Geleneksel Türk çalgılarında sedef kullanımı, bazı müze ve koleksiyonlardan örnekler, yeni uygulamalar
The Usage of the narce (mother of pearl) in the traditional Turkish musical instruments and the some models of in the museum and in the collections of the Turkish musical instrument
- Tez No: 89645
- Danışmanlar: DOÇ. AYŞE ÜSTÜN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: El Sanatları, Crafts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1999
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Geleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 178
Özet
ÖZET Geleneksel Türk çalgılarında çok yoğun olarak kullanılan sedef, fildişi ve bağa gibi malzemeler günümüz çalgı süslemeciliğinde de çok nadir olarak kullanılmaktadır. Sedefkarlığın bir dönem çok önem kazandığını göz önünde bulundurursak bu sanat dalının günümüzde hangi şartlar altında olduğunu araştırmak gerekmektedir. 15. yy'dan 19. yy'a kadar en güzel örneklerini sunmuş olan bu sanat dalı batı sanatının etkisiyle özelliğini yitirmeye başlamış ve günümüzde sedefkar olarak nitelendirebileceğimiz insanlar yok denecek kadar azalmıştır. Yaşayan sedefkarlar ise uğraşlarını hobi olarak sürdürmektedirler. Sedefkar Vasıf usta (1896-1940)'nın ölümünden sonra Nerses ustanın sedefkar olarak bir dükkan işleten son kişi olması, aynı zamanda bu sanat dalının sonunun nasıl olacağını belirlemiştir. Günümüzde bu sanat dalı hakkında yeterli kaynak bulunmaması da sedefkarlığın yeni kuşaklara ulaştırılması yolunda endişeler doğurmaktadır. Var olan eserlerimizin gün ışığına çıkarılarak alanla ilgili olan kişilere bir kaynak oluşturması ve bu sanat dalının sürekli gündemde kalması sağlanabilir. Çalışma da sedef ve sedefkarlık tanımlarından sonra sedefçilik tarihi hakkında ilk örneklerden günümüz çalışmalarına kadar bilgiler verilmiştir. Bunun yanında sedef çeşitleri, sedef kullanım alanları, sedef ile birlikte kullanılan malzemeler, uygulama teknikleri ve üslupları belirtilerek bir sedef çalışmasının anlaşılmasını sağlayan bilgiler aktarılmaktadır. İkinci bölümde ise müze ve özel koleksiyonlardan verilen örneklerle süslemeli çalgılar incelemeye alınmıştır. Ele alınan çalgılarda kullanılan malzeme, teknik ve motif yönünden bir çalışma yapılarak çalgının dönemi, bulunduğu yer hakkında bilgiler verilmiştir. Süslemelerin motiflerinin çıkarılarak okuyucuya aktarılması alanında yapılan ilk çalışma olmasıyla büyük önem taşımaktadır. Son olarak günümüzde yapılan desen tasanmlanndan ve uygulamalarından örnek sunarak sedef sanatımıza sahip çıkan bir kitlenin var olduğu belirtilmiştir. Tez konusu ile ilgili uygulama çalışmaları E.Ü.D.T.M. Konservatuarı Ç.Y.B. bünyesinde yapılmıştır.
Özet (Çeviri)
ABSTRACK In the old days people used to use the mother of pearl, ivory and tortoise shell as an ornament for the traditional Turkish Musical instruments. But now in these days we also use these materials as an ornament, but we use them rarely (seldom). Because the western art influenced the art of mother of pearl. From the 15 th century to the end of the 19.th century this art of ornament become at the top and we have got the most beautiful models of this art. In these days we can rarely see the workers in this field. They are interested in this art as a hobby. After the death of Vasıf Usta (1896-1940), Nerses Usta was only the last worker of the art of sacre. Nowadays in the field of art we can't find the enough sources. So the new generations haven't got these works. In my study my aim is to show and to give us information about the history of sacre and the works from the beginning to the end. Besides various kind of sacre, the usage of sacre and the other materials with sacre and the technigues of practice are told in my study. In the second part of my study, I studied on the ornamented musical instruments which is found in the museums and the arivate collections. I gave information about the materials technigues and motives and thus we saw that where and when these instruments used. My study is only the first work on the traditional work of as a result we still have a group of people who work on the traditional mother of pearl art. These study are made in the E. Ü. D.T.M. Konservatuar Ç.Y.B.
Benzer Tezler
- Hilmi Güner Özkan koleksiyonundaki süslemeli çalgılarda desen özellikleri ve yeni uygulamalar
Design characteristics in musical instruments with embellishment in collection of Hilmi Güner Özkan and new applications
ATAKAN DELİGÖZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
El SanatlarıDokuz Eylül ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
Y.DOÇ. AYNUR MAKTAL
- Türkiye'de geleneksel çalgıların metotlaşması: Kabak Kemane örneği
Methodization of traditional instruments in Turkey: Kabak Kemane example
AHMET TOLGA YAŞKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimAkdeniz ÜniversitesiMüzik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CENGİZ ŞENGÜL
- Dünden bugüne rebab ve yeniden ele alınması
Başlık çevirisi yok
M. REFİK KAYA
Sanatta Yeterlik
Türkçe
1998
Müzikİstanbul Teknik ÜniversitesiTürk Sanat Müziği Ana Sanat Dalı
DOÇ. M. CAHİT ATASOY
- İstanbul Divan Edebiyatı Müzesi ile Konya Mevlana Müzesi'ndeki çalgılar ve bu çalgıların süslemelerinde özgün tasarımlar
Musical instruments in Museum of Classical Ottoman Literature and Konya Mevlana Museum and specific designs on decorations of such instruments
MURAT UFUK GÜLER
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
El SanatlarıDokuz Eylül ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
Y.DOÇ.DR. AYNUR MAKTAL
- Türk halk müziği ve geleneksel Türk müziği ezgilerinin yaylı çalgılar eğitiminde kullanılabilirliği: Sistematik bir derleme çalışması
The usability of Turkish folk music and traditional Turkish music melodies in string instrument education: A systematic review study
DİLANSU SÖYLEMEZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
MüzikBurdur Mehmet Akif Ersoy ÜniversitesiGüzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ESRA DALKIRAN