Geri Dön

Data evaluation in selected basins in Türkiye

Türkiye'de seçilmiş havzalarda veri değerlendirmesi

  1. Tez No: 899573
  2. Yazar: CANER GÖK
  3. Danışmanlar: PROF. DR. SELİM LATİF SANİN
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Çevre Mühendisliği, Environmental Engineering
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: İngilizce
  9. Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Çevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 237

Özet

Türkiye'de alıcı ortamdaki su kalitesi ve miktarının izlenmesine yönelik çalışmalar son on yılda hız kazanmıştır. Son izleme faaliyetlerinde, konvansiyonel parametrelerin yanı sıra mikrokirleticilerin eş zamanlı olarak izlenmesi çok değerlidir. Bu yakın zamanda üretilen verilerin bütünleşik değerlendirilmesinde, istatistiksel ilişkilerinin ortaya konmasında, havzaların karşılaştırılmasında ve verilerin indeks çalışmalarına uygunluğunda eksiklikler bulunmaktadır. Bu tez çalışmasında 10 havza için üretilmiş olan veriler biraraya getirilerek bir seti oluşturulmuş ve veriler arasındaki ilişkiler iredelenererek verilerle havza değerlendirmeleri yapılmıştır. Tezin ilk bölümünde tüm veriler değerlendirilerek Limit of Detection (LoD) farklılıkları ve net konsantrasyon değerleri araştırılmıştır. Yapılan değerlendirmeler sonucunda LoD değerleri arasında ortalama 727 kat fark bulunduğu ve ortalama net konsantrasyon değerinin ortalamasının yaklaşık %20 olduğu bulunmuştur. Ortalamanın altında olan 343 parametre vardır ve bu parametrelerin değerlendirilme olasılığı düşüktür. Net konsantrasyon değeri %5'in altında olan 296 parametre ve %1'in altında olan 73 parametre vardır. Ayrıca yürütülen çalışma ile tüm havzalarda ortak izlenen parametrelerin Alkalinite, Antimon, Arsenik, Askıda Katılar, Bakır, Baryum, Berilyum, Biyokimyasal Oksijen İhtiyacı, Bor, Çinko, Çözünmüş Oksijen, Demir, Bis(2-Etilhekzil) Ftalat, Florür, Floranten, Gümüş, Elektriksel İletkenlik, Kimyasal Oksijen İhtiyacı, Kobalt, Manganez, Nikel, Nitrat Azotu, Nitrit Azotu, pH, Selenyum, Titanyum, Toplam Azot, Toplam Fosfor, Toplam Kjeldahl Azotu, Krom, Toplam Organik Karbon, Toplam Sertlik ve Vanadyum olduğu görülmüştür. Bis(2-Etilhekzil) Ftalat ve Floranten tüm havzalarda görülen mikrokirleticilerdir. Tüm verilerde 3-hidroksikarbofuran, Azadirachtin, Azinphos-ethyl, Cyflufenamid, DDT izomerleri, Diklofop-metil, Hekzabromodifenileter, Pensikuron, Pimetrozin, PBDE 183, Triflumizol, Nitrat, Sülfür, Diklorobenzen, Tribromodifenil eter ve Kloronitrotoluenler için tüm raporlar 0,7) parametreler ortaya konulmuş ve verilerin 11 bileşene sahip olduğu görülmüştür. İlaveten havza faktörünün tüm parametreleri etkilediği, dönemselliğin ise bazı parametreler üzerinde etkiye sahip olduğu tespit edilmiştir. Tüm çalışmaların sonucunda karar vericiler için parametre seçiminde kullanılmak üzere bir karar ağacı metodolojisi oluşturulmuştur. Tezin üçüncü kısmında ise Canadian Council of Ministers of the Environment Water Quality Index (CCME WQI) kullanılarak havzalardaki su kalitesi durumları belirlenmiş ve Nehir Havza Yönetim Planları (RBMP) ile sonuçlar karşılaştırılmıştır. Tüm havzalar birlikte değerlendirildiğinde, CCME WQI sonuçlarına göre tüm noktaların %1'i“mükemmel”, %1'i“iyi”, %11'i“orta”, %35'i“düşük”ve %52'si“zayıf”olarak belirlenmiştir. RBMP ile yapılan karşılaştırma çalışmaları sonucunda CCME WQI verileri ile RBMP verilerinin yüksek oranda uyumlu olduğu ve CCME WQI'nin kullanılabilir olduğu görülmüştür.

