Balya (Balıkesir) yöresindeki porfiri bakır-molibden cevherleşmesi ile ilişkili magmatik kayaçların mineralojik ve jeokimyasal özelliklerinin incelenmesi
Investigation of mineralogical and geochemical properties of igneous rocks related with porphyry copper-molybdenum mineralization in balya (Balıkesir) region
- Tez No: 897050
- Danışmanlar: PROF. DR. ELİF VAROL MURATÇAY, DR. ALİ İMER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Jeoloji Mühendisliği, Geological Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Jeoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 134
Özet
Tez kapsamında, Balıkesir-Balya bölgesindeki magmatik kayaçların mineralojik, petrolojik, jeokimyasal özellikleri incelenmiş, bu kayaçları oluşturan magmanın kökeni belirlenmiş, bunların oluşumunda etkili olan süreçler ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bu çalışma ile çalışma bölgesinde gözlenen magmatik kayaçların, Cu-Mo cevherleşmesi ile ilişkili olması sebebiyle, elde edilen veriler ışığında magmatik kayaçların petrojenezinin ortaya konulması yanında, incelenen alandaki magmatizma ile ilişkili Cu-Mo metal zenginleşmesinin saptanması, cevherleşmenin oluşumunda etkili olan çözeltilerin magmatik kayaçlarda oluşturduğu kimyasal değişimlerin belirlenmesi, alterasyon zonu, yan kayaç ve cevher arasındaki ilişkilerin irdelenmesi, cevher yatağının oluşum ortam ve koşullarının belirlenmesi ve magmatizma-cevherleşme ilişkisinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Balya yüzey örnekleri bazaltik trakiandezitten dasitik bileşime değişmektedir. Sondaj kuyusuna ait karot numuneleri ise dasit ve andezit karakterindedir. Örneklerin tamamı sub-alkali özellik göstermekte ve Balya yüzey örneklerinin tamamı kalkalkali özellik taşımaktadır. Bazaltik, andezitik ve dasitik karakterdeki üç örnek üzerinde gerçekleştirilen mineral kimyası analiz sonuçlarından bazaltik kayaçlarda bulunan piroksenlerin ojit, plajiyoklazların ise labrador bileşiminde, andezit ve dasit örneklerindeki piroksenlerin diyopsit, plajiyoklazların ise andezin bileşiminde olduğu, dasit örneğinde bulunan amfibol minerallerinin pargasit, edenit bileşiminde ve bu kayaç içindeki mika minerallerinin ise biyotit bileşiminde olduğu tespit edilmiştir. Bu örnekler içerisinde bulunan labrador ve andezin minerallerinin kristalleşme basınç ve sıcaklığı Putirka (2008)'in çalışmasında belirlediği denklemlerden yararlanılarak hesaplanmıştır. Hesaplanan sıcaklıkların, bazaltik örnek için 1070–1090 °C, andezit için 1010–1020 °C ve dasit için 980-990 °C arasında değiştiği saptanmıştır. Bazaltik, andezitik ve dasitik basınç ve sıcaklık değerlerine göre yapılan derinlik hesaplarına göre ise feldispatların ~15-30 km derinlik aralığında kristalleştiği ortaya konulmuştur. Magmanın kökeni ve ergimenin gerçekleştiği ortamın belirlenmesi amacıyla kısmi ergime modellemesi oluşturulmuştur. Elde edilen jeokimyasal veriler ile Balya volkanik kayaçları için en yüksek MgO içeriğine sahip örnek dışındaki diğer örneklerin tamamının, yüksek La/Ta (32–76), yüksek Nb/La (0,18–0,45), düşük Zr/Ba (0,09–0,16) oranları ve düşük TiO2 (%0,54–0,91) içeriklerine sahip olmaları nedeniyle sığ litosferik bir kaynaktan türediği ortaya konulmuştur. Litosferik bir kaynağa işaret eden bu jeokimyasal veriler ile bu ergimenin sığ spinel peridotit mi yoksa daha derindeki granat lerzolit kısmından mı türediğini ortaya koymak amacıyla varsayımsal bir kısmi ergime modellemesi gerçekleştirilmiştir. Bu modellemede, Balya volkanik kayaçlarının yoğunluklu olarak spinel peridotitin düşük dereceli (
Özet (Çeviri)
