Sağlıkta eşitsizlikler kapsamında gelirin sağlık statüsüne etkisi: Türkiye örneği
The effect of income on health status within the scope of health inequalities: The example of Türkiye
- Tez No: 899094
- Danışmanlar: PROF. DR. GÜLBİYE YAŞAR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sağlık Yönetimi, Healthcare Management
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sağlık Kurumları Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sağlık Yönetimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 163
Özet
Gelirin sağlık statüsü üzerine etkisi araştıran gerek ulusal ve uluslararası kuruluşlar gerek ise akademisyenler tarafından hazırlanmış oldukça geniş bir literatür bulunmaktadır. Ancak bu çalışmaların sonuçları heterojendir. Türkiye'de de gelirin sağlık statüsü üzerine etkisini inceleyen çalışma sayısı yok denecek kadar azdır. Bu çalışmada dinamik panel veri analizi yöntemi kullanılarak Türkiye'de başta gelir olmak üzere bazı ekonomik ve demografik değişkenler ile sağlık yatırımlarının sağlık statüsüne etkisini belirlemek amaçlanmıştır. Bu kapsamda 2010-2017 yılları arasında 81 il için TÜİK ve Sağlık Bakanlığı verileri kullanılmıştır. Bağımlı değişkenler olarak bebek ölüm hızı (BÖH), 5 yaş altı ölüm hızı (5YÖH) ve doğumda beklenen yaşam süresi (DBYS) açıklayıcı değişkenler olarak ise sağlık yatırımları, demografik değişkenler ve ekonomik değişkenler kullanılmıştır. Analiz sonucunda istatistiksel olarak anlamlı 5 modele ulaşılmıştır. Bu modelleri yorumlayabilmek için gelir ile bağımlı değişkenler arasındaki uzun dönem etkisine bakılmıştır. Bu kapsamda gelir ile BÖH ve 5YAÖH arasında uzun dönem ilişki belirlenmiş ancak DBYS ile istatistiksel olarak anlamlı bir uzun dönem ilişki belirlenememiştir. Uzun dönem ilişki gözönüne alınarak yapılan değerlendirmede Türkiye'de, 2010-2017 yılları arasında, gelirin, sağlık statüsünü pozitif etkilediği görülmüştür. Sağlık yatırımlarının sağlık statüsü üzerinde kısmen etkili olduğu belirlenmiştir. Göç hızı, işsizlik oranı ve istihdam oranınının sağlık statüsü üzerinde etkili olduğu belirlenmiştir. Göç hızı ve istihdam oranı, sağlık statüsünü olumlu yönde etkilerken işsizlik oranı sağlık statüsünü negatif şekilde etkilemektedir. Çalışma sonucunda sosyal refah devleti olma yönünde hukuki, ekonomik ve sosyal dönüşümün yapılması, uzun vadeli yapısal reformlarla ülke içerisinde gelir adaletsizliğinin azaltılmasına yönelik politikaların uygulanması, eğitimin kalitesinin artırılması, verilerin doğru şekilde tutulması, yayımlanması ve erişilebilir olması, sağlık sigortası müdahaleleri, katkı payları ve cepten ödemelerin azaltılmasına yönelik müdahalelerin sisteme entegre edilmesi, sağlık eşitsizliklerini izlemek için özel göstergeler geliştirilmesi, sosyal belirleyicilere ilişkin kurumlararası işbirliğinin artırılması önerilmektedir.
Özet (Çeviri)
There is a wide literature prepared by both national and international organizations and academics investigating the effect of income on health status. However, the results of these studies are heterogeneous. In Turkey, there are almost no studies examining the effect of income on health status. In this study, it is aimed to determine the effect of some economic and demographic variables, especially income, and health investments on health status in Turkey by using the dynamic panel data analysis method. In this context, data from TURKSTAT and the Ministry of Health were used for 81 provinces between 2010 and 2017. Infant mortality rate (IMR), under-5 mortality rates and life expectancy at birth (LE), (U5MR) were used as dependent variables, and health investments, demographic variables and economic variables were used as explanatory variables. As a result of the analysis, 5 statistically significant models were reached. In order to interpret these models, the long-run effect between income and dependent variables was examined. In this context, a long-run relationship was determined between income and IMR and U5MR, but a statistically significant long-run relationship could not be determined with LE. In the evaluation made taking into account the long-run relationship, it was seen that income positively affects health status in Turkey between 2010 and 2017. It has been determined that health investments are partially effective on health status. It has been also determined that migration rate, unemployment rate and employment rate are effective on health status. While migration rate and employment rate affect health status positively, unemployment rate affects health status negatively. As a result of the study, legal, economic and social transformation towards becoming a social welfare state, implementation of policies to reduce income inequality within the country with long-term structural reforms, increasing the quality of education, keeping data accurately and accessible, health insurance interventions to reducing co-payments and out-of-pocket payments, developing special indicators to monitor health inequalities, and increasing cooperation between institutions on social determinants is reccomended.
Benzer Tezler
- Sağlık turizmi ve sağlık eşitsizlikleri ilişkisi üzerine kuramsal bir çalışma
The relationship of health tourism and HEALTH inequalitiesA theoretical study on
TUBA YÜCEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Sağlık Kurumları YönetimiSivas Cumhuriyet ÜniversitesiSağlık Turizmi İşletmeciliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YILMAZ DAŞLI
- Değişen sosyal güvenlik sistemi ve sağlıkta dönüşüm programı üzerine bir değerlendirme: Ardahan örneği
On changing social security system and health transformation program: The case of Ardahan
CAN ELİGÜZEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Kamu YönetimiYıldız Teknik ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ESTER RUBEN
- Türkiye'de sağlık hizmetlerinde yaşanan dönüşüm: Eskişehir'de alt gelir grupları üzerine bir inceleme
Transformation of health care services in Turkey: An analysis on low-income groups in Eskişehir
EMRE KOL
Doktora
Türkçe
2014
Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileriAnadolu ÜniversitesiÇalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BANU UÇKAN
- Crafting sustainable careers: Exploring the interplay between contextual and individual determinants
Sürdürülebilir kariyerler şekillendirmek: Bağlamsal ve bireysel faktörler arasındaki etkileşimin incelenmesi
EREN KILIÇ
Doktora
İngilizce
2024
İşletmeGebze Teknik Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAKAN KİTAPÇI
PROF. DR. MEHMET ŞAHİN GÖK
- The impact of Covid-19 on the integration of the European Union: A comparison with the other crises of Europe
Covid-19'un Avrupa Birliği entegrasyonuna etkisi: Avrupa'nın diğer krizleriyle karşılaştırma
ZÜBEYDE ÖZ
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Siyasal BilimlerTürk-Alman ÜniversitesiAvrupa ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. WOLFGANG WESSELS