Yün liflerinin boyanmasında kullanılan boya bitkileri, elde edilen renkler ve kaynaklarda yer alan boya reçeteleri
The Dye plants used for dyeing wool fibers, taking colors on wool fibers and dye recipes that are taken place in sources
- Tez No: 89643
- Danışmanlar: DOÇ. İSMAİL ÖZTÜRK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: El Sanatları, Crafts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1999
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Geleneksel Türk El Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 287
Özet
Doğal boyarmaddelerle ilgili ülkemizde ve dünyada birçok çalışma yapılmıştır. Bu çalışmalara bakıldığında, konunun antropoloji, lif teknolojisi, kimya v.b. kapsayan geniş bir alana yayıldığı görülür. Bu çalışma çoğu bu bilimlerin uzmanları tarafından kendi dalları doğrultusunda yapılmış ve çeşitli kaynaklarda yayınlanmış makale ve eserleri, yer yer halktan derlenmiş bilgileri, en doğru ve olabildiğince düzenli bir şekilde bir araya toplamayı ve bu bilgilerin ışığı altında, daha önce boyamacılıkta kullanılmamış olan bir bitkiyle yapılmış boya denemelerini içermektedir. Çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde üç alt başlık altında; Yün liflerinin yapısı- özellikleri, boyarmaddelerin tarihçesi ve boya bitkileri konuları incelenmiştir. Bu bölümde yün lifleri, kısaca yapısına ve boyama esnasında önem taşıyan özelliklerine göre tanıtılmış, doğal boyamacılığın dünyadaki tarihsel gelişimine dair bilgi verilmiş, 55 tane boya bitkisi seçilerek, botanik yapısı, yetişme şartları, boyamacılıkta kullanılan diğer türleri, içerdiği renk maddeleri (kimyasal yapısı), boyacılıkta kullanılan kısımları, toplanma zamanı, verdiği renkler, ülkemizdeki yerel isimleri incelenmiştir. İkinci bölümde beş alt başlık altında; Doğal boyarmaddelerin renk gruplarına (kimyalarına), boyama tekniklerine göre sınıflandırılması, mordanlar, elde edilen renkler ve boya reçeteleri anlatılmıştır. Burada 18.yy. sonrasında doğal boyarmaddelerin kimyasal yapısıyla ilgili yapılmış çalışmalar gözönüne alınarak, bitkilerdeki kimyasal renk maddelerinin büyük bir çoğunluğunun yer aldığı 6 alt grup genel özelliklerine göre incelenmiştir. Doğal boyarmaddelerin boyama tekniklerine göre sınıflandırılmasında; direkt, mordanlı, küp boyama özelliğine sahip bitkilerin genel özellikleri ve boyama teknikleri anlatılmıştır. Bu bölümde ayrıca mordanlar ve halk arasında mordan sanılarak kullanılan yardımcı maddeler tanıtılmış, halktan derlenen ve kaynaklarda yer alan reçeteler anlatılmıştır. Üçüncü ve son bölümde daha önce boyamacılıkta kullanılmamış olan Hypericum triquetrifoIium.Turra bitkisiyle yün ipliği üzerinde yapılmış 10 boya denemesine yer verilmiştir.
Özet (Çeviri)
There are lots of studies that are made about natural dyestuffs around the world including our contry. When we examine this studies, we can see that this subject spreads in an area containing antropology, fiber technology, botanies and chemistry. This study includes, from this scientific experts that are made through their own direction and published articles and signs in many sources, party knowledge that are complied from our nation, collecting this together in the possibly best and tidy way, and through the direction of this knowledge light, the natural dyeing experiment are made to a plant which never used before. This study is formed in three parts. The subjects that are examined in the first part, under three subtitles, they are; The property and structure of wool fibers, history of naturel dyestuff and dye plants. Wool fibers are described according to their important properties in dyeing and their structures, given information about historical improvement of natural dyeing and botanical structure, growing conditions, types used in dyeing, chemical structures, parts used in dyeing, gathering season, colors provided when applied on wool and their native names in our country of fiftyfive choosen dye plants are examined in this part. The classification of natural dyestuffs according to their chemistry and dyeing techniques, mordants, colors provided and dye recipes are described in the second part, under five subtitles. Here, in six subgroups containing the majority of chemical color materials in plants are examined according to the studies made, in the late of eighteenth century, about the chemical structure of natural dyestuffs. According to the calassification of dyeing techniques of the natural dyestuffs that have the general properties of dyeing with substantive, mordant and vat is explaines. Ten dyeing experiment made on wool using Hypericum triquetrifolium.Turra which does' n t used in dyeing before taking the part in the third section.
Benzer Tezler
- At kestanesi (Aesculus hippocastanum L.) bitkisinden elde edilen renkler ve renklerin yün halı iplikleri üzerindeki haslık değerleri
The Colors obtained from horse chestnut (Aesculus hippocastanum L.) and the fastness values of these colors on wool carpet yarns
HABİBE KAHVECİOĞLU
- Suda çözünen bazı azokaliks[4]aren türevlerinin sentezi ve tekstil liflerinin boyanmasında uygulanabilirliği
Water soluble some azocalix[4]arene derivatives synthesis and dyeing applicability in the textile fibers
MUZAFFER MURAT İLHAN
- Poliester/yün iplik karışımlarının boyanması
The dyeing of polyester/wool yarn blends
İSMAİL YÜCE
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Tekstil ve Tekstil MühendisliğiMarmara ÜniversitesiTekstil Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NİHAL SÖKMEN
- Yün liflerinin indigo (Indigofera Tinctoria) ve zerdeçal (Curcuma Longa L.) ile boyanmasından elde edilen renkler ve haslık değerleri
Colors and fastness values obtained by dyeing wool fibers with indigo (Indigofera Tinctoria) and turmeric (Curcuma Longa L.)
YÜKSEL ANNA KOCATÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
El SanatlarıGazi ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
PROF. DR. HÜRREM SİNEM ŞANLI
- Süperkritik karbondioksit ortamında pamuğun boyanması
Dying of cotton in supercritical carbon dioxide
NALAN DEVRENT
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
Tekstil ve Tekstil MühendisliğiPamukkale ÜniversitesiTekstil Mühendisliği Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. GÜNGÖR DURUR