Teatra Jiyana Nu, Seyri Mesel ve Şermola performans oyunlarında kültürel formların etkisi ve tiyatral yapılanmaları
The influence of cultural forms and theatrical structures in Teatra Jiyana Nû, Seyrî Mesel, and Şermola performance plays
- Tez No: 901123
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SELEN KORAD BİRKİYE
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sahne ve Görüntü Sanatları, Performing and Visual Arts
- Anahtar Kelimeler: Kültürel Formlar, Mitoloji, Dengbêjlik, Tiyatro, Kürt tiyatrosu, Teatra Jiyana Nû, Seyr-î Mesel Tiyatrosu, Şermola Performans, Cultural Forms, Mythology, Dengbêjhood, Theatre, Kurdish Theatre, Teatra Jiyana Nû, Seyr-î Mesel Theatre, Şermola Performance
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Aydın Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Drama ve Oyunculuk Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Sahne Sanatları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 165
Özet
Bu tezde, Teatra Jiyana Nû, Seyri Mesel ve Şermola Performans'ın teatral yapılanmaları ve oyun sahneleme süreçlerinde kültürel formların -mitoloji ve dengbêjlik- etkilerinin sahnelenen oyunlardaki yansımaları incelenerek rejisel tercihler belirlenmeye çalışılmıştır. Tez süresince, 1990 sonrası, Türkiye'de Kürt tiyatrosunun aldığı yol ve aşamalar üzerinde durulmuş, tiyatroların içerisinde bulunduğu koşullar, yapılanma biçimleri ve üretimleri üzerinden nasıl bir seyirci kültürü yarattığı da incelenmiştir. Çalışma için Şermola Performans kurucularından Mirza Metin'in mitolojiden beslenerek yazıp, yönettiği Gor (Mezar) ve ortak yönetilen Serencama Qijikan (Kargalar); Teatra Jiyana Nû oyunlarından Erdal Ceviz'in yönettiği Gurzek Ne Lêdan (Bir Demet Dayak); Ferhat Keskin'in yönettiği Lîstik (Oyun) ve Seyri Mesel Tiyatrosu'nun mitoloji ve derleme çalışmasından yola çıkarak sahneledikleri, Erdal Ceviz'in yönettiği Sayê Moru (Şahmaran) ve Kemero Bask (Geyiklerin Ahı) oyunları incelenmiştir. Bu incelemelerde elde edilen bulgulara dayalı olarak mitolojinin ve dengbêjlik hikayelerinin 1990 sonrası çağdaş tiyatroda kullanılmasıyla tiyatronun daha arkaik performans tarzlarından ve estetik öğelerden yararlanma biçemlerini belirlemeye yönelik bir çalışma gerçekleştirilmiştir. Bu konu ve alt başlığına dayalı elimizde kısıtlı bir veri olduğundan, dönemin icracıları ile birebir fikir alışverişi ve röportajlar gerçekleştirilmiş, eski kayıtlara ve sınırlı bir arşive ulaşılmıştır. Bu sınırlı yapı, yöntem olarak icracıların ve benim kendi gözlem sürecimin paylaşımını bir yazılı kaynağa dönüştürme hedefini gütmüştür. Kürt tiyatrosuna dair konunun icracıları ve temsilcileri tarafından yazılan tez çalışmaları bulunmadığından, kendi alanında hem bir akademik kaynak olma hem de yazılı anlamda bir arşiv oluşturması açısından önemli bir boşluğu doldurmuş olacaktır. Ele alınan grupların, zamanla yakaladıkları ivme ya da çeşitli nedenlerden dolayı kaybettikleri teatral özellikler ve bunların yaratımlara olan estetiksel yansımaları, kronolojik bir yaklaşımla oyunlar üzerinden analiz edilmiştir. Göstergebilim üzerinden yapılan sahne çözümlemelerinde rejiye dair ortak bazı yaklaşımların, grupların birbirlerinden aldıkları tiyatro mirasını yeni yorumlarla başka bir teatral sürece evrilttiklerini de bize göstermiştir. Bu çalışmadan edinilen öngörülerle, estetik yaklaşımlar ve performative tarzların, kültürel etkilerin çağdaş tiyatrodaki anlatı üsluplarına dair farklı teatral araçları çoğullaştırması amaçlanmıştır.
