Hâce Abdullah el-Ensârî el-Herevî'ye göre nihâyet mertebeleri ve tevhidin hakikati
According to hâce Abdullah el-Ensârî el-Herevî final stages and the truth of tawheed
- Tez No: 901638
- Danışmanlar: PROF. DR. AHMET CAHİD HAKSEVER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Herevî, Tevhîd, Hakikat, Nihâyet makâmları, Herevî, Tawhid, Truth, the Ultimate levels
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tasavvuf Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 244
Özet
ÖZET HÂCE ABDULLAH EL-ENSÂRÎ EL-HEREVÎ'YE GÖRE NİHÂYET MERTEBELERİ VE TEVHİDİN HAKİKATİ AYVAZ, Kâni Doktora Tezi TEMEL İSLAM BİLİMLERİ (TASAVVUF) ANABİLİM DALI Tez Danışmanı: Prof. Dr. Ahmet Cahid HAKSEVER Aralık-2023, 233 s. Hâce Abdullah el-Ensârî el-Herevî, Ebû Eyyûb el-Ensârî'nin nesebinden olduğu için Ensârî; Herat'da doğduğu için de Herevî mahlasıyla meşhur olan bir mutasavvıftır. Herevî, döneminin Hanbelî mezhebinin öne çıkan âlim ve savunucularından kabul edilmekle birlikte, İslam tarihinde, özellikle tasavvuf tarihinde özellikle tasavvufî felsefenin yanı sıra tasavvuf usûlünün oluşması, ıstılahlarının teşekkülü ve anlam zenginliği kazanmasında katkısı olan âlimlerdendir. Bu anlamda Herevî, kendi dönemine ve sonraki dönemlerde oluşan tasavvufî oluşuma, özellikle tasavvufun felsefî boyutuna yeni bir anlayış kazandırmıştır. Sadece tasavvuf tarihinde değil, hadis, tefsir gibi temel İslam bilimlerinde de önemli isimler arasında sayılan Herevî, vahdet nazariyesiyle meşhur olan İbnü'l-Arabî öncesi usûl, eser ve nazariyatı itibarıyla etkili olan Ekberî Ekolün ortaya çıkmasına vesile olmuştur. Çalışmaları tasavvuf sahasında yoğunlaşmış, tasavvuf tarihinde hâller ve makâmlar konusuna belli bir çerçeve kazandırmıştır. Nihâi makâmlar, tevhîdin hakikati, varlık ve varoluş gibi birçok konu onun eserlerinde ve usûlünde zemin bulmuş, yeni bir anlam ve seviye kazanmıştır. Herevî'nin tevhîde bakışı, Nihâyet makâmları ve tevhîdin hakikati konusuna odaklanan bu çalışma, öncelikle tevhîd, tevhîdin çeşitleri ve tevhîdin tekâmülü konularının detaylı izahlarından oluşmaktadır. Herevî, Nihâi makâmları Kur'an'dan âyetlerle delillendirmiş; bunları çoğunlukla üçlü tasnifler şeklinde, daha somut ifade etmek gerekirse 'avâm', 'havâs', 'hâssü'l-havâs' hâlleri olmak üzere üç farklı durumda izah etmiştir. Tevhîd, vahdet, hakikat ve Nihâyet makâmlarına getirdiği yeni ve özgün bakış açısıyla kendi dönemi başta olmak üzere genel tasavvuf tarihi ve günümüz irfanı için iz bırakan büyük mutasavvıflarından kabul edilmektedir.
Özet (Çeviri)
ABSTRACT ACCORDING TO HÂCE ABDULLAH EL-ENSÂRÎ EL-HEREVÎ FINAL STAGES AND THE TRUTH OF TAWHEED AYVAZ, Kâni PhD. Thesis BASIC ISLAMIC SCIENCES (SÛFÎSM) DEPARTMENT Thesis Advisor: Prof. Ahmet Cahid HAKSEVER November-2023, 233 p. Hâce Abdullah el-Ensârî el-Herevî received the title of“Ansari”because he was descended from Abu Ayyub al-Ansari; He is also a mystic whose title of“Herevî”is famous because he was born in Herat. Herevî is considered one of the important Hanbali scholars and advocates of his time and he is one of the scholars who contributed to the formation of the Sûfî method, the formation of its terms and the enrichment of meaning, especially in the history of Sûfîsm as well as in the history of Islam In this sense, Herevî brought a new understanding to the mystical formation that was formed in his own period and in the following periods, and especially to the philosophical dimension of Sûfîsm. Herevî, who is considered among the important names not only in the history of Sûfîsm but also in basic Islamic sciences such as hadith and tafsir, contributed to the emergence of the 'Akbari School' with his method, work and theory before Ibn al-Arabi, who was famous for his 'Unity Theory'. He gave a significant place to Sûfîsm in his works and gave a great framework to the subject of states and maqams in the history of Sûfîsm. Many subjects such as the ultimate maqams, the truth of tawhid and existence found ground in his works and method and gained a new meaning and level. This study, which focuses on Herevî's view of Tawhid, its ultimate ranks and the truth of tawhid, primarily consists of more detailed explanations of tawhid, types of Tawhid and the evolution of Tawhid. Herevî has proved the final stations with verses from the Qur'an and explained them in three different situations as 'common people', 'avâm', 'havâs', 'hâssü'l-havâs'. He is accepted as one of the great mystics of his time, the history of Sûfîsm and today's wisdom, with his new perspectives on the subjects of Tawhid, Unity, Truth and the Ultimate levels.
Benzer Tezler
- Hace Abdullah El-Ensari El-Herevi ve Kitabü'l-Fütüvve'si
Hace Abdullah El-Ensari El-Herevi and his book Kitabü'l-fütüvve
SEZAİ KÜÇÜK
Yüksek Lisans
Türkçe
1993
DinMarmara Üniversitesiİslam Felsefesi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HASAN KAMİL YILMAZ
- Hâce Abdullah El-Herevî'nin kelâm eleştirisi
Hâce Abdullah El-Herevî's kelâm criticism
HÜSEYİN FERHAT TAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Dinİnönü ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HULUSİ ARSLAN
- Abdürraûf el-Münâvî ve Şerhu Menâzili's-Sâirîn adlı eserinin analizi
Analysis of Abdurraûf al-Munavi's and Serhu Menazili's-Sâirîn
MAHMUT ÖZTEKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinNecmettin Erbakan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ALİ ÇOBAN
- 'تفسير القرآن' للمصري محمد شمس الدين الشافعي: ( من اول سورة الحج الى نهاية سورة النور)دراسة و تحقيق
Semseddin Muhammed b. Abdullah el-Makdisi eş-Şafii'nin Tefsiru'l-Kur'ani'l-Azim Isimli Escrinin Tahkik ve Incelemesi (el-Hace Suresinin Başinan en-Nur Suresinin Sonuna Kadar
SAAD ADIL SALEH SALEH
Yüksek Lisans
Arapça
2023
DinÇankırı Karatekin ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDULSALAM YOUSUF ESSA AL-YACOUB
- Hace Abdullah Ensari'nin risaleleri
Başlık çevirisi yok
CEVDET ÇAĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
1988
DilbilimAnkara ÜniversitesiFars Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MÜRSEL ÖZTÜRK