Geri Dön

Yerellikler ve etnik kimliklerin inşası: Varto, 'Dersim' ve Bingöl örnekleri

Localities and the construction of ethnic identities: Examples of Varto, 'Dersim' and Bingöl

PDF İndir

  1. Tez No: 901575
  2. Yazar: KAMİL FIRAT
  3. Danışmanlar: PROF. DR. HAYRİYE ERBAŞ
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Sosyoloji, Sociology
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2023
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ankara Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Sosyoloji Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Sosyoloji Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 416

Özet

Bu çalışmada Dersim, Varto ve Bingöl örnekleri üzerinden aynı dili konuşan ve etik bir adlandırma ile Zaza olarak tanımlanan gruplar üzerinden etnik ve dinsel kimliklerin tarihsel, ilişkisel ve bağlamsal karakterlerine odaklanılarak etnik grup ve ilişkileri anlamak için tarihsel ve toplumsal bir çerçevenin ortaya konması amaçlanmıştır. Kuramsal açıdan Hughes, Barth ve Eriksen'in etnik grupları gruplar arasındaki ilişkiler ve sınırlar üzerinden ele alan yaklaşımları benimsenmiştir. Bu çalışma için etnik grupları izole edilmiş yapılar olarak değil, sosyal etkileşim içinde üretilen ve gösterilen özel bir ilişki türü olarak gören Hughes'in bütüncül yaklaşımı ve ondan esinlenerek etnik grupların anlaşılmasında sınırların önemini ortaya koyan Barth ve Eriksen'in kavramsal seti kullanılarak bir teorik arka plan oluşturulmuştur. Çalışmada bu bakış açısıyla bahsi geçen yerellerdeki örneklem üzerinden benzer kültürel özelliklere sahip sosyal gruplar arasında etnik çeşitlenme olabileceği görülmüş ve bu bulgudan hareketle etnik ilişkilerin doğal veya verili olmadığı, sosyal ilişkilerde vurgulanan, gösterilen ve inşa edilen ilişkiler ürünü olduğu kıyaslamalı olarak ortaya konulmuştur. Sözlü tarihi tekniğinin kullanıldığı bu çalışmada elde edilen veriler MAXQDA nitel veri analiz programı kullanılarak kodlanmış, frekans alma, çapraz tablo ve görseller oluşturma gibi teknikler kullanılarak değişkenler arasındaki ilişkiler kavramsallaştırılmıştır. Araştırma neticesinde Dersim, Varto ve Bingöl örnekleri bağlamında bazı kültürel özellikleri paylaşan Zaza toplulukların kendi içlerinde tarihsel olarak farklı etnik aidiyetlere sahip oldukları, bu aidiyetlerin kuşaklar üzerinden değişebildiği görülmüştür. Aynı dili konuşan bu toplulukların inançsal ayrımlardan dolayı tarihsel olarak bir grup bilinci oluştur(a)madıkları ve sosyal gruplar arasındaki ilişkilerde dinsel sembollerin dilsel veya kültürel sembollerden daha önemli olduğu ortaya konulmuştur. Araştırma neticesinde ulaşılan diğer bir sonuç ise etnik kimlikler, hem seçkinlerin güçlerini artırmak hem de Antony Smith'in vurguladığı gibi birey veya grupların yaşadıkları psiko-sosyal gerginlikleri azaltmak için tarih ve geçmişe atıfta bulunarak başvurdukları bir araç işlevi görmektedirler. Bu itibarla etnik kimlikler ne Gellner, Brass, Hobsbawm gibi Modernist kuramcıların ileri sürdüğü gibi her an değişebilen ruhsuz, bedensiz yapılardır ne de Van Den Berghe, Geertz gibi Primordiyalist kuramcıların savunduğu gibi tarih dışı, doğal süreçlerdir. Etnik grupların hem araç olma hem de duyguları harekete geçiren hissi boyutları vardır. Son olarak bu çalışma kapsamında ulaşılan diğer bir sonuç ise kısa ve orta vadede Zazaca konuşan toplulukları harekete geçiren ortak bir Zaza kimliğinin mümkün görünmemesidir. Mevcut bulgular üzerinden bakıldığında, etik olarak Zaza olarak adlandırılan bu gruplar için mevcut olasılıklar içinde Bingöl merkezli Sünni bir Zaza kimliği ile Dersim merkezli bir Kırmanc hareketinin veya Dersim milliyetçiliğinin iki ayrı yoldan yürüyerek iki farklı etnik kimlik oluşturması öngörülebilir