Within the scope of this thesis, the mineralogical, petrological and geochemical properties of igneous rocks in Balıkesir-Balya region were examined, the origin of the magma that formed these rocks, was determined and the processes that were effective in their formation were revealed. Since the igneous rocks observed in the study area, are associated with Cu-Mo mineralization, in the light of the obtained geochemical results, in addition to revealing the petrogenesis of igneous rocks, it is aimed to determine the Cu-Mo metal enrichment associated with magmatism in the studied area, to determine the chemical changes in igneous rocks caused by the solutions that are effective in the formation of mineralization, to examine the relations between wall rock alteration zone, and ore deposits, to determine the formation environment and conditions of the ore deposit and to reveal the relationship between magmatism and ore mineralization with this study. The volcanic rock samples of the Balya vary from basaltic trachyandesite to dacitic composition and the core samples from the borehole are dacite and andesite in character. All of the samples are sub-alkaline and all of the Balya volcanic rocks have calc-alkaline characteristics. According to the results of mineral chemistry analyses performed on three samples of basaltic, andesitic and dacitic volcanic rocks, it was determined that pyroxenes in basaltic rocks are augite and plagioclases are labrador, pyroxenes in andesite and dacite rocks are diopside and plagioclase are andesine in composition, amphiboles are pargasite, edenite and micas are biotite in the dacite sample. The crystallization pressure and temperature conditions of the labradors and andesines in these samples were calculated using the equations determined by Putirka (2008). The calculated temperatures were found to vary between 1070–1090 °C for basaltic samples, 1010–1020 °C for andesite and 980–990 °C for dacite. The depth estimation calculations based on basaltic, andesitic and dacitic volcanic rocks from the obtained pressure and temperature values revealed that feldspars crystallized at a depth range of ~15–30 km. Partial melting modeling was performed to determine the origin of the magma and the melting environment. With the geochemical data obtained, it was revealed that all of the samples, except having the highest MgO content sample for Balya volcanic rocks, derived from a shallow lithospheric source due to their high La/Ta (32–76), high Nb/La (0.18–0.45), low Zr/Ba (0.09–0.16) ratios and low TiO2 (0.54–0.91%) contents. With these geochemical data pointing to a lithospheric source, a hypothetical partial melting modeling was performed to determine whether this melting is derived from spinel peridotite or garnet lerzolite. This modeling revealed that the Balya volcanic rocks were intensively formed by low-grade (
Benzer Tezler
- Balıkesir-Balya yöresi kurşun-çinko tesis artıklarının değerlendirilmesi
Beneficiation of Balya lead and zinc tailings
GÜLAY BULUT
Yüksek Lisans
Türkçe
1991
Maden Mühendisliği ve Madencilikİstanbul Teknik ÜniversitesiPROF.DR. M. ZEKİ DOĞAN
- Balıkesir Balya yöresi yörüklerinin heybe ve torba dokumaları
Rug weaving of Balıkesir Bale area
MELİS BAYCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
El SanatlarıMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
DOÇ. NAİME DİDEM ÖZ
- Maden yataklarında bulunan sülfürlü minerallerin asitli maden drenajlarına etkilerinin araştırılması
Investigation of the effects of sulphide minerals on acid mine drainage in mine deposits
EMİN ENDER ÇELEBİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Çevre MühendisliğiGebze Yüksek Teknoloji EnstitüsüÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET SALİM ÖNCEL
- Balya (Balıkesir) polimetalik maden yatağı rezervinin jeoistatistik yöntemle analizi
Reserve analysis of Balya (Balikesir) polymetallic ore deposit with geostatistic method
ZAFER EREL
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Maden Mühendisliği ve MadencilikÇukurova ÜniversitesiMaden Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ADEM ERSOY
- Balya (Balıkesir) civarındaki flotasyon ve izabe atıklarının özelliklerinin belirlenmesi ve rezervinin hesaplanması
Determination of properties of flotation and smelting wastes around Balya (Balikesir)
AHMET BAŞTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Jeoloji MühendisliğiBalıkesir ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MUSTAFA SELMAN AYDOĞAN