Özet (Çeviri)
This dissertation analyses the theatrical structures of Teatra Jiyana Nû, Seyri Mesel and Şermola Performans and the effects of cultural forms - mythology and dengbêjlik - on the staging processes of the plays in order to determine the director's preferences. The dissertation examines the path and stages of Kurdish theatre in Turkey after 1990, the conditions in which the theatres are located, how they are structured, and what kind of audience culture they create through their productions. The following plays will be analysed for this study Gor (Grave) and Serencema Qijîkan (Crowns), written and directed by Mirza Metin, one of the founders of Şermola Performance, based on mythology; Gurzek (Ne)Lêdan (Pinch of Beat), directed by Erdal Ceviz of Teatra Jiyana Nû; Lîstik (Play) directed by Ferhat Keskin; and Şahmaran (Shahmaran) and Kemero Bask (Curse of the Deer) staged by Seyri Mesel Theatre based on mythology and compilation work. Based on the results of these studies, an important study will be carried out to determine the ways in which theatre uses more archaic performance styles and aesthetic elements through the use of mythology and dengbêj stories in contemporary theatre after 1990. With the knowledge gained from the study, it is expected that cultural influences with different aesthetic elements and performance styles will pluralise the theatrical tools related to narrative styles in contemporary theatre. Due to the limited data available on this topic and its sub-themes, we have conducted interviews with the performers of the mentioned period and accessed old records and archives. Since there are no dissertations on Kurdish theatre written by the performers or representatives of the subject, this study will fill an important gap in its field, both as an academic source and as a written archive. The theatrical characteristics of the groups studied, the momentum they gained over time or the theatrical characteristics they lost for various reasons, and their aesthetic reflections on their creations were analysed through the plays with a chronological approach. The semiotic analysis of the stage has also shown us that some common approaches to directing have developed the theatrical heritage that the groups have taken from each other into a different theatrical process with new interpretations. The findings of this study aim to pluralise the different theatrical tools of narrative styles in contemporary theatre through aesthetic approaches, performative styles and cultural influences.
Benzer Tezler
- Tetra sodyum;3-[[4-[[4-[(6-amino-1-hidroksi-3-sülfonato-2-naftilazo)]-6-sülfonato-1-naftil]azo]-1-naftil]azo] naftalin-1,5 disülfonat (dırect blue 71)' ın elektrokimyasal indirgenme davranışının belirlenmesi
Investigation of electrochemical behaviours of tetrasodium; 3-[[4-[ [4-[(6-amino-1-hydroxy-3-sulphonato-2-naphthylazo)]-6-sulphonato-1-naphthyl]azo]-1-naphthyl]azo] naphthalene-1,5-disulphonate (direct blue 71)
SERKAN ŞEN
- Tetra 5-metil-2-(2-fenilpropan-2-il)siklohekziloksi sübstitüentli metalli ftalosiyaninlerin sentezi ve karakterizasyonu
Tetrakis[(5-methyl-2-(2-phenylpropane-2-yl)cyclohexyloxy methyl characterizatinon and synthesis of novel phthalocynines
BEDRETTİN SAVAŞ
- Pyrolysis of tetra pak to obtain valuable product
Tetra pak ambalaj atıklarının kullanılabilir ürünlere dönüşümü
AHMET KORKMAZ
- Tetra sisteminde frekans planlama çalışması
Frequency planning at tetra system
ŞAKİR YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Mühendislik BilimleriAltınbaş ÜniversitesiElektrik ve Bilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÇAĞATAY AYDIN
- Tetra brik aseptik kartonlardaki şerit dikişlerinin sayısal görüntüleme tabanlı kalite kontrolü
Digital image processing based quality control of seams on tetra brik aseptic cartons
KEMAL ADEM
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolGaziosmanpaşa ÜniversitesiMekatronik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MAHMUT HEKİM
YRD. DOÇ. DR. UMUT ORHAN
