Sulak alanların ekolojik planlama yaklaşımı ile ele alınması: Karkamış sulak alanı örneği
Ecological planning approach in wetlands: Gaziantep Karkamış wetland case
- Tez No: 893182
- Danışmanlar: PROF. DR. MUSTAFA VAR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Şehircilik ve Bölge Planlama, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Peyzaj Mimarlığı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 242
Özet
Dünyada sulak alanların uzun yıllar ekosistemdeki önemi anlaşılamamış, bu nedenle kurutulması ve tarım alanı olarak kullanılması gibi yanlış kararlar alınmıştır. Zaman içerisinde öneminin anlaşılması ile sulak alanlar için planlar, yasal ve idari çerçeve oluşturulmuş ve giderek zenginleştirilmiştir. Türkiye bu sözleşmelere taraf olup hukuki araçlarını uluslararası sözleşmelerle uyumlu hale getirmeye çalışmaktadır. 2016 yılında Ulusal Öneme Sahip Sulak Alan ilan edilen Karkamış Sulak Alanı, sulak alan ekosisteminin sunduğu zengin biyolojik çeşitlilik ile doğal; sınır aşan su olan Fırat Nehri üzerinde yer alması nedeniyle jeopolitik açıdan önemlidir. Dünyadaki ve Türkiye'deki birçok doğal alan gibi Karkamış Sulak Alanı da insan kaynaklı etkilerin baskısı altındadır. Çalışmada öncelikle suyun temizlenmesi, sediment depolama ve iklim değişikliğinin hafifletilmesine katkıda bulunmasıyla ekosistemde kilit bir role sahip olan sulak alanların yönetimi, ulusal ve uluslararası düzeyde değerlendirilmiştir. Bu değerlendirmede sulak alan yönetiminde çok sayıda yetkili kurum, koruma statüsü, kanun ve yönetmeliğin kapsamında olma halinin doğurduğu karmaşıklık temel sorun olarak tespit edilmiştir. Buradan hareketle doğal değeri yüksek alanlara yönelik bütüncül bir yaklaşım olan ekolojik planlama yaklaşımının sulak alan yönetimindeki gerekliliği tartışılmış ve çalışma alanı olarak belirlenen Gaziantep Karkamış Sulak Alanı örneği ekolojik planlama yaklaşımı ile ele alınmıştır. Bu bağlamda Karkamış Sulak Alanı'nın koruma çalışmalarının geç devreye girmesi ile günümüze kadar antropojen etkilere maruz kaldığı, alan ve çevresinde atık yönetimine dair ciddi problemler olduğu, sulak alan tampon bölge sınırı içerisinde hava kirliliğinin tespiti için yeterli ölçüm istasyonunun bulunmadığı, sulak alan içerisinde yer alan Nizip'in önemli bir sanayi odağı olduğu ve Ulusal Hava Kalitesi İzleme Ağı'na göre 2023 yılında toplamda 125 gün limit değerlerin aşıldığı ve kalkınma odaklı alanda yapılan barajların habitat daralmasına yol açtığı tespit edilmiştir. Alanın ekolojik değerlerini gözeterek koruma-kullanma dengesinin yeniden tahsis edilmesi önem arz etmektedir. Oluşturulan Ekolojik Master Plan'da bu hedefle arazi kullanım kararları alınmıştır. Çalışmada yer alan Ekolojik Master Plan'ın alt ölçek planlama kararlarına yön vermesi amaçlanmıştır.
Özet (Çeviri)
For many years, the importance of wetlands in the ecosystem was not understood in the world, and therefore wrong decisions were taken such as draining them and using them as agricultural areas. With the realisation of their importance over time, plans, legal and administrative frameworks for wetlands have been established and gradually enriched. Turkey is a party to these conventions and is trying to harmonise its legal instruments with international conventions. Declared in 2016 as a Wetland of National Importance, Karkamış Wetland is geopolitically important due to the rich biodiversity offered by the wetland ecosystem and its location on the Euphrates River, a natural and transboundary water. Like many natural areas in the world and in Turkey, Karkamış Wetland is also under the pressure of anthropogenic impacts. In this study, firstly, the management of wetlands, which have a key role in the ecosystem by contributing to water purification, sediment storage and climate change mitigation, was evaluated at national and international level. In this evaluation, the complexity caused by being covered by many authorised institutions, protection status, laws and regulations in wetland management was identified as the main problem. From this point of view, the necessity of ecological planning approach, which is a holistic approach to areas with high natural value, in wetland management was discussed and the example of Gaziantep Karkamış Wetland, which was determined as the study area, was handled with ecological planning approach. In this context, it has been determined that the Karkamış Wetland has been exposed to anthropogenic impacts until today due to the late commissioning of protection studies, there are serious problems regarding waste management in and around the area, there are not enough measurement stations for the detection of air pollution within the wetland buffer zone, Nizip, which is located within the wetland, is an important industrial focus and according to the National Air Quality Monitoring Network, the limit values exceeded 125 days in total in 2023, and the dams built in the development-oriented area have led to habitat contraction. It is important to reallocate the protection-use balance by considering the ecological values of the area. In the Ecological Master Plan, land use decisions have been taken with this goal. The Ecological Master Plan in the study is intended to guide lower scale planning decisions.
Benzer Tezler
- İstanbul kentsel bölgesinde sürdürülebilir gelişme bağlamında havza planlama ve yönetim yaklaşımı:Küçükçekmece göl havzası örneği
The basin planning and management approach in context of sustainable development in istanbul urban region: Case of Küçükçekmece lake basin
HALE MAMUNLU
Doktora
Türkçe
2009
Şehircilik ve Bölge PlanlamaMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYKUT KARAMAN
- Seyfe gölü tabiatı koruma alanının biyosfer rezervi olarak planlanması
Seyfe lake nature conservation area planning as a biosphere reserve
YASİN DÖNMEZ
Doktora
Türkçe
2013
Peyzaj MimarlığıAnkara ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MURAT ERTUĞRUL YAZGAN
- Sarıyer (İstanbul) ilçesinin peyzaj karakter analizi ve değerlendirme yaklaşımları
Landscape character analysis of sariyer (İstanbul) district and assessment approaches
SELİM BAYRAKTAR
Doktora
Türkçe
2023
Peyzaj Mimarlığıİstanbul Üniversitesi-CerrahpaşaPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞERİFE DOĞANAY YENER
- Beyşehir Gölü sulak alanlarının ekolojik yerleşim planlaması açısından incelenmesi
An investigation of Beyşehir lake wetlands within the framework of ecologic settlement planing
FADİM YAVUZ ÖZDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
Şehircilik ve Bölge PlanlamaSelçuk ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERDOĞAN YAŞLI