Değer zincirinde katma değer belirleyicileri: Limon örneği
Determinants of added value in the value chain: The case of lemon example
- Tez No: 894806
- Danışmanlar: PROF. DR. SEVGİ TÜZÜN RAD
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mersin Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İktisat Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 74
Özet
Türkiye'de turunçgil hem üretim hem de ihracat açısından önemli bir potansiyele sahiptir. Dünya limon üretiminin %13,3'ünü Türkiye karşılamaktadır. Türkiye'de limon üretimi Akdeniz bölgesinde yoğunlaşmıştır. Limon üretiminin %46'sı Mersin'de gerçekleştirilmektedir. Bu bağlamda Türkiye ve Mersin ekonomisi için önemli olan limonun değer zincirinin ortaya konulması, değer zincirinin gerekli güncelleme politikalarının geliştirilmesine ışık tutması açısından önemlidir. Değer zinciri, bir ürün veya hizmete girdi sağlama aşamasından nihai tüketiciye ulaştırılmasına kadar olan süreci kapsamaktadır. Değer zinciri birbirine bağlı işlerden oluşan üretim faaliyetlerini bir bütün olarak incelemektedir. Günümüzde değer zinciri kavramı, ülkelerin kalkınma sürecinde temel paradigmalardan biridir. Bu bağlamda; FAO ve UNIDO tarafından“Fonksiyonel”,“Ekonomik”“Sosyal”ve“Çevresel”analiz olmak üzere dört analiz yöntemi geliştirilmiştir. Sektörlerin geliştirilmesi ve özellikle tarım sektörü için değer zinciri analizi önem taşımaktadır. Türkiye'de performansa dayalı değer zinciri analizinin yapıldığı çalışma bulunmamaktadır. Bu bağlamda; tarım ürünleri için değer zinciri analizi yapmaya ve nicel verilerin ortaya konulmasına ihtiyaç duyulmaktadır. Bu tez limonun, performansa dayalı değer zinciri analizinin yapıldığı ilk çalışmadır. Çalışmanın örneklem grubunu Mersin ili limon üretiminin en yüksek olduğu 4 ilçe, her ilçeden 3 mahalle ve her mahalleden üçer üretici oluşturmaktadır (N:36). Değer zinciri haritasındaki diğer aktörlerden toptancı halinden dört işletme (N:4), her bir ilçede yer alan birer perakendeci (N:4) ve dört ihracatçı firma (N:4) ile yüz yüze anket yapılarak veriler toplanmıştır. Bu kapsamda“nitel ve nicel (karma araştırma)”desenlerin kullanıldığı dört (4) adet ölçme aracı (anket formu) geliştirilmiştir. Çalışmada SPSS paket programı ile tanımlayıcı analiz yapılmıştır. Fonksiyonel analiz kapsamında, değer zinciri haritası çıkarılmıştır. Ayrıca ekonomik analiz yapılmış ve limonda pazarlama etkinliği hesaplanmıştır. Araştırmada ürünün pazarlanmasında çiftçilerin %66,6'sının ihracatçı, %52,8'inin komisyoncu-toptancı, %16,6'sının tüccar ve %5,5'inin de perakendeci kanalını tercih ettiği tespit edilmiştir. Yapılan araştırmada limon üreticilerinin pazarlama etkinlik indeksi 0,85 olarak hesaplanmıştır. Bu katsayının 1'den küçük olması üreticilerin pazarlamada etkin olmadığını göstermektedir. Fiyat farkına bakıldığında; üreticiden nihai tüketiciye ulaşıncaya kadar çiftçi - toptancı işletmelerin fiyat farkı %28,5; çiftçi- perakendeci %44,4 ve çiftçi-ihracatçı %54,5 olarak tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
Citrus enjoy a significant potential both in terms of production and export in Türkiye. Lemon production is concentrated in the Turkish Mediterranean region. Turkish production constitutes 13.3% of the global lemon supply, of which 46% is cultivated in Mersin. In this regard exploring lemon value chain and shedding light on developing upgrading policies is crucial for economy of Mersin and Türkiye. Value chain is the process covering producing a product or service from provision of inputs up to reaching consumers. It explores the interrelated production activities in an integrated manner. Today, the concept of value chain is a fundamental element of countries development process. Within this context, FAO and UNIDO have developed four value chain analytical methods namely,“Functional”,“economic”,“social”and“environmental”. Value chain is crucial for sectoral development and particularly agriculture sector. There is no performance-based value chain analysis in Türkiye. Therefore, there is a need for agricultural products value chain analysis and quantitative data. This study is the first performance-based lemon value-chain analysis in Mersin. Sampling covered 4 top lemon-producing districts in Mersin, 3 neighborhoods in each district and 3 producers from each neighborhood (N:36). Moreover, face to face interviews were conducted with other nodes of value chain in each district including wholesalers (N:4), retailers (N:4) and exporters (N:4). Four questionnaires with different qualitative and quantitative mixed research design were developed for data collection. SPSS was used descriptive data analysis. Value chain map was developed within functional analysis. Economic analysis along with marketing efficiency was was also conducted. In terms of marketing channel, 66.6% of the producers preferred exporters, 52.8% commissioner/wholesaler, 16.6% traders and 5.5% retailers. Marketing efficiency of lemon producers was computed as 0.85. Being less than 1, this indicates that producers aren't efficient in marketing. Price transmission, along the chain was found to be 28.5% between producer and wholesaler, 44.4% between producer and retailers and 54.5% at producer- exporter nodes.
Benzer Tezler
- Essays on economic analysis of food prices in Turkey
Türkiye'deki gıda fiyatlarının ekonomik analizi üzerine denemeler
SEFA IŞIK
Doktora
İngilizce
2020
EkonomiAnkara Yıldırım Beyazıt Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FATİH CEMİL ÖZBUĞDAY
- Uluslararası sürdürülebilir havacılık endüstrisi: Türk havacılık sektörüne yönelik bir araştırma
International sustainable aerospace industry: A research on Turkish aerospace industry
HALİL TOKEL
- Küresel değer zincirlerine eklemlenmede Türkiye ekonomisinin yeri
Integration and location of the Turkish economy into the global value chains (Gvcs)
ÖZLEM BULUT URTEKİN
- Türkiye ve avrupa Birliği üyesi ülkelerin üretim yapılarının girdi-çıktı analizi ve benzeşme testleri yöntemiyle karşılaştırılması
Comparison of production structures of Turkey and European Union member countries by the methods of input-output analysis and similarity tests
OKTAY KÜÇÜKKİREMİTÇİ
