Üniversite kütüphanelerinde elektronik kaynakların seçim ve değerlendirilmesinde stratejik önceliklerin etki analizi
Analysis of the effect of strategic priorities on the selection and evaluation of electronic resources in university libraries
- Tez No: 894536
- Danışmanlar: PROF. DR. SAİME ÖZLEM GÖKKURT DEMİRTEL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Bilgi ve Belge Yönetimi, Information and Records Management
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bilgi ve Belge Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 281
Özet
Elektronik kaynaklar, kütüphanelerin üniversitelerin eğitim ve araştırma faaliyetlerini desteklemesinde kritik önem taşımaktadır. Elektronik kaynakların yönetiminde çeşitli zorluklarla karşılaşılmaktadır. Belgesel tarama yöntemiyle kütüphanelerin elektronik kaynaklar birimlerinin işleyişi ve bu kapsamda zorluklara sebep olabilecek iç ve dış faktörler incelenmiştir. Elektronik kaynakların seçim ve değerlendirilmesine etki eden faktörler, bütçe olanakları, personel durumu, kullanıcı ihtiyaçları, ülke ekonomisi, sağlayıcı ve yayıncı firmalar benzeri konulardır. Üniversite kütüphanelerinin mevcut uygulamaları, elektronik kaynakların seçim ve değerlendirilmesine etki eden zorlukların aşılmasında yetersizdir. İş süreçlerindeki olası kritik durumları kapsayan, kriz yönetiminin sağlanmasını destekleyecek iş planına ihtiyaç bulunmaktadır. Bu doğrultuda çalışma kapsamında çeşitli FTE grupları içerisinden benzer bütçe ödeneği ve disiplin yapısına sahip kütüphanelerin elektronik kaynak sorumlularıyla yarı yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Görüşmeler örneklemi oluşturan 24 kütüphaneyi temsilen değişen sayıda kütüphane yöneticisi ve/veya elektronik kaynaklardan sorumlu toplam 40 kişiyle gerçekleştirilmiştir. Elde edilen veriler nicel veriye dönüştürülerek analiz edilmiş ve yorumlanmıştır. Çalışma kapsamında gerçekleştirilen görüşmelerde iş süreçlerinde karşılaşılan zorlukları anlamlandırmak ve bu doğrultudaki etkin uygulamaları tespit etmek için yarı yapılandırılmış sorular sorulmuştur. Görüşme çıktıları doğrultusunda gerçekleştirilen iş etki analiziyle iç ve dış faktörlerin elektronik kaynakların yönetimine etkisi tespit edilmiştir. Örnekleme dahil edilen kütüphanelerin elektronik kaynakların seçim ve değerlendirilmesi süreçlerine yönelik uygulanan kıyaslama tekniğiyle, bu doğrultudaki etkin uygulamalar ortaya çıkarılmıştır. İş etki analizi ve kıyaslama tekniği çıktıları, elektronik kaynakların seçim ve değerlendirmesi iş süreçlerinde kriz yönetiminin gerçekleştirilmesine hizmet edecek rehberlerin oluşturulmasında kullanılmıştır. Rehberler, iş etki analizi sonucunda tespit edilen zorluklara yönelik hazırlanan iş akış diyagramlarından oluşmaktadır. İş akış diyagramları, kütüphanelerin mevcut uygulamalarını geliştirmelerinde kendi yapı ve imkânları doğrultusunda uyarlayabilecekleri biçimde oluşturulmuştur. Çalışma sonucunda oluşturulan rehberlerin yanı sıra kütüphanelerin iş süreçlerinde karşılaşmakta oldukları zorlukların azaltılmasını destekleyecek uygulamalar ve öneriler getirilmiştir. Üniversite kütüphanelerinin, desteklenmesi, iç ve dış paydaşlarıyla iş birliği içerisinde çalışmaları, var oluş amaçlarını gerçekleştirmelerinde büyük önem arz etmektedir. Üniversite kütüphanelerinin elektronik kaynakların yönetimine ilişkin iş planlarının kriz yönetimini sağlamayı destekleyecek doğrultuda oluşturulması gerekmektedir. Bu doğrultuda çalışma sonucunda oluşturulan elektronik kaynakların seçim ve değerlendirmesine yönelik rehberlerden faydalanılmalıdır. Kütüphanelerin değişen koşul ve imkânlar doğrultusunda iş planlarını güncellemeleri gerekmektedir.
