Phlebotomus papatasi (Scopoli, 1786)'nin farklı Kairomonlara yönelimi
Orientation of Phlebotomus papatasi (Scopoli,1786) to different Kairomones
- Tez No: 896386
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ÖZGE ERİŞÖZ KASAP
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Biyoloji, Biology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Biyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 109
Özet
Omurgalı ve bitkisel konaklar, arthropodalara lokasyonlarını belirlemeye yardım edecek çeşitli uyaranlar sunar. Bu uyaranlardan en önemlileri konakların kokularıyla bulunmasını sağlayan kairomonlardır. Bu tez çalışması kapsamında farklı hematofag arthopodlar üzerinde çekici etkisi olduğu bilinen bazı kairomonların Türkiye'nin de dahil olduğu Palearktik Bölge'de oldukça geniş bir yayılım alanına sahip olan Phlebotomus papatasi bireyleri üzerindeki etkisinin araştırılması amaçlanmış, farklı kairomonların P. papatasi ergin bireyleri üzerindeki çekici etkisi ilk kez bir olfaktometre sistemi içerisinde test edilmiştir. Bu çalışmada yedi farklı semiokimyasalın (1-octen-3-ol, sulcatone, linalool oxide, 1-hexanol, decanal, m-cresol ve p-cresol) üç farklı konsantrasyonuna (10^-2, 10^-3, 10^-4) ait olfaktometri çalışmaları standart iklim odası koşullarında kolonize edilen 690 dişi, 690 erkek ergin birey kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Çekicilik testleri sonucunda elde edilen veriler lojistik regresyon modeli ile analiz edilmiştir. Model sonuçlarına göre dişi ve erkek bireyler üzerinde en yüksek çekici etkiye sahip kairomonlar arasından seçilen dört farklı kairomon kullanılarak iki farklı karışım hazırlanmış, bu karışımların P. papatasi ergin i bireyleri üzerindeki etkileri de olfaktometre sistemi içerisinde test edilmiştir. Olfaktometre sistemi içerisinde, deneye alınan bireylerin sisteme salınmasından tercih gösterdikleri tuzak şişelerine girene kadar geçen süre her kairomon ve farklı konsantrasyonu için kaydedilmiş, elde edilen veriler Kruskal-Wallis H testi ile analiz edilmiştir. Dişi bireyler için elde edilen sonuçlar, decanal (10^-4 ve 10^-3), hexanol (10^-4), sulcatone (10^-2), linalool oxide (10^-4)'in en yüksek çekici etkiye sahip kairomonlar arasında olduğunu, p-cresol 10^-2'nin P. papatasi dişilerini çekme olasılığı en düşük kairomon olduğunu göstermiştir. Hexanol (10^-4), linalool (10^-3), 1-octen-3-ol (10^-4), sulcatone (10^-4) erkek bireyler üzerinde en yüksek çekici etkiye sahip kairomonlar olarak belirlenmiş, m-cresol (10^-2)'ün P. papatasi erkeklerini çekme olasılığı en düşük kairomon olduğu tespit edilmiştir. Dişi bireyler için en yüksek çekici etki gösteren kairomonlar kullanılarak hazırlanan karışımın, karışımı oluşturan kairomonlarla karşılaştırıldığında anlamlı derecede yüksek bir çekiciliğe sahip olmadığı ortaya konmuş; benzer sonuç erkek bireyler için hazırlanan karışım kullanılarak gerçekleştirilen çekicilik testleri için de elde edilmiştir. Dişi bireylerin en hızlı tercih gösterdikleri kairomonun decanal (10^-3), en yavaş tercih gösterdikleri kairomonun 1-octen-3-ol (10^-2); erkek bireylerin en hızlı tercih gösterdikleri kairomonun hexanol (10^-3), en yavaş tercih gösterdikleri kairomonun ise sulcatone (10^-2) olduğu belirlenmiştir. Tez çalışması sonucunda elde edilen bulgular, test edilen kairomonların P. papatasi ergin bireyleri üzerindeki çekici etkisinin test edilen kairomona, kairomon konsantrasyonuna ve eşeye bağlı olarak değişiklik gösterdiğini ortaya koymuştur. Bu sonuçların kum sineklerinin ekolojisi ve kum sineği kaynaklı hastalıkların epidemiyolojisi ile ilgili olarak gerçekleştirilecek çalışmalara olduğu kadar sürdürülebilir Entegre Vektör Mücadele stratejilerinin geliştirilmesine de katkı sağlayacağı düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
