Şeker otunda (Stevia rebaudiana Bertoni) anter kültürü yoluyla haploid embriyo uyartımı ve bitki rejenerasyonu
Induction of haploid embryos and plant regeneration via anther culture in stevia (Stevia rebaudiana Bertoni)
- Tez No: 897746
- Danışmanlar: PROF. DR. KENAN TURGUT
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Biyoteknoloji, Ziraat, Biotechnology, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 115
Özet
Stevia rebaudiana'nın yapraklarından elde edilen doğal bir tatlandırıcı olan Stevia, sıfır kalorili, tatlılığı ve sağlığa faydaları nedeniyle popülerlik kazanmıştır. Anter kültürü yoluyla haploid üretimi, Stevia rebaudiana'da genetik iyileştirmeyi artırmak ve ıslah programlarını hızlandırmak için umut verici bir tekniktir. Bu çalışmada, T1 ila T7 olarak etiketlenen yedi farklı ortam formülasyonunun etkileri, her biri belirli bileşimlere sahip olarak incelenmiştir: T1 (MS), T2 (MS+0.5 mg l-1 NAA + 0.5 mg l-1 BAP), T3 (MS+1.0 mg l-1 NAA + 0.5 mg l-1 BAP), T4 (MS+2.0 mg l-1 NAA + 0.5 mg l-1 BAP), T5 (MS+0.5 mg l-1 NAA + 0.5 mg l-1 Kin), T6 (MS+1.0 mg l-1 NAA + 0.5 mg l-1 Kin), and T7 (MS+2.0 mg l-1 NAA + 0.5 mg l-1 Kin). Ek olarak, Levent 93, Turgut 82 ve Tütüncü gibi üç stevia çeşidi, embriyogenik kallus, embriyo üretimi ve anter kültürü yoluyla bitki rejenerasyonu üzerindeki etkilerini belirlemek için araştırılmış ve her deneme üç kez gerçekleştirilmiştir. Daha sonra, M1 (MS), M2 (MS + 0.25 mg l-1 BAP), M3 (MS + 0.5 mg l-1 BAP) ve M4 (MS + 1.0 mg l-1 BAP) olarak belirlenen dört ortamda sürgün çoğalması gerçekleştirilmiştir. Sürgün üretiminin ardından, sürgünler üç farklı ortamda köklendirilmiştir (1/2 MS, 1/2 MS+1 mg l-1 NAA ve 1/2 MS+1 mg l-1 IBA). Son olarak, üretilen bitkiler aklimatize edilmiş ve ploidi seviyeleri kloroplast sayısı, stoma sayısı, stoma boyutu ve kromozom sayısı ile belirlenmiştir. Anterler, yeşilimsi bir renk, kırılganlık ve çok sayıda mikrospor içeren iki lob ile karakterize edilen tek çekirdekli aşamada kültüre alınmıştır. Filamentler kültürden önce tamamen uzaklaştırılmıştır. Kültüre alındıktan sonra, anterler on gün boyunca karanlıkta tutulmuştur. Bu sürenin ardından, (T1) MS içerenler hariç, ortamların çoğunda embriyogenik kalli başlatmışlardır. Anter duvarı yarılmış, mikrosporların embriyogenik kalli ve embriyo oluşumunu başlatmasına izin vermiş ve bazı durumlarda doğrudan bitkiciklere dönüşmüştür. Elde edilen sonuç ve gözlemlere göre, tüm çeşitler ve ortamlar iyi tepki göstermiştir. Ancak, aralarında önemli farklılıklar bulunmaktadır. İlk denemede, ortalama kallus oranı, ortalama embriyo sayısı ve kallus başına ortalama embriyo yüzdesi Levent 93'te diğer çeşitlere kıyasla daha yüksek olmuştur. Uygulamalarla ilgili olarak, ortalama kallus oranı T4'te daha yüksekken, bunu T2, T3 ve T5 takip etmiştir. Embriyo üretim sayısı ve oranı T4, T7, T5 ve T2 ortamlarında daha yüksek görülmüştür. İnteraksiyon sonuçları, Levent 93'ün T4'te en yüksek ortalama kallus üretimi, ortalama embriyo sayısı ve yüzdesi sahip olduğunu göstermiştir. Aynı uygulamada, Tütüncü ve ardından Turgut 82 en yüksek kallus üretimini göstermiştir. İkinci denemede, ortalama kallus oranı, kallus başına ortalama embriyo sayısı ve yüzdesi Levent 93 ve Turgut 82'de Tütüncü'ye kıyasla daha yüksek olmuştur. Benzer şekilde, T4 kallus üretimi, embriyo sayısı ve yüzde açısından daha iyi bir tepki göstermiştir. T4 ortam, embriyo sayısı ve yüzdesi açısından T7 ile önemli bir fark göstermemiştir. Turgut 82 ortalama kallus üretimi, embriyo sayısı ve yüzdesi için T4'te iyi sonuçlar göstermiştir. Onu aynı ortamda Levent 93 ortalama kallus üretimi için takip etmiştir. Ancak, T4 ortamındaki Turgut 82 ile T7, T6 ve T4 ortamlarındaki Levent 93 arasında embriyo sayısı ve yüzdesi açısından önemli bir fark bulunmamıştır. Üçüncü denemede, ortalama kallus üretimi Levent 93 ve Turgut 82'de Tütüncü'ye kıyasla daha yüksek olmuştur. Bununla birlikte, embriyo sayısı ve yüzdesi tüm çeşitler arasında önemli farklılıklar göstermemiştir. Ortalama kallus üretiminde, T4, T2'ye benzer şekilde olumlu bir yanıt göstermiş ve bunu T3 izlemiştir. Ancak üçüncü denemede, embriyo üretim sayıları ve oranlarında önemli bir fark görülmemiş, T4, T2, T5, T6 ve T7 benzer sonuçlar göstermiştir. Turgut 82, T4 ve T2'de Turgut 82, T2'de Tütüncü ve T6'da Levent 93 ile karşılaştırıldığında