Piyasada keten tohumu (Linum usitatissimum L.) olarak satılan bazı bitki materyallerinin farmakope analizi
Pharmacopoeia analysis study on some plant materials sold as Linum usitatissimum L. (keten tohumu) in the market
- Tez No: 900572
- Danışmanlar: PROF. DR. BETÜL SEVER YILMAZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eczacılık ve Farmakoloji, Pharmacy and Pharmacology
- Anahtar Kelimeler: Farmakope Analizi, Keten Tohumu, Linaceae, Linum usitatissimum
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Farmakognozi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Farmakognozi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 155
Özet
Linum usitatissimum L. (Keten Tohumu) bitkisi çok eski çağlardan beri sağlık başta olmak üzere çeşitli alanlarda kullanılmakta olan, Linaceae familyasına ait, 30-100 cm boyunda, mavi çiçekli bir bitkidir. Keten bitkisi Latincede“çok kullanışlı”anlamına gelmektedir. Keten bitkisinin olgun tohumları Lini Semen adıyla, tohumundan elde edilen yağı ise Lini Oleum adıyla bilinmektedir. Türkiye'de keten bitkisi; sârek, seyrek, zârek, bızıktan tohumu, siyalek, zergenek gibi yerel isimlerle bilinmekte, dünyada ise keten tohumu için“linseed”, lif için veya liflik keten için ise“flax / flaxfibre”kelimeleri kullanılmaktadır. Linum usitatissimum bitkisi ılıman ve tropikal bölgelerde kendiliğinden yetişebilmekte olup bitkinin en çok ekim yapıldığı yerler ise Çin, Belçika, Kanada, Amerika Birleşik Devletleri, Güney Amerika, Arjantin, Rusya, Hindistan ve Fransa'dır. Keten bitkisi lif, tohum veya yağ eldesine göre farklı iklim koşullarında yetiştirilmektedir. Türkiye'de ise Zonguldak, Kastamonu ve Bartın gibi Karadeniz kıyılarında; Eskişehir, Kütahya ve Niğde gibi İç Anadolu bölgesinde yetiştirilmektedir. Keten bitkisinin ekimi, lif elde etme amacıyla Ağustos-Ekim ayları arasında, yağ elde etme amacıyla ise Mart-Nisan döneminde yapılmaktadır. Keten tohumu; sabit yağ, protein, diyet lifi ve fenolik bileşikler bakımından zengin bir içeriğe sahiptir. Keten tohumu, bitki lignanları açısında zengin bir kaynaktır. Keten tohumu içeriği; kalıtsal özellikler, iklim özellikleri ve tohum üretim stratejisi gibi çeşitli faktörlerden etkilenmektedir. Keten tohumu içeriğindeki zengin fitokimyasal bileşikler sayesinde çok çeşitli biyolojik aktiviteler göstermekte ve uzun yıllardır geleneksel ve tamamlayıcı tıpta kullanılmaktadır. Keten tohumunun Avrupa Farmakopesi, Türk Farmakopesi Avrupa Farmakopesi Adaptasyonu, Çin Farmakopesi, Fransız Farmakopesi, İngiliz Bitki Farmakopesi, ESCOP Monografları, Komisyon E Monografları ve PDR Bitki Monografları'nda kaydı bulunmaktadır. Çalışmamızda, Linum usitatissimum bitkisinin botanik özellikleri, sınıflandırılması, geleneksel ve tamamlayıcı tıpta kullanımı, fitokimyasal içeriği ve biyolojik aktiviteleri konularında genel bilgiler verilmiştir. Piyasada ''Keten tohumu'' ismiyle satılan bitkilerden 4 farklı şehirde (Denizli, Ankara, İzmir, Muğla (Marmaris)) aktarlardan, marketlerden ve internet satış sitelerinden paketli ürün formunda 8 ayrı keten tohum numunesi temin edilmiştir. Numunelerin öncelikle doğru bitki olup olmadıkları incelenmiş sonrasında terapötik amaçla kullanılabilmesi amacıyla Türk Farmakopesi monograflarındaki spesifikasyonları sağlayıp sağlamadıklarının araştırılması amacıyla farmakope analizleri yapılmıştır. Kalite, güvenlik ve etkinlik yönünden incelenmemiş ve standardize formda bulunmayan bitkisel ürünlerin bilinçsiz şekilde kullanımı halk sağlığı açısından risk taşımaktadır. Bu çalışmada uzun yıllardır insanlar tarafından sağlığa faydalı etkileri sebebiyle kullanılmakta olan keten tohumu bitkisinin Türk Farmakopesine göre standardize halde olup olmadığı incelenmiş ve çalışma sonuçları numunelerin farmakope sınırlarına uygun olmadığını göstermiştir.