Özet (Çeviri)

Studies on monitoring water quality and quantity in the receiving environment in Türkiye have gained momentum in the last decade. In recent monitoring activities, simultaneous monitoring of micropollutants as well as conventional parameters is very valuable. There are deficiencies in the integrated evaluation of these recently produced data, revealing their statistical relationships, comparing basins, and the suitability of the data for index studies. In this thesis, data produced for 10 basins were compiled to form a set, and relationships between the data were examined to evaluate the basins. In the first section of the thesis, all data were evaluated, investigating differences in the Limit of Detection (LoD) and measurable concentration values. As a result of the evaluations, it was found that there was an average difference of 727 times between the LoD values and that the average measurable concentration value was approximately 20%. There are 343 parameters below the average, and the probability of evaluating these parameters is low. There are 296 parameters with a measurable concentration value below 5% and 73 parameters below 1%. Furthermore, the study identified parameters commonly observed across all basins, including Alcalinity, Antimony, Arsenic, Suspended Solids, Copper, Barium, Beryllium, Biochemical Oxygen Demand, Boron, Zinc, Dissolved Oxygen, Iron, Bis(2-Ethylhexyl) Phthalate, Fluoride, Fluoranthene, Silver, Electrical Conductivity, Chemical Oxygen Demand, Cobalt, Manganese, Nickel, Nitrate Nitrogen, Nitrite Nitrogen, pH, Selenium, Titanium, Total Nitrogen, Total Phosphorus, Total Kjeldahl Nitrogen, Chromium, Total Organic Carbon, Total Hardness, and Vanadium. Bis(2-Ethylhexyl) Phthalate and Fluoranthene are micro-pollutants observed in all basins. For all data, it was found that all reports for 3-Hydroxycarbofuran, Azadirachtin, Azinphos-ethyl, Cyflufenamid, DDT isomers, Diclofop-methyl, Hexabromodiphenyl ether, Pencycuron, Pymetrozine, PBDE 183, Triflumizole, Nitrate, Sulfur, Dichlorobenzene, Tribromodiphenyl ether, and Chloronitrotoluenes were < LoD, making it impossible to evaluate these parameters. In the second stage of the thesis, relationships between parameters showing micro-pollutant characteristics were revealed using multivariate statistical analyses. Pearson correlation analysis, cluster analysis, principal component analysis, ANOVA analysis and factor analysis were conducted. As a result of the statistical analyses, parameters with high correlation (r>0.7) were identified, and it was found that the data had 11 components. Additionally, it was determined that the basin factor affected all parameters, while seasonality affected only some parameters. As a result of all the studies, a decision tree methodology has been developed for use by decision-makers in parameter selection. In the third part of the thesis, the water quality status of the basins was determined using the Canadian Council of Ministers of the Environment Water Quality Index (CCME WQI), and the results were compared with River Basin Management Plans (RBMP). When all basins were evaluated together, according to CCME WQI results, 1% of all points were classified as“excellent”, 1% as“good”, 11% as“fair”, 35% as“marginal”, and 52% as“poor”. Comparison studies with RBMP revealed that CCME WQI data were highly consistent with RBMP data and that CCME WQI is applicable.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    847312

    Climate change impacts on surface water budget components using high-resolution regional climate data for snow-dominated basins in Turkiye

    Türkiye'de kar hakim havzalar için yüksek çözünürlüklü bölgesel iklim verileri kullanılarak yüzey suyu bütçesi bileşenleri üzerinde iklim değişikliği etkileri

    BUSE KARAKÖSE

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2023

    İnşaat MühendisliğiOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. İSMAİL YÜCEL

  2. Tez No

    782347

    Evaluation of salt structures for underground gas storage in the Tuzgölü and the Çankırı basins, Türkiye

    Tuz Gölü ve Çankırı havzalarındaki tuz yapılarının yeraltında gaz depolamak için değerlendirilmesi, Türkiye

    AYŞE GÜNGÖR

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2023

    Jeoloji MühendisliğiOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. NURETDİN KAYMAKCI

  3. Tez No

    668124

    Relationship between watershed management and spatial planning in terms of sustainable development

    Sürdürülebilir kalkınmada su havzası yönetimi ve mekansal planlama ilişkisi

    SAHAR POUYA

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2021

    Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik Üniversitesi

    Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HANDAN TÜRKOĞLU

  4. Tez No

    485188

    Zeytin işleme ve zeytinyağı üretim tesisleri atıklarının entegre yönetiminin araştırılması

    Investigation of integrated management of olive processing and olive oil production plants wastes

    EDA ÜNAL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    Çevre Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesi

    Çevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. İSMAİL TORÖZ

  5. Tez No

    858234

    Ground motion simulation in large basins

    Geniş havzalarda yer hareketi modellemesi

    FATMA NURTEN ŞİŞMAN DERSAN

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2024

    Deprem MühendisliğiOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    Mühendislik Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MURAT DİCLELİ

    PROF. DR. AYŞEGÜL ASKAN GÜNDOĞAN

Geri Dön