Fâ'iz Efendi ve Şâkir Bey Mecmuası'nın daha önce çalışılmayan kısımları (Edisyon kritik)
Previously unstudied parts of Fâ'iz Efendi and Şâkir Bey Mecmua (Edition critical)
- Tez No: 897866
- Danışmanlar: DOÇ. DR. METİN HAKVERDİOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Fâiz Efendi ve Şâkir Bey Mecmuası, Lâle Devri, Dîvân edebiyatı, Mecmua of Faiz Efendi and Şâkir Bey, Tulip Period, Dîvân literature
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Amasya Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 523
Özet
Mecmualar, Türk edebiyatı tarihine ışık tutan önemli kaynaklar arasındadır. Yazıldıkları dönemin sosyokültürel, tarihî ve edebî yönlerini ortaya çıkarmaktadırlar. Üzerinde çalıştığımız eser de Lâle Devri'nde yaşamış birçok şairin şiirlerini içeren bir mecmuadır. Damat İbrahim Paşa'nın emriyle Fâʾiz Efendi ve Şâkir Bey tarafından kaleme alınan bu Mecmua Süleymaniye Kütüphanesi Halet Efendi Kitaplığı'nda 763 numarayla kayıtlıdır. İçerisinde Sultan III. Ahmed ve Damat İbrahim Paşa'ya yazılmış birçok şiiri barındırmaktadır. 636 varaktan oluşan Fâ'iz Efendi ve Şâkir Bey Mecmuası'nda 537 şiir bulunmaktadır. Dönemin ünlü şairlerinin yanı sıra daha önce adı duyulmamış şairlerin şiirlerini içermesi yönünden de değerli bir mecmuadır. Söz konusu mecmuada en çok kaside nazım şekli göze çarpmaktadır. Dönemin önemli olaylarına düşürülen tarih manzumeleri de mecmuanın diğer dikkat çekici yönüdür. Mecmua üzerine daha önce yapılan çalışmalarda kasideler ve tarihlerin birçoğu, fihrist bölümü, tercî'-i bend, terkîb-i bend, gazel, gazel-i müzeyyel, müseddes, teşekkürname, lügaz, manzume, nazm, muaşşer, kıtʿa, tahmis, mesnevi, arz-ı hâl ve musammatlar Latin harflerine aktarılmıştır. Bu tez çalışması daha önce çalışılmadığı tespit edilen 46 şiirin çeviri yazılı metnini ortaya koymaya ve daha önce Mecmua'daki sırayı esas almadan yapılan çalışmalardaki şiirlerin ilk, mahlas ve son beyitlerini de alarak Fâʾiz Efendi ve Şâkir Bey Mecmuası'nın Arapça, Farsça şiir ve nesirler hariç tamamını Mecmua'daki sırasıyla bir araya getirmeye yöneliktir. Bu çalışma, giriş ve sonuç bölümleri haricinde üç bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde Lale Devri hakkında genel bilgiler verilerek dönemin sosyokültürel ve siyasi yapısı ortaya konulmuştur. Bir alt başlıkta mahallîleşme akımı ve Lâle Devri'ne yansımaları hakkında bilgi verilmiştir. Birinci bölümde, Fâ'iz Efendi ve Şâkir Bey Mecmuası hakkında bilgiler verildikten sonra çalışmaya dâhil edilen kaside, terkib-i bend ve mesnevi nazım şekillerindeki şiirler incelenerek şairleri hakkında bilgi verilmiştir. İkinci bölümde“Çeviri Yazılı Metin”başlığı altında tarafımızca daha önce çalışılmadığı tespit edilen 13'ü tarih kasidesi olmakla birlikte toplamda 40 kaside, 4 mesnevi ve 2 terkib-i bend Latin harflerine aktarılmış, divan sahibi şairlerin divanına girmeyen şiirler de dipnotlarda belirtilerek çeviri yazılı metin ortaya konulmuştur. Üçüncü bölümde ise mecmudaki sıra takip edilerek daha önce çalışılmış olan şiirlerin yalnızca ilk, varsa mahlas ve son beyitleri verilip tarafımızca çalışılan şiirlerin ise tamamına yer verilmiştir. Mecmua'daki Türkçe şiirlerin Latin harflerine aktarılmasıyla Lale Devri'nde yaşayan şairlerin hem kendileri hakkında hem de devrin sosyokültürel, tarihî ve edebî yönüne dair bilgilere erişilebilmesi ve Mecmua'da daha önce adı duyulmamış şairlerin gün yüzüne çıkarılması, adı duyulmuş şairlerin ise bilinmeyen şiirlerinin ilim alemine kazandırılması amaçlanmaktadır.
