are the language and form of transmission of information belonging to Alevi belief. Since it will be possible to determine the formation process of Alevism in modern life more clearly by revealing the traditional Alevism, culture analysis method, one of the qualitative research designs, was utilized in the study. A semi-structured interview form developed by the researcher was used as a data collection tool. The study group of the research consists of dede, father, mother, minstrel and talibs living in the provinces of Amasya, Çorum, Samsun and Tokat where traditional Alevism is practiced. Data on Alevism in modern life were collected from dede, talip and zakir in cemevis in Istanbul. According to the findings of the study, the institutions, beliefs and rituals of traditional Alevism have been linked to mythic narratives and carried to the present day. It has been determined that traditional Alevism reveals itself through mythic narratives, while Alevism in modern life is based on more rational foundations that are free of mythology. In traditional Alevism, mythic narratives, which are told as a truth and whose existence is not doubted, are accepted as more symbolic expressions in Alevism in modern life. Alevism, which has lost institutions, beliefs and rituals due to modernization, is shaped as an Alevism based on more biblical knowledge and expressed with rational explanations away from the oral collective memory of traditional Alevism. Although the participants who lead a modern life believe that the essence of traditional Alevism should be modernized without compromising its essence, it is seen that this adaptation does not have any practical implications. It is among the findings that the mythic knowledge of traditional Alevism does not take a decisive place among the main references of Alevism in modern life. It is thought that the adaptation of traditional Alevi institutions, beliefs and rituals to Alevism in modern life, which is in the process of formation, will make a significant contribution to the survival of this belief. It is recommended that studies on traditional Alevism should be repeated in different Alevi continuities and the findings should be compared.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    23549

    Çağdaş Türk edebiyatında ütopya

    Başlık çevirisi yok

    NURETTİN ÖZTÜRK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1992

    Türk Dili ve Edebiyatıİnönü Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. CAHİT KAVCAR

  2. Tez No

    613119

    Siyasal iletişimde şarkı kullanımı: 2019 yerel seçimlerinde AK Parti örneği

    The use of songs in political communication: The case of AK Parti in 2019 local elections

    HAKAN SİPAHİOĞLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    İletişim BilimleriGalatasaray Üniversitesi

    Radyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜLSÜN GÜVENLİ

  3. Tez No

    209572

    Avrupa Birliği sürecinde Türkiye'de Alevîlik

    Alewites at the processes of the European Union of Turkey

    YUNUS AKKOÇ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2007

    DinSakarya Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    Y.DOÇ.DR. AHMET FARUK KILIÇ

  4. Tez No

    479283

    Millî kültür taşıyıcılığında usta malı çalıp söyleme geleneği temsilcisi olarak Âşık Veysel

    Âşık Veysel as an agent of the masters' repertory performer in the transmission of national culture

    ERAY CÖMERT

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    Halk Bilimi (Folklor)İstanbul Teknik Üniversitesi

    Müzikoloji ve Müzik Teorisi Ana Bilim Dalı

    PROF. SONGÜL KARAHASANOĞLU

    ÖĞR. GÖR. SÜLEYMAN ŞENEL

  5. Tez No

    126494

    Ulus-devletin çözülüşü sürecinde yurttaşlık tartışmaları

    Debates over citizenship in the collapoing process of nation-state

    YEŞİM GÜNDOĞDU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2003

    Kamu YönetimiAnkara Üniversitesi

    Kamu Yönetimi ve Siyaset Bilimi Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. ALEV ÖZKAZANÇ

Geri Dön