Geri Dön

Bir üniversite hastanesi endokrinoloji polikliniğine başvuran tip 2 diyabet hastalarında sağlık okuryazarlığı ile diyabet öz yönetimi ve metabolik kontrol ilişkisi

The relationship between health literacy and diabetes self-management and metabolic control in type 2 diabetes patients applying to the endocrinology outpatient clinic of a university hospital

PDF İndir

  1. Tez No: 896206
  2. Yazar: KÜBRA YILDIRIM KARALAR
  3. Danışmanlar: PROF. DR. ŞERİFE REYHAN UÇKU
  4. Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
  5. Konular: Halk Sağlığı, Public Health
  6. Anahtar Kelimeler: Diyabetes mellitus, öz yönetim, metabolik kontrol, sağlık okuryazarlığı, Diabetes mellitus, self-management, metabolic control, health literacy
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
  10. Enstitü: Tıp Fakültesi
  11. Ana Bilim Dalı: Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 126

Özet

Amaç: Çalışmada, Dokuz Eylül Üniversitesi Hastanesi Endokrinoloji polikliniğine başvuran tip 2 diyabet hastalarında; sağlık okuryazarlığı düzeyini, diyabet öz yönetim düzeyini ve metabolik kontrol durumlarını saptamak, sağlık okuryazarlığı ile diyabet öz yönetimi ve metabolik kontrol ilişkisini incelemek amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Bu kesitsel araştırmada, tip 2 diyabet hastası olan 210 kişiye ulaşılarak yüz yüze veri toplanmıştır. Araştırmanın bağımlı değişkenleri diyabet öz yönetimi ve metabolik kontroldür. Diyabet öz yönetimi, Diyabet Öz Yönetim Skalası ile ölçülmüştür. Metabolik kontrol ise glisemik, lipid ve kan basıncı kontrolü olmak üzere üç temel bileşen ile değerlendirilmiştir. Araştırmanın temel bağımsız değişkeni sağlık okuryazarlığı düzeyidir. Sağlık okuryazarlığı düzeyi, Diyabetli Erişkin Hastalarda Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği ile ölçülmüştür. Diğer değişkenler ise sosyo-demografik özellikler, sağlık durum özellikleri ve diyabete bağlı klinik özelliklerdir. Tek değişkenli analizlerde ki kare, Mann Whitney U testleri kullanılmıştır. Çok değişkenli analizlerde ise çoklu doğrusal regresyon ve lojistik regresyon modeli kurgulanmıştır. Bulgular: Katılımcıların %61,4'ü kadındır, %66,2'si 65 yaş altındadır. Araştırmaya katılanların yaş ortalaması 59.9 (11.6) yıl'dır. Araştırmaya katılan hastaların sağlık okuryazarlığı ölçeğinden almış oldukları toplam puan ortalamaları 38.7 (10.7)'dir. Araştırmaya katılan hastaların Diyabet Öz Yönetim Skalası toplam puan ortalaması 6.7 (1.9)'dir. Katılımcıların %47,6'sının glisemik kontrol durumu, %32,9'unun lipid kontrol durumu, %54,8'inin kan basıncı kontrol durumu ve %9,5'inin metabolik kontrol durumu iyidir. Toplam diyabet öz yönetim puanının sağlık okuryazarlığı puanı arttıkça arttığı ve erkeklerde daha yüksek olduğu bulunmuştur. Metabolik kontrol ile sağlık okuryazarlığı arasında anlamlı ilişki saptanamamıştır. Ailede diyabet öyküsü olmayanlarda olanlardan 3.39 kat, diyabet tedavisi için insülin/pompa ya da oral antidiyabetik ve insülin pompa kullanan hastalara göre sadece diyet yapan ya da oral antidiyabetik kullanan hastaların metabolik kontrolü 6.42 kat, sağlık hizmetleri kullanımı puanı bir birim arttığında metabolik kontrol durumu 2.28 kat daha iyi olarak bulunmuştur. Sonuç: Çalışmada sağlık okuryazarlığı ile diyabet öz yönetimi arasında anlamlı bir ilişki olduğu, ancak metabolik kontrol ile anlamlı ilişki saptanamadığı saptanmıştır. Diyabet öz yönetimini etkileyen faktörlerin incelenmesiyle, sağlık okuryazarlığı düşük olan hastalara ve kadınlara öz yönetim faaliyetlerini geliştirebilmeye yönelik müdahalelerin yapılabileceği ortaya konulmuştur. Metabolik kontrol durumunu etkileyen faktörler incelendiğinde, ailesinde diyabet olan, tedavisinde insülin bulunan ve sağlık hizmet kullanımını düşük olan hastalara yönelik girişimler yapılabileceği ortaya çıkmıştır.