Vertebrate or plant hosts provide numerous stimuli in various forms that aid arthropods in determining their location. Among these stimuli, kairomones, which enable the detection of hosts through their“scents,”are of paramount importance. This thesis aims to investigate the effects of certain kairomones, recognized for their attractive influence on various blood-feeding arthropods, on individuals of Phlebotomus papatasi, which are widely distributed in the Palearctic region, including Turkey. The study uniquely tests the attractive effects of different kairomones on adult P. papatasi within an olfactometer system for the first time. In the experiments conducted, the attractive effects of seven different kairomones (1-octen-3-ol, sulcatone, linalool oxide, 1-hexanol, decanal, m-cresol, and p-cresol) and three different concentrations (10^-2, 10^-3, 10^-4) of each kairomone were examined. The experiments were performed under standard climate chamber conditions, using 690 female and 690 male adult individuals that were colonized. The data obtained from the attractiveness tests were analyzed using a logistic regression model. Based on iii these attraction analyses, two mixtures were prepared with the kairomone concentrations yielding the best results for each sex, and the attractiveness of these mixtures was separately tested on both female and male P. papatasi individuals. Within the olfactometer system, the time elapsed from the release of the test subjects into the system to their entry into the preferred trap bottles was examined for each kairomone and its different concentrations. The obtained data were analyzed using the Kruskal-Wallis H test. The results for female individuals indicated that decanal (10^-4), hexanol (10^-4), sulcatone (10^-2), and linalool oxide (10^-4) were among the kairomones with the highest attractive effects, while p-cresol (10^-2) had the lowest probability of attracting P. papatasi females. For male individuals, hexanol (10^-4), linalool (10^-3), 1-octen-3-ol (10^-4), and sulcatone (10^-4) were identified as the kairomones with the highest attractive effects, whereas m-cresol (10^-2) was the kairomone with the lowest probability of attracting P. papatasi males. The mixture prepared using the kairomones with the highest attractive effects for female individuals did not exhibit significantly higher attractiveness compared to the individual kairomones comprising the mixture. Similar results were obtained from the attractiveness tests using the mixture prepared for male individuals. The kairomone most quickly preferred by female individuals was decanal (10^-3), and the least quickly preferred was 1-octen-3-ol (10^-2). For male individuals, the kairomone most quickly preferred was hexanol (10^-3), while the least quickly preferred was sulcatone (10^-2). The findings of this thesis demonstrate that the attractive effects of the tested kairomones on adult P. papatasi individuals vary depending on the specific kairomone, its concentration, and the sex of the individuals. These results are expected to contribute not only to studies related to the ecology of sand flies and the epidemiology of sand fly-borne diseases but also to the development of sustainable Integrated Vector Management strategies.
Benzer Tezler
- Farklı sıcaklıkların Phlebotomus papatası (Diptera:Psychodidae)'nin biyolojisi üzerine etkisi
Effects of different temperatures on the bilogy of Phlebotomus papatası (Diptera: Pyschodidae)
ÖZGE ERİŞÖZ
- Şanlıurfa ili Phlebotomus papatasi (Scolpoli) (Diptera:Psychodidae) lokal popülasyonlarının biyo-ekolojik özellikleri bakımından karşılaştırılması
Comparison of Phlebotomus papatasi (Scolpoli) (Diptera:Psychodidae) local populations regarding to bio-ecological properties in Şanlıurfa, Turkey
ASLI BELEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
BiyolojiHacettepe ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SALİH BÜLENT ALTEN
- Çukurova bölgesinde bulunan kum sineği (Diptera: Psychodidae) populasyonlarının mevsimsel dinamiği ve genetik yapısı
Seasonal dynamics and genetic structures of the sand fly (Diptera: Psychodidae) populations in Çukurova region
ASLI BELEN
- Çukurova bölgesi kum sineği (Diptera:Psychodidae) türlerine ait yerel popülasyonların analizi
Analyses of local populations of sand fly species (Diptera:Psychodidae) in Çukurova region
LEVENT BİLER
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
BiyolojiHacettepe ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. S. BÜLENT ALTEN
YRD. DOÇ. DR. A. MURAT AYTEKİN
- Tatarcık (Diptera:Psychodidae) populasyonlarının genetik çeşitliliğinin belirlenmesi
Determination of genetic diversity in (Diptera:Psychodidae) population by mtDNA COI gene sequences
ABDULLAH AKAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
BiyolojiHarran ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ŞAHİN TOPRAK