İşletmelerde finansal bilgi manipülasyonunun Beneish modeli ile tespiti ve TOPSIS yöntemi ile performans ölçümleri: Borsa Istanbul'da gıda işletmelerinde bir uygulama
Detection of financial information manipulation in businesses using the Beneish model and performance measurements with the TOPSIS method: An application in the food industry on Borsa Istanbul
- Tez No: 894684
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ HAKAN ÇELENK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Muhasebe Finansman Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 117
Özet
Finansal bilgi manipülasyonu , genellikle şirketin finansal verilerini kullanarak finansal performansını olduğundan daha iyi veya daha kötü göstermektedir. Borsa İstanbul gıda ve içecek sektöründeki işlem gören halka açık işletmelerin 2018-2022 yıllar arasında Beneish modelin Küçüksözen tarafından Türkiye'ye uyarlanan beneish TR modeli kullanılarak finansal bilgi manipülasyona başvurma olasılıkları ortaya çıkarılması ve şirketlerin finansal performanslarının sıralanması ÇKKV yöntemlerinden olan Topsis yöntem ile bulunup Beneish TR modelin sonuçlarıyla karşılaştırılması amaçlanmıştır. Çalışmada kullanılan veriler şirketlerin resmî web sayfasındaki bağımsız denetim raporlarından elde edilmiştir. Bazı şirketlerin verileri eksik veya yetersiz olduğundan, 2018 yılında 28 şirket , 2019,2020,2021 ve 2022 yıllarında 31 şirket dahil edilmiştir. Çalışmanın sonucunda, Beneish TR denklemi aracığıyla hesaplanan Zi değerleri sonucunda, 2018 yılında 3 şirket, 2019 yılında 4 şirket , 2020 yılında 5 şirket, 2021 yılında 4 şirket ve 2022 yılında ise 5 şirket finansal bilgi manipülasyonu yapma olasılığı yüksek olduğunu tespit edilmiştir. Şirketlerin finansal performans sıralamasını TOPSIS yöntemi uygulayarak elde edilmiştir. En iyi performans gösteren ilk üç şirket sırasıyla 2018 yılında ELITE, ULKER ve MERKO, 2019 yılında DARDL, TUKAS ve ULUUN, 2020 yılında DARDL,KRSTL ve FRIGO, 2021 yılında ULUUN, TETMET ve ULKER , 2022 yılında ise AEFES, AVOD ve BANVT bulunmuştur. Yıllara göre finansal bilgi manipülasyonu yapma olasılığı yüksek çıkmış olan bazı şirketlerin finansal performansı ilgili yıla göre ilk 5 sıralamalarda tespit edilmiştir. Çalışmanın literatürdeki diğer çalışmalardan farkı, gıda ve içecek sektöründe finansal bilgi manipülasyonu ile finansal performans arasındaki ilişkiyi analiz eden ilk çalışma olmasıdır.
Özet (Çeviri)
This study aims to detect the likelihood of financial information manipulation among publicly traded food and beverage companies listed on Borsa Istanbul between 2018-2022, using the Beneish TR model adapted for Turkey by Küçüksözen. Additionally, the study ranks these companies' financial performance using the TOPSIS method and compares the results with those of the Beneish TR model. Data were obtained from independent audit reports on the companies' official websites. Due to incomplete data, 28 companies were included in 2018, and 31 companies in 2019-2022. Based on the Zi scores calculated with the Beneish TR model, 3 companies in 2018, 4 in 2019, 5 in 2020, 4 in 2021, and 5 in 2022 had a high likelihood of engaging in financial manipulation. The top-performing companies based on TOPSIS rankings were as follows: in 2018, ELITE, ULKER, MERKO; in 2019, DARDL, TUKAS, ULUUN; in 2020, DARDL, KRSTL, FRIGO; in 2021, ULUUN, TETMET, ULKER; and in 2022, AEFES, AVOD, BANVT. Interestingly, some companies with a high likelihood of Manipulation also ranked among the top performers in the same year. This study's key contribution is that it is the first to analyze the relationship between the likelihood of financial information manipulation and financial performance in the food and beverage sector.
Benzer Tezler
- Hileli finansal raporlama: Muhasebe manipülasyonu ile karlılık oranları ilişkisine yönelik ampirik bir araştırma
Fraud financial reporting: An empirical research on the relationship of accounting manipulation and profitability ratios
İLHAN ACAR
- Beneish modeli ile finansal bilgi manipülasyonunun tespiti: Borsa İstanbul'da bir uygulama
Determining financial information manipulation with the Beneish model: An application in the Borsa İstanbul
ÖZGE YARIMCA
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
BankacılıkHitit ÜniversitesiBankacılık ve Finans Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İLKER SAKINÇ
- Finansal tablolar manipülasyonlarının Beneısh Modeli ile değerlendirilmesi
Evaluation of financial statements manipulations with the Beneish model
ALPEREN GÜZGÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
EkonomiBilecik Şeyh Edebali Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MERAL EROL FİDAN
- Yaratıcı muhasebe uygulamalarının ortaya çıkartılmasında Beneish modeli: BIST şirketleri üzerine ampirik bir çalışma
Beneish model in revealing creative accounting practices: An empirical study on BIST companies
EBRU KARA
- Muhasebe manipülasyonu ve muhasebe manipülasyonunun tespitine yönelik Borsa İstanbul'da bir araştırma
A research on accounting manipulation and detection of accounting manipulation in Borsa Istanbul
BİLGE ARIKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
İşletmeKaramanoğlu Mehmetbey Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA MORTAŞ