Özet (Çeviri)

Purpose: In this study, it was aimed to determine the diabetes literacy level, diabetes self-management level, and metabolic control status of type 2 diabetic patients who applied to the endocrinology outpatient clinic of Dokuz Eylul University Hospital, and to examine the relationship between diabetes literacy, diabetes self-management, and metabolic control. Materials and Methods: In this cross-sectional study, 210 people with type 2 diabetes were reached, and data were collected face to face. The dependent variables of the study were diabetes self-management and metabolic control. Diabetes self-management was measured with the Diabetes Self-Management Scale. Metabolic control was evaluated with three basic components: glycemic, lipid, and blood pressure control. The main independent variable of the research is the level of health literacy. Health literacy level was measured with the Health Literacy Scale in Adult Patients with Diabetes. Other variables are socio-demographic characteristics, health status characteristics, and diabetes-related clinical characteristics. Chi-square and Mann-Whitney U tests were used in univariate analyses. In multivariate analyses, multiple linear regression and logistic regression models were designed. Results: In this study, 61.4% of the participants were women, and 66.2% were under the age of 65. The average age of the research participants was 59.9 (11.6) years. The total average score of the patients participating in the study on the health literacy scale was 38.7 (10.7). The total score average of the patients participating in the study on the Diabetes Self-Management Scale was 6.7 (1.9). The results showed that 47.6% of the participants had good glycemic control, 32.9% had good lipid control, 54.8% had good blood pressure control, and 9.5% had good metabolic control. It was found that the total diabetes self-management score increased as the health literacy score increased and was higher in men. No significant relationship was found between metabolic control and health literacy. Compared to patients who used insulin/pump or oral antidiabetic and insulin pump for diabetes treatment, metabolic control was 6.42 times higher in patients who only dieted or used oral antidiabetic. When the score of health care utilization subscale increased by one unit, metabolic control status was 2.28 times higher in patients who did not have a family history of diabetes. Conclusion: It was determined that there was a significant relationship between health literacy and diabetes self-management in the study, but no significant relationship was found with metabolic control. By examining the factors affecting diabetes self-management, it has been revealed that interventions can be made to improve self-management activities for patients with low health literacy and for women. When the factors affecting metabolic control status were examined, it was found that interventions could be made for patients who have a family history of diabetes, receive insulin treatment, and have low healthcare utilization.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    480900

    Bir üniversite hastanesi endokrinoloji ve metabolizma hastalıkları polikliniğine başvuran, insülin kullanmayan tip 2 diyabet hastalarının kendi kendine kan glikozu ölçümünün metabolik kontrol ile ilişkisi

    Relationship between self-monitoring blood glucose levels and metabolic control status in patients with TYPE 2 diabetes mellitus who treated with non-insulin regimens and applied to endocrinology and metabolic diseases clinic of a university hospital

    MUSTAFA KOCA

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    Aile HekimliğiAnkara Üniversitesi

    Aile Hekimliği Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. AYŞE SELDA TEKİNER

  2. Tez No

    388714

    Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi endokrinoloji polikliniğine başvuran Tip 2 diabetes mellitus hastalarında hedef lipid düzeyine ulaşma oranı ve tedaviye uyumu etkileyen faktörler

    Eskişehir Osmangazi University Medical Faculty Hospital, endocrinology outpatient clinic in achieving target lipid levels in patients with TYPE 2 diabetes mellitus and the factors that affect the rate of compliance with treatment

    ELMIRA CEMALETTİN

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2015

    Aile HekimliğiEskişehir Osmangazi Üniversitesi

    Aile Hekimliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. İLHAMİ ÜNLÜOĞLU

    DOÇ. DR. UĞUR BİLGE

  3. Tez No

    802747

    Tip 2 diyabet hastalarında duygudurum düzeyleri ile yaşam kalitesi arasındaki ilişkinin psikometrik ve psikoteknik testler ile değerlendirilmesi

    Başlık çevirisi yok

    NADİYE BEYLANLIOĞLU KAYNAK

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Aile HekimliğiManisa Celal Bayar Üniversitesi

    Aile Hekimliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. HÜSEYİN ELBİ

  4. Tez No

    690961

    COVID-19 pandemi sürecinde tip 2 diyabet hastalarına uygulanan tedavinin uyku kalitesi, beslenme alışkanlıkları ve biyokimyasal parametreler üzerine etkisinin incelenmesi

    Investigation of the effect of the treatment applied to type 2 diabetes patients in the COVID-19 pandemic process on sleep quality, nutritional habits and biochemical parameters

    TUĞÇE KALAFAT

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Beslenme ve DiyetetikBiruni Üniversitesi

    Beslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ENVER ÇIRACI

  5. Tez No

    873024

    Tip 2 diyabet hastalarında medikal tedavinin aortik ve karotis intima media kalınlığına etkisi

    The effect of medical treatment on aortic and carotid intima-media thickness in type 2 diabetic patients

    AYŞE KURU

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    İç HastalıklarıSağlık Bilimleri Üniversitesi

    İç Hastalıkları Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. HİLMİ ERDEM SÜMBÜL

Geri Dön