Mümtaz Turhan ve Niyazi Berkes'in Türk modernleşmesi görüşleri üzerine nitel bir araştırma
A qualitative study on the views of Mümtaz Turhan and Niyazi Berkes on Turkish modernisation
- Tez No: 896994
- Danışmanlar: PROF. DR. ERDAL AKSOY
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sosyoloji, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sosyoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 419
Özet
Türk modernleşmesi alanında çalışmış Mümtaz Turhan ve Niyazi Berkes'in düşünsel dünyalarındaki modernleşme imgesini, yapmış oldukları çalışmalardan çıkararak, geçmişten geleceğe doğru akmakta olan zamanın modernleşme özelindeki getirdiklerini ve getiremediklerini çözümlemeyi amaçlayan bu çalışma, Mümtaz Turhan'ın gelenekçi bakış açısı ve Niyazi Berkes'in ise devrimci duruşu üzerinden Türk modernleşmesini anlamlandırmaya çalışmaktadır. Her iki düşünürün de yenileşme taraftarı olmalarına karşın, kullandıkları düşünce kalıpları birbirlerinden farklıdır. Mümtaz Turhan, modernleşme özelindeki görüşlerini bilim zihniyeti ve kültürel değişim üzerine kurgularken, Niyazi Berkes sekülerleşme ilkesini ve din-devlet ayrımını kendisine çıkış noktası olarak belirlemiştir. Çalışma Mümtaz Turhan ve Niyazi Berkes'in Türk modernleşmesini anlamlandırdığı çerçeve ile sınırlandırılmıştır. Her iki düşünürün de aynı konu hakkındaki düşünceleri karşılaştırmalı bir inceleme yöntemi ile çözümlenmeye çalışılmıştır. Bu amaç çerçevesinde bilgisayar destekli nitel veri analiz programı olan MAXQDA'dan yararlanılmıştır. Mümtaz Turhan ve Niyazi Berkes'in seçilmiş kaynakları kullanılarak oluşturulan tema, kategori ve kodlar özelinde düşünürlerin Türk modernleşmesine yönelik düşünceleri, nitel veri analiz sonuçlarına göre yorumlanmıştır. Ulaşılan sonuç ise Mümtaz Turhan ve Niyazi Berkes'in Batı Uygarlığı'na yaklaşılması ve yenileşilmesi konusunda aynı düşüncede oldukları, ancak kullanılan ve kullanılması gereken araçlar konusunda gelenekçilik ile devrimcilik ikileminde kaldıklarıdır. Türk modernleşmesinin tamamlanabilmesi için kendi geçmişinden uzaklaşılmadan, kültürel değerlere zarar verilmeden Batı uygarlığına yaklaşılması, Batı'nın bilim ve tekniğinin benimsenmesi ve bu süreç içerisinde bilime ağırlık verilmesi gerekliliğini savunan Mümtaz Turhan ile artık kalıplaşmış düşünce yozlaşmasını parçalayarak ve çağdaş dünyanın bir üyesi olmak için dinin ve dini sömürenlerin engelleyiciklerini ortadan kaldırarak, Atatürk İlkeleri'ne bağlı devrimci bir bakış açısı ile modernleşmenin tamamlanmasını öngören Niyazi Berkes'in durum tespiti ve gelecek önerileri ile tamamlanan çalışma, Türk modernleşmesinin mevcut durumda tamamlanmamış, ancak tamamlanması gereken bir zorunluluk olduğunu ortaya çıkarmaktadır.
Özet (Çeviri)
The primary objective of this study is to examine the concept of modernization as portrayed in the works of two intellectuals who have extensively researched Turkish modernization. It will achieve this by examining the concept of modernization as presented in their writings and assessing the actual progress and lack thereof in modernization over time, from the past to the future. This analysis aims to provide insights into Turkish modernization by examining the perspectives of Mümtaz Turhan, a traditionalist, and Niyazi Berkes, a revolutionary. While both thinkers advocate for modernization, they employ distinct thought patterns. Niyazi Berkes began his approach with the fundamental principles of secularisation and the distinct separation of religion and state, while Mümtaz Turhan rooted his perspective on modernization in the mindset of scientific advancement and cultural transformation. The study confines itself to the theoretical framework that Mümtaz Turhan and Niyazi Berkes established to understand Turkish modernization. We employed a comparative analysis method to examine the viewpoints of both thinkers on the same subject. We employed MAXQDA, a computer-aided programme for qualitative data analysis, for this purpose. The qualitative data analysis revealed that Mümtaz Turhan and Niyazi Berkes interpreted the thinkers' concepts regarding Turkey's modernization through the use of themes, categories, and codes derived from their selected sources. We conclude that Mümtaz Turhan and Niyazi Berkes have a similar perspective on Western civilisation and innovation. However, Mümtaz Turhan and Niyazi Berkes find themselves caught between traditionalism and revolutionism in their choice of tools. Mümtaz Turhan contended that to complete Turkish modernization, it was imperative to engage with Western civilization while preserving its own historical heritage and cultural values, embracing Western advancements in science and technology, and prioritising scientific pursuits throughout this transformative journey. Niyazi Berkes conducts the study, examining the current state of Turkish modernization and proposing future recommendations. Berkes argues that Turkish modernization, based on Atatürk's principles, has not yet been fully achieved and emphasizes the importance of its completion.
Benzer Tezler
- Kültürel kişilik bağlamında Türk modernleşmesinin Türk kültürüne olan etkilerinin sosyal etkileşim ve sosyal uyum çerçevesinde incelenmesi
Analysis of Turkish modernization effects on Turkish culture in the context of cultural personality with in the framework of social interaction and social cohesion
ELBA UYGUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
SosyolojiArdahan ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BURAK ŞAHİN
- Mümtaz Turhan ve batılılaşma tartışmaları
Mümtaz Turhan and his westernization discussions
MEHMET AYGÜN
- Mümtaz Turhan ve Amiran Kurtkan Bilgiseven' nin eğitim olgusuna yaklaşımı
The Aproaches of Mümtaz Turhan and Amiran Kurtkan Bilgiseven to the concept of education
ÖNDER ATMACA
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
Eğitim ve ÖğretimHacettepe ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
PROF.DR. NEVİN GÜNGÖR ERGAN
- Prof. Dr. Mümtaz Turhan ve eğitimle ilgili fikirleri
Prof. Dr. Mümtaz Turhan and his opinions about the education
SIRRI SAĞLAM
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
Eğitim ve ÖğretimAtatürk ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SELAMİ SÖNMEZ
- Türk muhafazakar düşüncesinde ana temalar: 1946-1980 dönemi
Main themes of the Turkish conservative thought: The 1946-1980 period
MEHMET AKINCI
Doktora
Türkçe
2008
Siyasal BilimlerHacettepe ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HİLAL ONUR İNCE
DOÇ. DR. TANEL DEMİREL