Özet (Çeviri)
Electronic resources have critical importance for libraries to support the educational and research activities of universities. Various difficulties are encountered in the management of electronic resources. Internal and external factors that may cause difficulties in the functioning of electronic resources units in libraries were examined using the documentary scanning method. The factors affecting the selection and evaluation of electronic resources are like budget amount, personnel, user needs, economic situation of the country, provider and publishing companies, etc. The current practices of university libraries are insufficient to overcome the difficulties affecting the selection and evaluation of electronic resources. A business plan is needed that includes possible critical situations in business processes and supports crisis management. In this regard, within the scope of the study, semistructured interviews were held with the electronic resource managers of the sample libraries. Sample libraries were determined from various FTE groups in line with similar budget allocations and disciplinary structures. Interviews were conducted with a variable number of library managers and/or a total of 40 personnel responsible for electronic resources from the 24 libraries that made up the sample. The obtained data was converted into quantitative data, analyzed, and interpreted. During the interviews, semi-structured questions were asked to make sense of the difficulties that libraries face in their business processes and to identify effective practices in this direction. Data obtained from the interviews were used in the business impact analysis carried out in the study. With the analysis, the impact of internal and external factors on the management of electronic resources was determined. Business impact analysis and benchmarking technique outputs, selection and evaluation of electronic resources were used to create guides that will serve crisis management in business processes. The guides consist of workflow diagrams prepared for the difficulties and possible critical situations identified as a result of the business impact analysis. Workflow diagrams have been created so that libraries can adapt their existing applications in line with their own possibilities and institutional structures. In addition to the guides, practices and suggestions have been made to support reducing the difficulties that libraries face in their business processes. Supporting university libraries and working in cooperation with their internal and external stakeholders is of great importance in achieving their goals. Business plans in for the management of electronic resources in university libraries need to be created to support crisis management. In this regard, guides for the selection and evaluation of electronic resources created as a result of the study should be used. Libraries need to update their business plans in line with changing conditions and opportunities.
Benzer Tezler
- Elektronik veritabanlarının veri madenciliği yöntemi ile analize edilmesi
Analysis of electronic databases with data mining method
ERDEM KARAASLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Bilgi ve Belge YönetimiBahçeşehir ÜniversitesiBilgi Teknolojileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TUFAN ADIGÜZEL
- Elektronik kaynak yönetim sistemlerinin üniversite kütüphanelerindeki elektronik kaynak yönetimi açısından incelenmesi
The effect of electronic resource management systems on electronic resource management in university libraries
AHMET FARUK BİLGEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Bilgi ve Belge YönetimiMarmara ÜniversitesiBilgi ve Belge Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. GÜSSÜN GÜNEŞ
- Elektronik kaynakların lisanslamasında rehber ulusal ilkelerin geliştirilmesi
Developing guideline national principles for the licensing of electronic resources
DAMLA YILMAZ
Doktora
Türkçe
2024
Bilgi ve Belge YönetimiAnkara ÜniversitesiBilgi ve Belge Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SACİT ARSLANTEKİN
- Elektronik bilgi kaynaklarının seçimi ve değerlendirilmesi: Hacettepe Üniversitesi kütüphaneleri örneği
Selection and evaluation of electronic information resources: The sample of Hacettepe University libraries
PINAR SALMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
Bilgi ve Belge YönetimiHacettepe ÜniversitesiKütüphanecilik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NAZAN ÖZENÇ UÇAK
- Türkiye'de tıp kütüphanelerinde elektronik süreli yayın hizmetleri yönetimi
Management of electronic periodicals services at medical libraries in turkey
HURİYE ÇOLAKLAR
Doktora
Türkçe
2008
Bilgi ve Belge Yönetimiİstanbul ÜniversitesiBilgi ve Belge Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE ÜSTÜN