Türkiye'de üniversite kütüphanelerinde veri kütüphaneciliği yeterlikleri ve araştırma veri hizmetlerinin kapsamı: Bir karma yöntem çalışması
Data librarianship competencies and scope of research data services in university libraries in Türkiye: A mixed methods study
- Tez No: 894511
- Danışmanlar: PROF. DR. TÜLAY OĞUZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Bilgi ve Belge Yönetimi, Information and Records Management
- Anahtar Kelimeler: üniversite kütüphaneleri, veri kütüphaneciliği, araştırma veri hizmetleri, araştırma veri yönetimi, university libraries, data librarianship, research data services, research data management
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bilgi ve Belge Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 288
Özet
Bu çalışmanın temel amacı, Türkiye'de üniversite kütüphanelerinde araştırma veri hizmetleri çerçevesinde yürütülen faaliyetleri ortaya koymak ve üniversite kütüphanecilerinin veri kütüphaneciliği ile ilgili bilgi, beceri ve yeterlik düzeylerini kendi algılarına dayalı olarak saptamaktır. Bu amaca ulaşabilmek için araştırmada nitel ve nicel araştırma desenlerinin birlikte kullanıldığı karma yöntem araştırma desenlerinden eş zamanlı desen benimsenmiştir. Araştırmanın nicel aşaması var olan durumu olduğu şekliyle betimleyen tarama modeli ile nitel aşaması ise verileri bütüncül bir yaklaşımla ayrıntılı bir şekilde sunmak için durum çalışması ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma, açık bilim politikasına sahip olan devlet ve vakıf üniversitelerinin kütüphanelerinde yürütülmüştür. Nicel boyutta araştırmanın evrenini söz konusu üniversite kütüphanelerinin ilgili birimlerinde (referans, kurumsal akademik arşiv, bilimsel iletişim birimi) çalışan 103 kütüphaneci oluşturmaktadır. Kolayda örnekleme yöntemiyle belirlenen 83 kütüphaneci araştırmanın örneklemini oluşturmaktadır. Nitel boyutta ise araştırmanın çalışma grubu 5'i devlet, 5'i vakıf üniversitesi kütüphanesinde görev yapan kütüphane yöneticileridir. Katılımcılardan elde edilen nicel verilerin analizinde aritmetik ortalama, yüzde, frekans, bağımsız örneklemler için t-testi, ANOVA testi kullanılmış, nitel veriler üzerinde ise tematik analiz yapılmıştır. Nicel veriler SPSS 22 istatistiksel analiz paket programı ile çözümlenirken, nitel verilerin analizi için MAXQDA 2022 programı kullanılmıştır. Araştırmada nicel ve nitel veri analizi sonuçlarının birçok noktada birbirini doğruladığı görülmekte olup karma yöntem araştırması kapsamında nicel, nitel ve karma araştırma soruları doğrultusunda ulaşılan bulgular değerlendirildiğinde çalışmanın sonuçları göstermiştir ki; Türkiye'de, üniversite kütüphanelerinde referans ve kurumsal akademik arşiv birimlerinde görev yapan kütüphanecilerin veri kütüphaneciliği konusunda bilgi, beceri ve yeterliği orta düzeydedir. Üniversite kütüphanelerinde AVH kapsamında sunulan hizmetler ise başlangıç seviyesinden biraz ileride olsa da geliştirilmeleri gerekmektedir. Üniversite kütüphanelerinin ilgili birimlerinde çalışan kütüphanecilerin bilgi beceri ve yeterlik düzeyleri ile mevcut hizmetlerin kapsamları paralellik göstermektedir. Dolayısıyla kütüphanecilerin veri kütüphaneciliği alanında kendilerini geliştirmelerinin, üniversite kütüphanelerinde araştırma veri hizmetlerinin kapsamının genişlemesine ve etkili hizmetler tasarlanmasına katkıda bulunacağı sonucuna varmak mümkündür. Bu çalışmanın literatüre, üniversite kütüphanecilerine, kütüphane yöneticilerine katkı sağlaması beklenmektedir.
