Marx'ta insan doğası ve emek
Human nature and labour in Marx
- Tez No: 892199
- Danışmanlar: PROF. DR. BUKET KORKUT RAPTİS
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Felsefe, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 138
Özet
İnsanın değişmeyen niteliklerden oluşan bir doğası olup olmadığı, olası ahlaki ve siyasi sonuçları nedeniyle her zaman düşünce tarihinin önemli tartışma konularından birisi olmuştur. İnsanın bir doğası olduğu kabulünün birçok zaman kurulu düzeni kuramsal olarak meşrulaştırmak için kullanılması, mevcut toplumsal yapıyı değiştirmek isteyen hareketlerin ve düşünsel sistemlerin bu kavrama mesafeli yaklaşmasına ve birçok zaman da açıkça reddetmesine yol açmıştır. Söz konusu mesafe Marx'ın tarihselliğe ve toplumsal ilerlemeye yaptığı vurgu ile birlikte ele alındığında, birçok marksistin ve Marx uzmanının, düşünürün insanın bir doğası olduğu fikrini kabul etmediğini savunmuş olmaları şaşırtıcı değildir. Bu çalışmadaki temel amacım Marx'ın, her ne kadar detaylı olarak tartışmamış olsa da, merkezinde emek kapasitesinin yer aldığı bir insan doğası anlayışına sahip olduğunu göstermek olacak. Tezin ilk bölümünde öncelikle insan doğasının biçimsel, kapsayıcı ve kullanışlı bir tanımı verilmeye çalışılacak. Ardından Marx'ın bir insan doğası anlayışı olup olmadığı meselesinde öne sürülen farklı insan doğası tanımları ve literatürde konuya dair yapılan tartışmalar eleştirel bir şekilde incelenecek. İkinci bölümde Marx'ın geniş külliyatında insan doğası ve onunla ilişkili çeşitli kavramları nasıl kullandığı ve düşünürün gençlik dönemi ile olgunluk döneminde sahip olduğu insan doğası anlayışı arasındaki benzerlik ve farklılıklar araştırılacaktır. Bu bölümdeki hedefim Marx'ın kullanım değeri yaratan yararlı emeği insan doğasının temel niteliklerinden birisi olarak gördüğünü ortaya koymak olacak. Tezin üçüncü ve son bölümü, yararlı emek ile insanın tarihsel ve toplumsal gelişimi arasındaki ilişkinin Marx'ın metinlerine dayanarak incelenmesiyle başlayacak. Sonrasında düşünürün yararlı emek dışında hangi insan özelliklerini insan doğasının birer parçası olarak gördüğünü ve bu özellikler arasındaki etkileşimi detaylandırmaya çalışacağım. Yararlı emek dışında toplumsallık, insana özgü biyolojik yapı ve dil-bilinç sahibi olma da Marx tarafından insan doğasına dahil edilse de, düşünür için emek ortaya koyma kapasitesinin diğer temel nitelikler karşısında ontolojik bir önceliği vardır. Bu bölümün sonunda söz konusu önceliği Marx'ın kuramında emeğin özel bir kategori olması üzerinden açık kılmaya çalışacağım.
Özet (Çeviri)
the moral and political consequences it leads. The assumption that humans have a nature is usually used to justify the established system and this causes a certain distance and even open rejection on the side of movements and intellectual systems which want to change the status quo. If we keep in mind this distance with Marx's emphasis on the historical development, it won't be suprising that a lot of marxists and Marx scholars think that Marx didn't accept the concept of human nature. The main purpose of this thesis is to show that Marx, although never discussed in detail, had a conception of human nature based on labour. I will begin the first chapter with an attempt to give a formal, inclusive and useful definition of human nature. Then I analyse critically the different definitons of human nature and other remarks given by commentators regarding the debate whether Marx had a conception of human nature. In the second chapter Marx's usage of human nature and certain related concepts in his extensive corpus will be inquired and by this means the differences and similarities between young and mature Marx regarding his views on human nature will be investigated. In this chapter I will try to present that Marx sees useful labour as one of the primary qualities of human nature. The third and last chaper will begin with an analyse of the relation between useful labour and sociological-historical development of mankind, based on Marx's own works. Then I will try to detail what human qualities other than useful labour are seen as a part of human nature and the interaction between them according to Marx. Although Marx includes social life, a certain biological structure and language- consciousness in human nature along with useful labour, he also thinks that the capacity of labour has an ontological priority over others. I will try to clarify the aforementioned priority based on his views on labour.
Benzer Tezler
- Marx on alienated labour in the forms preceding capitalist production
Marx'ta kapitalist üretim öncesi biçimlerde yabancılaşmış emek
GÖRKEM GİRAY
Doktora
İngilizce
2023
Felsefeİstanbul Teknik ÜniversitesiSiyaset Çalışmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜRCAN KOÇAN
- Belgesel sinemada işçi sınıfı /Belgesel sinemada iş ve emek filmleri bağlamında işçi sınıfı anlatıları
Working class on documentary cinema /Working class narrations on documentary cinema in works and labour context
ÖZGÜR EVREN ARIK
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2016
Sahne ve Görüntü SanatlarıMarmara ÜniversitesiFilm Tasarımı Ana Sanat Dalı
PROF. DR. SABRİ ÖZAYDIN