Cengiz Dağcı'nın Korkunç Yıllar romanının metin dil bilimi yönünden incelenmesi
Analysis of Cengiz Dağcı's novel Terrible Years in terms of textlinguistics
- Tez No: 894602
- Danışmanlar: PROF. DR. GÜLDEN SAĞOL YÜKSEKKAYA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 133
Özet
Dil bilimi içerisinde yer alan metin dil bilimi, metnin yapısını ve işlevini inceleyen yeni bir bilim dalıdır. Bu nedenle de kullandığı yöntemler ve terimler hâlâ tartışılmaktadır. Bu çalışmada önce metin dil bilimi terimi, araştırma sahası, kapsamı ve tarihî gelişimi anlatılacaktır. Metin dil bilimi içerisinde gelişen farklı yaklaşımlara dikkat çekilerek bu yaklaşımların metin tanımları verilecektir. Ardından metin dil bilimi incelemelerinde kullanılan küçük ölçekli yapı ile büyük ölçekli yapı açıklanacaktır. Cengiz Dağcı'nın Korkunç Yıllar romanı metin dil bilimsel incelemeye tabi tutulacak ve metindeki bağlaşıklık ve bağdaşıklık unsurları açıklanacaktır. Çalışmanın ilk bölümünde metin dil biliminin tarihî gelişimi anlatılmıştır. Metin dil bilimi içerisinde gelişen yapısalcı, işlevci ve yapısalcı-işlevci olmak üzere üç yaklaşım karşılaştırılmıştır. Ardından bir metinde bağlaşıklığı ve bağdaşıklığı oluşturan ögeler açıklanmıştır. Çalışmanın ikinci bölümü ise Cengiz Dağcı'ya ayrılmıştır. Dağcı'nın hayatı ile eserleri bu bölümde incelenmiştir. II. Dünya Savaşı sırasında ve esir olduğu dönemde yaşadığı acılar, Dağcı'nın yazarlık hayatını etkilemiştir. Bütün romanlarında otobiyografik unsurlar görülmektedir. Korkunç Yıllar romanının başkarakteri Sadık Turan'ın hayatı ile Dağcı'nın geçmişi arasında benzerlikler bulunmaktadır. Bu nedenle eserin otobiyografik unsurlar üzerine inşa edildiği görülmektedir. Çalışmanın üçüncü bölümünde yapısalcı-işlevci yaklaşım esas alınarak Cengiz Dağcı'nın Korkunç Yıllar adlı romanının metin dil bilimsel çözümlemesi yapılmıştır. Metnin küçük ölçekli yapısında Dağcı, sözcüksel bağlaşıklık içerisinde en çok yinelemeyi kullandığı görülmektedir. Metindeki dil bilgisel bağdaşıklıkta ise gönderimlerin önemli bir yeri bulunmaktadır. Art gönderimde genellikle adıllar tercih edilmiştir. Adılların ardından ise kişi ekleri gelmektedir. Metinde ayrıca iyelik ekleri, belirtme eki ve işaret sıfatı ile yapılmış art gönderimler de bulunmaktadır. İncelemenin ikinci bölümünde, metnin büyük ölçekli yapısında yer alan ve metnin mesajını aktarmayı sağlayan bildirişimsel ögeler incelenmiştir. Dağcı'nın metnini vatan, savaş, esir, hürriyet, korku ve Türk-Tatar anahtar sözcükleri etrafında ördüğü görülmektedir. Bu anahtar sözcükler metnin konusunu ve mesajını saptamada önemli bir rol oynamaktadır.
Özet (Çeviri)
Text linguistics, which examines the structure and function of the text, is a new discipline within linguistics. For this reason, the methods and terms it uses are still under discussion. In this study, the term text linguistics, its research field, scope and historical background will be explained first. Different approaches developed in text linguistics will be pointed out and their definitions of texts will be given. Then, the micro structure and the macro structure used in text linguistics studies will be explained. Cengiz Dağcı's novel Korkunç Yıllar will be subjected to text linguistic analysis and the elements of cohesion and coherence in the text will be explained. In the first part of the study, the historical development of text linguistics is explained. Three approaches developed within text linguistics, namely structuralist, functionalist and structuralist-functionist, are compared. Then, the elements that constitute cohesion and coherence in a text are explained. The second part of the study is devoted to Cengiz Dağcı. Dağcı's life and works are analyzed in this part. The sufferings he experienced during World War II and in captivity affected Dağcı's life as a writer. Autobiographical elements are seen in all his novels. There are similarities between the life of Sadık Turan, the main character of the novel Korkunç Yıllar (Terrible Years), and Dağcı's past. Therefore, it is seen that the novel is built on autobiographical elements. In the third part of the study, based on the structuralist-functionalist approach, the text linguistic analysis of Cengiz Dağcı's novel Korkunç Yıllar (Terrible Years) was made. In the micro structure of the text, Dağcı uses repetition the most in lexical cohesion. In grammatical cohesion in the text, references have an important place. Generally, pronouns are preferred in anaphora. After pronouns, personal suffixes follow. There are also anaphora made with possessive suffixes, indicative suffixes and sign adjectives in the text. In the second part of the analysis, the communicative elements in the macro structure of the text that help convey the message of the text are analyzed. It is seen that Dağcı constructs his text around the keywords of homeland, war, captivity, freedom, fear and Turkish-Tatar. These keywords play an important role in determining the subject and message of the text.
Benzer Tezler
- Cengiz Dağcı'nın Korkunç Yıllar ve Yurdunu Kaybeden Adam romanlarında söz varlığı
The vocabulary in the novels 'Scary Years' and 'The Man Who Lost His Homeland' by Cengiz Dağcı
ŞEYMANUR AYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıKütahya Dumlupınar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FATMA ŞENYÜZ
- Cengiz Dağcı'nın; Yurdunu Kaybeden Adam, Onlar da İnsandı, Korkunç Yıllar adlı romanlarında kip
Başlık çevirisi yok
AYBALA ŞENGEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
DilbilimGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. GÜZİN TURAL
- Cengiz Dağcı'nın romanlarında mekân-insan ilişkisi
Space-human relationship in Cengiz Dağcı's novels
ENESHAN ÇALIŞKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıOsmaniye Korkut Ata ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEMA ÖZHER KOÇ
- Cengiz Dağcı'nun romanlarında değerler eğitimi
Values education in Cengiz Dağci's novels
FEYİME ÖZGÜR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimDokuz Eylül ÜniversitesiSosyal Bilimler ve Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZLEM FEDAİ
- Cengiz Dağcı ile Cengiz Aytmatov'da II. Dünya Savaşı ve yansımaları: Karşılaştırmalı bir çalışma
A comparative study of 2nd World War in the literary works of Cengiz Aytmatov and Cengiz Dağci
HASAN SANDALLIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Türk Dili ve EdebiyatıManisa Celal Bayar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FERHAT KARABULUT