Özet (Çeviri)

In this dissertation, in light of the examples from Dersim, Varto and Bingöl, it is aimed to develop a historical and social framework to understand the ethnic groups using Zaza as their language and their relations with each other. This will be done by focusing on the historical, relational and contextual characteristics of ethnic and religious identities. Theoretically, Hughes, Barth and Eriksen's approaches to dealing with ethnic groups in terms of their relations and borders are adopted. In this work, the holistic approach of Hughes, which evaluates ethnic groups as an exclusive relationship created by social interactions rather than isolated structures, is used for creating a theoretical background. Additionally, influenced by Hughes' ideas, Barth and Eriksen's conceptual set that emphasises the borders' importance while understanding ethnic groups is included in this aim. With the perspective of these approaches, through the sampling of the localities in question, by revealing that there may be ethnic diversity among social groups with similar cultural characteristics; it is comparatively exhibited that ethnic relations are not natural or given, but are the products of relationships that are emphasised, demonstrated and constructed in social relationships. In this study, in which the oral history technique is used, the obtained data is categorised and the relations between variables are conceptualised via the qualitative data analysis program, MAXQDA; by using frequency, cross table, and images. As a result of this research, using examples from Dersim, Varto and Bingöl, it is seen that the Zaza communities sharing some cultural characteristics have historically different ethnic belongings and these affiliations are variable and can change over generations. It is exhibited that because of religious differences, these groups who use the same language were not historically able to form a group consciousness; moreover it is revealed that in the relationships between social groups, religious symbols have more importance than ethnic or cultural symbols. Another result of this research is that ethnic identities are both a tool for the elite of the ethnic groups to reach the resources in order to increase their power, as highlighted by Anthony Smith, via referring to history and the past, they have the quality of reducing psycho-social tension experienced during the historical processes by the individuals or groups living in the present time. In this respect, unlike what modernist theorists like Gellner, Brass, and Hobsbawm suggest, ethnic identities are neither ever-changing, dull, bodiless makings nor natural and exogenous to historical processes like primordialists such as Van Den Berghe or Geertz advocate. Ethnic groups both have the quality of being a tool and the spiritual power that triggers emotions. Finally, another conclusion reached within the scope of this study is that either in short or medium terms, it does not seem possible for the communities speaking the Zaza language to have a shared, common Zaza identity. When considering the current findings, within the present possibilities for the groups ethically referred to as Zaza, a Bingöl centred Sunni Zaza identity and a Dersim-centred Kırmanc movement or Dersim nationalism can form two different identities by walking two different paths.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    849062

    Emergence, consolidation and transformations of local identities in urban context: The case of 'Orçul Community' in Istanbul

    Kentsel bağlamda yerel kı̇mlı̇klerı̇n ortaya çıkışı, konsolı̇dasyonu ve dönüşümlerı̇: İstanbul'da 'Orçul Komünitesi' örneğı̇

    BİRCAN POLAT

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2024

    Siyasal BilimlerKadir Has Üniversitesi

    Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HİMMET MURAT GÜVENÇ

  2. Tez No

    670204

    Kültürlerarası iletişimde çeviri metinlerle imaj oluşturma

    With translated texts in intercultural communicationimage b uilding

    EROL HATİPOĞLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    İletişim BilimleriMarmara Üniversitesi

    Halkla İlişkiler ve Tanıtım Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. SERHAT ULAĞLI

  3. Tez No

    694708

    Büyük Selçuklular döneminde Beyhak (1040-1157)

    Bayhaq in the era of the Great Saljuq State (1040-1157)

    HALE AKYÜZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Tarihİstanbul Medeniyet Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. CİHAN PİYADEOĞLU

  4. Tez No

    476510

    Arnold Bennett ve Virginia Woolf'un eserlerinde mekân

    Spatial analysis of Arnold Bennett's and Virginia Woolf's Works

    DEMET KARABULUT

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    Batı Dilleri ve EdebiyatıAnkara Üniversitesi

    Batı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. NAZAN TUTAŞ

  5. Tez No

    381424

    Bilgisayar ve öğretim teknolojileri eğitimi bölümü lisans programının mezun yeterlik algılarına göre değerlendirilmesi

    Evaluation of undergraduate program of department of computer education and instructional technology according to graduates' perceived competencies

    MELTEM KURTOĞLU ERDEN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2014

    Eğitim ve ÖğretimHacettepe Üniversitesi

    Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. SÜLEYMAN SADİ SEFEROĞLU

Geri Dön