Türcülüğün ideoloji ve önyargının ikili işlem modeli kapsamında incelenmesi
Examining speciesism within the context of the dual process model of ideology and prejudice
- Tez No: 893353
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ HİLAL PEKER DURAL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ondokuz Mayıs Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 115
Özet
Sosyal psikoloji alan yazınında, insan grupları arasındaki ön yargıların incelenmesinde sağ kanat yetkeciliği ve sosyal baskınlık yönelimi gibi ideolojik tutumlar sıklıkla ele alınmaktadır. Duckitt vd. (2002) iki boyutlu İdeoloji ve Ön Yargının İkili İşlem Modeli'nde sağ kanat yetkeciliğin dünyanın tehlikeli bir yer olduğu inancıyla; sosyal baskınlık yöneliminin ise dünyanın rekabetçi bir ortam olduğu inancıyla şekillendiğini öne sürmektedir. Literatürde hayvan hakları ve refahını yoksayan tutum ve davranışsal niyetler“türcülük”kavramıyla açıklanmaktadır (Singer, 2018). İnsan-hayvan ilişkilerini inceleyen araştırmacılar türcülüğün bir ön yargı biçimi olduğunu ve insan dış grupları arasındaki ilişkileri açıklamakta kullanılan ideolojik tutumlarla açıklanabileceğini öne sürmüştür (Dhont vd., 2016). Bu bağlamda hayvanlara yönelik ön yargının kökenlerini anlamak hayvan hakları ve refahı çalışmalarına katkı sağlayacaktır. Bu araştırmada türcülük insanların hayvan deneylerinin meşruluğuna ve sokak köpeklerinin kentsel alandaki varlığına ilişkin tutumlarıyla değerlendirilmiştir. Bu amaçla 588 kişiden veri toplanmıştır. Veri toplama araçları olarak Sağ Kanat Yetkeciliği Ölçeği Kısa Formu, Yeni Sosyal Baskınlık Yönelimi Ölçeği (SBY7), Çelişik Türcülük Ölçeği ve araştırmacı tarafından oluşturulan Hayvanların Deneylerde Kullanılması, Sokak Köpeklerinin Kentsel Alanda Serbest Dağılımı anketi kullanılmıştır. İnsanların sokak köpeklerinin kentsel alanda serbest dağılımının kısıtlanmasını desteklemesinin sağ kanat yetkeciliği ile ilişkisinde tehdit algısının aracılık etkisi; insanların hayvan deneylerini meşru görmesinin sosyal baskınlık yönelimi ile ilişkisinde ise insan üstünlüğü inancının aracılık etkisi incelenmiştir. Aracılık etkisi Hayes (2022) Process Makro Model 4 ile analiz edilmiştir. Ayrıca temel değişkenler arasındaki ilişkiler Pearson Korelasyon testi ile değerlendirilmiştir. Sağ kanat yetkeciliğin, tehdit algısının aracı rolüyle sokak köpeklerinin kentsel alanda serbest dolaşımının kısıtlanmasına yönelik desteği açıklayabildiği; sosyal baskınlık yöneliminin ise insan üstünlüğü inancının aracı rolüyle hayvan deneylerinin meşru görülmesini açıklayabildiği görülmüştür. Elde edilen tüm sonuçlar alan yazını kapsamında tartışılmıştır.
Özet (Çeviri)
In the social psychology literature, ideological attitudes such as right-wing authoritarianism and social dominance orientation are frequently addressed in the examination of prejudices between groups of people. Duckitt et al. (2002) suggest that right-wing authoritarianism is shaped by the belief that the world is a dangerous place, and social dominance orientation is shaped by the belief that the world is a competitive environment in the two-dimensional Dual Process Model of Ideology and Prejudice. In the literature, attitudes and behavioural intentions that ignore animal rights and welfare are explained with the concept of 'speciesism' (Singer, 2018). Researchers examining human-animal relations have suggested that speciesism is a form of prejudice and can be explained by ideological attitudes used to explain relations between human outgroups (Dhont et al., 2016). In this context, understanding the origins of prejudice against animals will contribute to animal rights and welfare studies. In this study, speciesism was evaluated with people's attitudes towards the legitimacy of animal experiments and the presence of stray dogs in urban areas. For this purpose, data were collected from 588 people. The Right Wing Authoritarianism Scale Short Form, the New Social Dominance Orientation Scale (SBY7), the Contradictory Speciesism Scale and the questionnaire on the Use of Animals in Experiments and the Free Distribution of Stray Dogs in Urban Areas created by the researcher were used as data collection tools. The mediating effect of threat perception in the relationship between people's support for restricting the free distribution of stray dogs in urban areas and right-wing authoritarianism, and the mediating effect of belief in human superiority in the relationship between people's justification of animal experiments and social dominance orientation were examined. The mediation effect was analysed with Hayes (2022) Process Macro Model 4. In addition, the relationships between the main variables were evaluated with Pearson Correlation test. It was observed that right-wing authoritarianism can explain the support for restricting the free movement of stray dogs in urban areas through the mediating role of threat perception, while social dominance orientation can explain the legitimisation of animal experiments through the mediating role of belief in human superiority. All the results obtained were discussed within the scope of the literature.
Benzer Tezler
- 1950'li yıllarda Türkiye'de milliyetçilik: Türk Milliyetçiler Derneği
Nationalism in Turkey in the 1950s: Turkish Nationalists Association
ALPER ATEŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Siyasal BilimlerKarabük ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İLYAS SÖĞÜTLÜ
- Dijital gazetelerde hayvanların ideolojik temsili
Ideological representation of animals in digital newspapers
TUNA ÇİÇEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
GazetecilikAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiGazetecilik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYŞE ELİF EMRE KAYA
- Erken Cumhuriyet Dönemi (1923-1938) Milliyetçi tarih anlayışı
Early Republican Period (1923-1938) understanding ofnationalist history
HÜSEYİN KANBUR
- Türkiye ve Kore'de milliyetçilik anlayışlarının gelişme süreçlerinin mukayesesi (1910-1945)
The comparative study over the development of nationalism in Turkey and Korea(1910-1945)
EUN KYUNG JEONG
- Yirminci yüzyıl savaş karşıtı edebiyatta eko-eleştirel sesler
Eco-critical voices in the twentieth century anti-war literature
EREN ALKAN
Doktora
Türkçe
2019
Amerikan Kültürü ve EdebiyatıEge ÜniversitesiAmerikan Kültürü ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ATİLLA SİLKÜ