T3'te daha yüksek ortalama kallus üretimi sergilemiştir. Ortamlar ve çeşitler arasındaki etkileşime bağlı olarak embriyo üretim sayıları ve oranlarında önemli bir farklılık görülmemiştir. Çeşitler arasında sürgün çoğalmasında önemli bir farklılık gözlenmemiştir. Bununla birlikte, M3 ortamı tüm çeşitlerde diğer ortamlara kıyasla önemli ölçüde daha yüksek sürgün üretmiştir. Sürgünler 1/2 MS ortamlarda başarılı bir şekilde köklenmiştir. Ancak, diğer ortamlarda sürgünlerin köklenmesi daha düşük olmuştur. MS ortamının yarısı doğrudan kökten sürgün üretirken, hormon içeren MS ortamı önce kallus ve daha sonra çoklu kök üretmiştir. Aklimatizasyon 20 gün içinde gerçekleşmiştir. Stoma analizi, in vitro anter kültüründen elde edilen bitkiler ile kontrol arasındaki farklılıkları ortaya koymuş ve anterden elde edilen bitkiler arasında haploid ve diğer ploidi seviyelerinin varlığını göstermiştir. Özet olarak, bu çalışmada Stevia rebaudiana'da haploid bitki elde etmek için anter kültürünün potansiyeli araştırılmıştır. Yedi ortam formülasyonunun ve üç çeşidin değerlendirilmesiyle kallus üretimi, embriyo oluşumu ve kök gelişiminde önemli farklılıklar gözlenmiştir. T4, birden fazla parametrede üstün sonuçları teşvik etmede özellikle etkili olarak ortaya çıkmıştır. Başarılı iklimlendirme ve ploidi değerlendirmesi, bu biyoteknolojik yaklaşımın stevia yetiştiriciliğindeki pratik uygulamalarının altını çizmektedir. Bu çalışma, stevia üretimini daha da ilerletmek için ortam formülasyonlarını optimize etmeyi ve genetik stabiliteyi sağlamak amacıyla gerçekleştirilecek olan gelecekteki araştırmalar için kaynak potansiyeli taşımaktadır.
Özet (Çeviri)
Stevia, a natural sweetener derived from the leaves of Stevia rebaudiana, is gaining popularity for its zero-calorie sweetness and health benefits. Haploid production through anther culture represents a promising technique for advancing genetic improvement and accelerating breeding programs in Stevia rebaudiana. In this study, the effects of seven different media formulations labeled as T1 to T7 were examined, each with specific compositions: T1 (MS), T2 (MS+0.5 mg l-1 NAA + 0.5 mg l-1 BAP), T3 (MS+1.0 mg l-1 NAA + 0.5 mg l-1 BAP), T4 (MS+2.0 mg l-1 NAA + 0.5 mg l-1 BAP), T5 (MS+0.5 mg l-1 NAA + 0.5 mg l-1 Kin), T6 (MS+1.0 mg l-1 NAA + 0.5 mg l-1 Kin), and T7 (MS+2.0 mg l-1 NAA + 0.5 mg l-1 Kin). Additionally, three stevia cultivars such as Levent 93, Turgut 82, and Tütüncü were investigated to determine their effects on the production of embryogenic callus, embryos, and plant regeneration through anther culture, with each experiment conducted three times. Subsequently, shoot multiplication occurred in four media designated as M1 (MS), M2 (MS + 0.25 mg l-1 BAP), M3 (MS + 0.5 mg l-1 BAP), and M4 (MS + 1.0 mg l-1 BAP). Following shoot production, the shoots were rooted in three additional distinct media (1/2 MS, 1/2 MS+1 mg l-1 NAA, and 1/2 MS+1 mg l-1 IBA). Finally, the produced plants were acclimatized, and their ploidy level was determined through chloroplast count, stomata count, stomata size, and chromosome count. The anthers were cultured at the uninucleate stage, characterized by a greenish color, fragility, and two lobes containing numerous microspores. The filaments were completely removed before culture. After culturing, the anthers were kept in the dark for ten days. Following this period, they initiated embryogenic calli in most of the media, except those containing T1 (MS). The anther wall split, allowing the microspores to initiate the formation of embryogenic calli and embryos, and in some cases, they directly developed into plantlets. Based on the results and observations, all cultivars and media responded well. However, there were significant differences among them. In the first experiment, the mean callus ratio, mean embryo number and percentage per callus were higher in Levent 93 compared to the other cultivars. Regarding treatments, the mean callus ratio was higher in T4, followed by T2, T3 and T5. The number and rate of embryo production were higher in T4, T7, T5, and T2 media. The results of the interaction showed that Levent 93 had the highest mean callus production, mean embryo production, and mean root production in T4. In the same treatment, Tütüncü, followed by Turgut 82, showed the subsequent highest