Özet (Çeviri)
Mecmuas are among the important sources that shed light on the history of Turkish literature. They reveal the sociocultural, historical and literary aspects of the period in which they were written. The work we are working on is a mecmu containing the poems of many poets who lived in the Tulip Period. This collection, written by Fāʾiz Efendi and Şâkir Bey on the orders of Damat İbrahim Pasha, is registered in Süleymaniye Library, Halet Efendi Library, with the number 763. It contains many poems addressed to Sultan Ahmed III and Damat Ibrahim Pasha. There are 537 poems in Fâ'iz Efendi and Şâkir Bey's Mecmua, which consists of 636 leaves., which consists of 636 leaves. In addition to the famous poets of the period, it is also valuable in that it contains poems by previously unknown poets. Most of the poems in this collection are in the verse form of qasida. The history verses written for the important events of the period are another remarkable aspect of the compendium. In previous studies on the compendium, most of the qasida and dates, the fihrist section, tercî'-i bend, terkîb-i bend, ghazal, ghazal-i müzeyyel, museddes, thank-you note, lügaz, manzume, nazm, muaşşer, kıtʿa, tahmis, masnavi, arz-ı hâl and musammat have been transferred to Latin letters. This thesis aims to present the translated texts of 46 poems that have not been studied before, and to bring together all of the poems of Fāʾiz Efendi and Şāʾir Bey's Mecmua, except for Arabic and Persian poems and prose, in the order of the Mecmua, by taking the first, pseudonym and last couplets of the poems in the previous studies that were not based on the order in the Mecmua. This study consists of three parts except the introduction and conclusion. In the introduction, general information about the Tulip Period is given and the sociocultural and political structure of the period is presented. A sub-heading provides information about the localization movement and its reflections on the Tulip Period. In the first part, after giving information about Fâ'iz Efendi and Şâkir Bey Mecmua, the poems in the verse forms of qasida, terkib-i bend and masnavi included in the study are analyzed and information about the poets is given. In the second part, under the title of“Translated Written Text”, a total of 40 qasida, 4 masnavi and 2 terkib-i bend, 13 of which are history qasida, which have not been studied by us before, have been transferred to Latin letters, and the poems that are not included in the divan of the poets who own the divan are indicated in the footnotes and the translated written text is presented. In the third section, only the first, if any, pseudonyms and last couplets of the previously studied poems are given, and the poems studied by us are included in their entirety. By transferring the Turkish poems in the Mecmua to Latin letters, it is aimed to provide information about the poets living in the Lale Period, as well as the sociocultural, historical and literary aspects of the period, to bring to light poets whose names have not been heard before, and to bring the unknown poems of poets whose names have been heard to the world of science.
Benzer Tezler
- Fâiz Efendi ve Şâkir Bey mecmuasında fihrist, terci-i bend, terkib-i bend, gazel ve gazel-i müzeyyeller
Fihrist, terci-i bend, terkib-i bend, ghazel and ghazel-i muzeyyeller in the mecmuah of Faiz Efendi and Şakir Bey
MÜNEVVER SEVİM
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Türk Dili ve EdebiyatıAmasya ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. METİN HAKVERDİOĞLU
- Fâ'iz Efendi ve Şakir Bey Mecmuası'nın Mecmuaların Sistematik Tasnifi Projesine (MESTAP) göre tasnifi
The classification of mecmua of faiz efendi and Şakir Beyaccording to the Project of Systematic Classification of Mecmuas (MESTAP)
KENAN BAYRAM
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıAmasya ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. METİN HAKVERDİOĞLU
- Edebiyatımızda Lale Devri ve Damat İbrahim Paşa'ya sunulan kasideler inceleme-metin
İn our literature Tulip Age and written for Damat İbrahim Pasha kaside's study-text
METİN HAKVERDİOĞLU
Doktora
Türkçe
2007
Türk Dili ve EdebiyatıSelçuk ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF.DR. AHMET SEVGİ
- Anadolu basınının (Orta Karadeniz bölgesi yerel basının) sorunları ve çözümleri
Başlık çevirisi yok
NURETTİN İMRE
Doktora
Türkçe
1988
Gazetecilikİstanbul ÜniversitesiGazetecilik ve Halkla İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KAYIHAN İÇEL
- Abdülbâkî Ârif Efendi ve Siyer-i Nebî'si
Abdulbaki Arif Efendi and his Siyer-i Nebi
SÜLEYMAN NURİ YAĞCI
Doktora
Türkçe
2022
DinRecep Tayyip Erdoğan Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET ŞAMİL BAŞ