Özet (Çeviri)
Linum usitatissimum L. (Flaxseed) plant is a 30-100 cm tall, blue flowered plant belonging to the Linaceae family, which has been used in various fields, especially in health, since ancient times. The Latin word for flax is“very useful”. The mature seeds of the flax plant are known as Lini Semen and the oil obtained from the seeds is known as Lini Oleum. In Türkiye, the flax plant is known by local names such as sârek, seyrek, zârek, bızıktan tohumu, siyalek, zergenek, and in the world, the words“linseed”are used for flaxseed and“flax / flaxfibre”for fiber or fiber flax. Linum usitatissimum L. can grow spontaneously in temperate and tropical regions and the most cultivated areas are China, Belgium, Canada, the United States, South America, Argentina, Russia, India and France. Flax plant is grown in different climatic conditions according to fiber, seed or oil production. In Türkiye, flax is cultivated on the Black Sea coast such as Zonguldak, Kastamonu and Bartın and in Central Anatolia such as Eskişehir, Kütahya and Niğde. Flax is cultivated between August and October to obtain fiber and between March and April to obtain oil. Flaxseed is rich in fat, protein, dietary fiber and phenolic compounds. Flaxseed is the richest source of plant lignans. Flaxseed content is influenced by various factors such as hereditary traits, climatic characteristics and seed production strategy. Thanks to its rich phytochemical compounds, flaxseed shows a wide range of biological activities and has been used in traditional and complementary medicine for many years. Flaxseed is registered in the European Pharmacopoeia, Turkish Pharmacopoeia European Pharmacopoeia Adaptation, Chinese Pharmacopoeia, French Pharmacopoeia, British Plant Pharmacopoeia, ESCOP Monographs, Commission E Monographs and PDR Plant Monographs. In this study, botanical characteristics, classification, use in traditional and complementary medicine, phytochemical content and biological activities of Linum usitatissimum L. were investigated. Eight different flax seed samples in packaged product form were obtained from herbalists, markets and internet sales sites in 4 different cities (Denizli, Ankara, Izmir, Muğla (Marmaris)) from plants sold in the market under the name of“Flaxseed”. The samples were first examined whether they were the right plant or not, and then pharmacopoeial analyzes were performed to investigate whether they met the specifications in the Turkish Pharmacopoeia monographs in order to be used for therapeutic purposes. The unconscious use of herbal products that have not been examined in terms of quality, safety and efficacy and are not in standardized form carries a risk for public health. In this study, it was examined whether the flaxseed plant, which has been used by people for many years due to its beneficial effects on health, was standardized according to the Turkish Pharmacopoeia and the results of the study showed that the samples did not comply with the pharmacopoeia limits. Flaxseed, Linaceae, Linum usitatissimum, Pharmacopeia Analysis
Benzer Tezler
- Keten tohumu ve fitoterapi
Flaxseed and phytotherapy
İREM YENER
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Eczacılık ve FarmakolojiGazi ÜniversitesiFarmakognozi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İLHAN GÜRBÜZ
- Keten tohumu yağ örneklerinin E vitamini ve kalite kontrol açısından karşılaştırılması
An evaluation of linseed oil samples in terms of vitamin E and quality control
RUHAN AYAN ÇEREZCİOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eczacılık ve FarmakolojiEge ÜniversitesiFarmakognozi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TUĞÇE FAFAL
- Evaluation of the pharmaceutical potential of components of aniseed and flaxseed against shigellosis (Shigella sonnei) through in silico and in vitro analysis
Anason ve keten tohumunun bileşenlerinin şigellozise (shıgella sonneı) karşı farmasötik potansiyelinin ın siliko ve ın vıtro analiz yoluyla değerlendirilmesi
TOSIN FELICIA FAJEMBOLA
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Biyokimyaİzmir Yüksek Teknoloji EnstitüsüMoleküler Biyoloji ve Genetik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ANNE FRARY
- Bazı soğuk pres yağların ayrımında kromatografik, spektroskopik ve kemometrik yöntemlerin kullanılması
Use of chromatographic, spectroscopic and chemometric methods in the separation of some cold pressed oils
SUNA ÖZBEK ŞANLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Gıda MühendisliğiYıldız Teknik ÜniversitesiGıda Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OSMAN SAĞDIÇ
DR. ÖĞR. ÜYESİ NUR ÇEBİ
- Çeşitli soğuk pres yağların bazı mikro ve makro element içeriklerinin belirlenmesi
Çeşitli soğuk pres yağların bazı mikro ve makro element içeriklerinin belirlenmesi
YASEMİN İMER
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Gıda MühendisliğiNamık Kemal ÜniversitesiGıda Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MURAT TAŞAN