Özet (Çeviri)
The main purpose of this study is to reveal the activities carried out within the framework of research data services in university libraries in Turkey and to determine the level of knowledge, skills and competence of university librarians in data librarianship based on their own perceptions. In order to achieve this aim, a mixed-method research design, the concurrent design, in which qualitative and quantitative research designs are used together, was adopted in the study. The quantitative phase of the research was conducted with the survey model, which describes the existing situation as it is, and the qualitative phase was conducted with a case study to present the data in detail with a comprehensive approach. The research was conducted in the libraries of public and foundation universities that have an open science policy. In the quantitative dimension, the population of the research consists of 103 librarians working in the relevant units (reference, institutional academic archive, scholarly communication unit) of these university libraries. The sample of the study consists of 83 librarians determined by convenience sampling method. In the qualitative dimension, the study group of the research is the library managers working in 5 public and 5 foundation university libraries. In the analysis of the quantitative data obtained from the participants, arithmetic mean, percentage, frequency, t-test for independent samples, ANOVA test were used, and thematic analysis was performed on qualitative data. Quantitative data were analyzed with SPSS 22 statistical analysis package program, while MAXQDA 2022 program was used for the analysis of qualitative data. It is seen that the results of quantitative and qualitative data analysis confirm each other at many points in the study, and when the findings obtained in line with the quantitative, qualitative and mixed research questions within the scope of mixed method research are evaluated, the results of the study show that the knowledge, skills and competence of librarians working in reference and institutional academic archives units in university libraries in Turkey are at an intermediate level in data librarianship. Although the services offered within the scope of RDS in university libraries are a little ahead of the initial level, they need to be improved. The knowledge, skills and competence levels of librarians working in the relevant departments of university libraries are in line with the scope of existing services. Therefore, it is possible to conclude that the development of librarians in the field of data librarianship will contribute to expanding the scope of research data services in university libraries and designing effective services. This study is expected to contribute to the literature, university librarians and library administrators.
Benzer Tezler
- İnovatif gelişmelerin Türkiye'deki vakıf üniversitesi kütüphane hizmetleri üzerindeki etkisi: Bir durum analizi
The impact of innovative development on services of foundation university library in Turkey: A situation analysis
İLKER YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Bilgi ve Belge YönetimiMarmara ÜniversitesiBilgi ve Belge Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BERAT BİR
- Avrupa Birliği sürecinde profesyonel üniversite kütüphanecileri
Professional university librarians towards European Union
ESİN SULTAN OĞUZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
Bilgi ve Belge YönetimiHacettepe ÜniversitesiBilgi ve Belge Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İRFAN ÇAKIN
- Türkiye'deki devlet ve vakıf üniversite kütüphanelerinde çalışan kütüphanecilerin iş doyumlarının karşılaştırılması
A comparison of job satisfaction of librarians working at state and private trust universities
ŞELALE KORKUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Bilgi ve Belge YönetimiHacettepe ÜniversitesiBilgi ve Belge Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. H. İNCİ ÖNAL
- Dijital çağda çocuklara hizmet veren kütüphaneciler için yeterlilikler ve Türkiye'de durum
Competencies for librarians serving children in the digital age: The case of Turkey
RABİA ÇEVİK KARATAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Bilgi ve Belge Yönetimiİstanbul ÜniversitesiBilgi ve Belge Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜLYA DİLEK KAYAOĞLU
- Üniversite kütüphanelerinin geleceği: Yapay zekâ ve büyük veri analitiğinin avantajları ve dezavantajları
The future of university libraries: Advantages and disadvantages of artificial intelligence and big data analytics
BURAK SAVAŞ SARIÇOBAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Bilgi ve Belge YönetimiKastamonu ÜniversitesiBilgi ve Belge Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HAMİD DERVİŞ