Geri Dön

Türkçe gündelik söylemde yinelemeler ve işlevleri

Repetitions and their functions in Turkish eeveryday discourse

  1. Tez No: 896124
  2. Yazar: DERYA AYDIN
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. GÜLSÜM SONGÜL ERCAN
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Dilbilim, Linguistics
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Genel Dilbilim Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Genel Dilbilim Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 182

Özet

Karşılıklı konuşma sırasında bir konuşucunun kendisinin ya da başka bir konuşucunun ürettiği bir sözcüğü, öbeği ya da tümceyi çeşitli biçimlerde tekrarlaması yineleme olarak adlandırılmaktadır. Yinelemeler dil kullanıcıları tarafından konuşma sırasında bilinçli olarak uygulanan dilsel pratiklerden biridir ve çeşitli biçimlerde ortaya çıkmaktadır. Alanyazında farklı dillerde yinelemelerin türleri ve gündelik söylemde yerine getirdiği işlevler incelenmiş olmakla birlikte üzerlerinde tam bir uzlaşı bulunmamaktadır. Diğer taraftan, Türkçe alanyazında yinelemelerin tür ve işlevlerine ilişkin sınırlı sayıda çalışma bulunmaktadır. Bu tez çalışmasının amacı, Türkçe gündelik konuşma kayıtlarından elde edilen çevriyazı metinlerinde saptanan yinelemelerin tür ve işlevlerinin Karşılıklı Konuşma Çözümlemesi (KKÇ) çerçevesinde ortaya konmasıdır. Bu amaçla; Çalışmanın kuramsal ve kavramsal çerçevesi kapsamında ilk olarak alanyazın taraması yapılmış, en temel sınıflamalardan biri olan kaynağı (kendini yineleme ya da diğer konuşucuyu yineleme), yeri (yakın, gecikmeli ve uzak yineleme) ve korunma derecesi (birebir yineleme ve değiştirilmiş yineleme) kapsamında sınıflandırılan yineleme türleri farklı dillerden sunulan örnekler üzerinden açıklanmıştır. İkinci olarak, yinelemelerin gündelik söylemde yerine getirdiği işlevler yine alanyazından derlenerek farklı dillerden sunulan örneklerle açıklanmış ve bu kapsamda söz konusu işlevler karşılıklı konuşmanın akışını sürdürme, karşılıklı konuşmanın içeriğini genişletme ve toplumsallaşma işlevleri olmak üzere üç ana işlev grubu altında toplanmış ve bu sayede Türkçe gündelik söylemde yinelemelere ilişkin kapsamlı bir çalışma ortaya konmuştur. Çalışmanın bulguları, Türkçe gündelik söylemde yinelemelerin kaynağına göre kendini yinelemelerin, yinelemelerin yerine göre gecikmeli yinelemelerin ve yinelemelerin korunma derecesine göre birebir yinelemelerin daha sık kullanıldığını göstermiştir. İşlev gruplarına göre değerlendirildiğinde karşılıklı konuşmanın içeriğini genişletme işlevlerinin daha sık kullanıldığı; alt işlevler kapsamında ise yinelemelerin en çok vurgulama amacıyla kullanıldığı ve kullanım sıklıklarının istatistiksel olarak anlamlı olduğu saptanmıştır.

Özet (Çeviri)

Repetition refers to the reiteration of a speaker's own or another speaker's words, phrases or sentences in several ways. As a widely applied linguistic practice adopted by language users, repetitions take different linguistic forms. Although there is a large body of research in the literature on the types and functions of repetitions in everyday discourse, there appears to be a lack of consensus. In addition, there is only a limited body of research on the types and functions of repetitions in Turkish. The purpose of this doctoral thesis is to determine the types and functions of repetitions identified in transcriptions of the recordings of Turkish everyday discourse within the framework of Conversation Analysis (CA). To this end; Firstly, a review of the literature was presented within the theoretical and conceptual framework of the study and the types of repetitions including source (self-repetition and other-repetition), localness (immediate, delayed and distant) and presevervation (exact and non-exact) were explained over the examples compiled from the studies on various languages. Secondly, the functions of repetitions in everyday discourse were compiled from the literature and discussed over the examples presented in other languages. Finally, the functions of repetitions were grouped under three main functional categories including maintaining the flow of the conversation, enhancing the content of the conversation and socialization. The repetitions identified in the database were categorized according to their types and functions and a comprehensive analysis was presented on repetitions in Turkish everyday discourse. The findings of the study revealed that the most commonly used types of repetitions in Turkish everyday discourse were self-repetitions, delayed repetitions and exact repetitions according to the categories of source, localness and preservation respectively. As for functional categories, enhancing the content of the conversation was the most frequently used category and on the basis of sub-functions, emphasis was found to be the most frequently used function of repetition and all the differences were statistically significant.

Benzer Tezler

  1. Gündelik yaşamda 'yerleşikler ve dışarlıklar': Suriyeliler ve yerli halkın karşılaşmaları

    'The established and the outsiders' in daily life: Encounters of Syrians and local people

    BİLGE DENİZ ÇATAK

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    SosyolojiMersin Üniversitesi

    Sosyoloji Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. NERİMAN AÇIKALIN

  2. Türkçe sözlü söylemde ödünleme ve işlevleri

    Concession and its functions in Turkish spoken discourse

    DERYA AYDIN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    DilbilimDokuz Eylül Üniversitesi

    Genel Dilbilim Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜLSÜM SONGÜL ERCAN

  3. Sosyolojik perspektiften demografik yaşlanma: Toplumsal, ekonomik ve politik alanlarda yaşlı failliği

    Demographic ageing from sociological perspective: Agency of elderly in social, economical and political aspects

    PELİN ÖNDER EROL

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2011

    SosyolojiEge Üniversitesi

    Sosyoloji Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. GÖKNUR BOSTANCI EGE

  4. Gündelik hayat bağlamında Suriyeli sığınmacıları şeytanlaştırma pratikleri: Önder mahallesi örneği

    Demonizing the syrian refugees in everyday life practices: A case of Önder neighborhood

    ERCAN ARICAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    SosyolojiHacettepe Üniversitesi

    İletişim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. SUAVİ AYDIN

  5. Türkiye'de siyasal söylemde dinî gruplar (2000-2015 T.B.M.M. tutanakları örneği)

    Religious groups in political discourse in Turkey (sample of 2000-2015 Turkish grand national assembly minutes)

    ERSİN SAVAŞ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    DinAtatürk Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. FAZLİ POLAT