callus production. In the second experiment, the mean callus ratio, the average number of embryos and percentage per callus were higher in Levent 93 and Turgut 82 compared to Tütüncü. Similarly, T4 showed a better response in terms of callus production, embryo number, and percentage. There was no significant difference between T4 and T7 in terms of embryo number and percentage. Turgut 82 showed good results in T4 for mean callus production, embryo number, and percentage, followed by Levent 93 in terms of average callus production in the same medium. However, there was no significant difference in embryo number and percentage between Turgut 82 in T4 and Levent 93 in T7, T6, and T4 media. In the third experiment, mean callus production was higher in Levent 93 and Turgut 82 compared to Tütüncü. However, there were no significant differences observed in embryo number and percentage among all cultivars. In terms of average callus production, T4 showed a positive response similar to T2, followed by T3. Nonetheless, in the third experiment, there were no significant differences in embryo production numbers and rates; T4, T2, T5, T6, and T7 showed similar results. When compared to Turgut 82 in T4 and T2, Turgut 82 in T2, Tütüncü in T6, and Levent 93 in T3 exhibited higher average callus production. There were no significant differences in embryo production numbers and rates due to interactions between media and cultivars. There were no significant differences observed in shoot multiplication between cultivars. However, M3 media produced significantly higher shoots compared to other media across all cultivars. Shoots were successfully rooted in 1/2 MS media. However, the rooting of shoots was lower in other media. The half-strength MS medium produced directly root to shoot while hormone-containing MS media produced callus first and later on a bunch of roots. Acclimatization occurred within 20 days. Stomatal analysis identified differences between plants derived from in vitro anther culture and the control plants, revealing the presence of haploid and other ploidy levels among the anther-derived plants. In summary, this study explores the potential of anther culture for haploid plant production in Stevia rebaudiana. Significant variations in callus production, embryo formation, and embryo rate were observed by evaluating seven media formulations and three cultivars. T4 emerged as particularly effective in promoting superior outcomes across multiple parameters. Successful acclimatization and ploidy assessment underscores the practical applications of this biotechnological approach in stevia cultivation. This study has the potential as a resource for future research aimed at optimizing media formulations and ensuring genetic stability to further advance stevia production.
Benzer Tezler
- Kolhisin uygulaması ile poliploid şeker otu (Stevia rebaudiana Bertoni) bitkilerinin elde edilmesi
Induction of polyploidy in stevia plants (Stevia rebaudiana Bertoni) using colchicine
ÖZLEM AKBAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
ZiraatAkdeniz ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KENAN TURGUT
- Şeker otundan (Stevia rebaudiana) steviol glikozitlerin ve fenolik maddelerin ekstraksiyonunda mikrodalga ve ultrases uygulamalarının optimizasyonu
Optimisation of microwave and ultrasound applications on the extraction of steviol glycosides and phenolic compounds from sugar leaf (Stevia rebaudiana)
ÖZGE UYGUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Gıda MühendisliğiAydın Adnan Menderes ÜniversitesiGıda Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CAVİT BİRCAN
DR. ÖĞR. ÜYESİ FATİH MEHMET YILMAZ
- Değişik azot dozları ve tohum miktarlarının tek yıllık çim ( Lolium Multiflorum Lam.)'in multimo çeşidinde ot verimi ile otun bazı kimyasal özelliklerine etkileri
Başlık çevirisi yok
HAYATİ ŞEKER
Yüksek Lisans
Türkçe
1992
ZiraatAtatürk ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YUNUS SERİN
- Anaerobik biyoreaktörlerde atık çörek otundan (Nigella sativa) biyohidrojen eldesi verimliliğinin araştırılması
Research of the efficiency of biohydrogen gain from waste black cumin (Nigella sativa) in anaerobic bioreactors
NESRİN DURSUN
Doktora
Türkçe
2018
BiyoteknolojiHarran ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HAKKİ GÜLŞEN