Çalışan hileleri ve Türkiye perspektifi
Occupational fraud and Turkish perspective
- Tez No: 901952
- Danışmanlar: PROF. DR. DUYGU ANIL KESKİN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Çalışan Hileleri, Hile Üçgeni, İhbar, Denetim, ACFE, Occupational Fraud, Fraud Triangle, Whistle-blowing, Audit, ACFE
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 125
Özet
Bu tez, Türkiye'de hile suçunu işleyenlerin ve mağdur işletmelerin özelliklerini irdelemekte; işletmelere vermiş oldukları zararı ve bu zararın etkilerini ACFE (2024) raporunu baz alarak tespit ve analiz etmektedir. Hile kaynaklı gelir kaybı ile ilgili görüşleri özetlemek, hile tür ve olaylarını kategorize etmek, hile failinin özelliklerini belirlemek ve hileye maruz kalan kurumları belirlemek amacını güden Sertifikalı Hile Denetçileri (Association of Certified Fraud Examiners-ACFE) raporları her iki yılda bir yayımlanmaktadır. Bu raporlar, çalışan hilelerinin oldukça yaygın olup neredeyse her şirketin böyle bir hile olayını yaşadığını ya da ileride yaşama riskiyle karşı kaşıya kaldığını bildirmektedir. ACFE (2024) raporuna göre işletmeler her yıl gelirlerinin yüzde 5'ini çalışan hileleri nedeniyle kaybetmektedir. Bu verinin kritik öneminden kaynaklı bu tez çalışanların görev yaptıkları şirketlerde gerçekleştirdikleri hileler hakkında bilgi vermekte, vaka analizi yapmaktadır. Bunun için bu tezde, Türkiye'de 2000 ile 2023 yılları arası çeşitli işletmelerde denetçilerin denetim esnasında tespit ettikleri 16 çalışan hile vakası örneği ele alınmış ve bu vakalar ACFE (2024) raporuna dayanarak incelenmiştir. Dünya çapında yapılmış çeşitli anketler ve Türkiye'de meydana gelen bazı örnek olaylar kullanılarak analiz yapılan bu çalışmada, hileyi yapan çalışanların genel özellikleri (yaş, cinsiyet, eğitim, şirketteki görevi vb.) ile hile yapılan şirketlerin genel özellikleri (büyüklük, iç kontrol sistemi, gelir vb.) üç hile türüne göre (hileli finansal raporlama, yolsuzluk, varlıkların kötüye kullanılması) analiz edilmiştir. Varlıkların kötüye kullanılması en yaygın ancak en düşük maliyetli hile türü olarak karşımıza çıkmaktadır. Hileli finansal raporlama en az karşılaşılan ancak ortalama kaybın en yüksek olduğu hile türüdür. Küçük şirketlerde çalışan hilelerine oldukça çok sık rastlanmakta olup bu tür şirketlerde hile önleyici kontroller büyük şirketlere nazaran çok daha azdır. Üst düzey çalışanların yaptıkları veya dahil oldukları hileler, şirketlere çok daha büyük zararlar vermektedir. Hile yapan çalışanlar, en çok operasyon, muhasebe, satış, müşteri hizmetleri ve satın alma departmanlarında çalışmaktadırlar. Hile yapan çalışanlar genellikle bunun belirtilerini gösterirler. En çok karşılaşılan belirtiler; gelire göre orantısız bir yaşam tarzı ile finansal zorluklardır. Yüksek finansal hedeflerin baskısı da üst yöneticileri hile yapmaya teşvik etmektedir. Uzmanların görüşlerine göre, hile ile en iyi mücadele yöntemi hileyi ortaya çıkmadan önleyici politikalar hazırlamak ve uygulamaktır. Hileyi önleyici ve oluştuğunda kolayca ortaya çıkaracak planlar hazırlanıp uygulanmasıyla, şirketlerin hileyle mücadele ile ilgili yönlendirici, telafi edici ve düzeltici tedbirler alarak hile risk ve zararını minimize ederek, katma değer sağlaması beklenmektedir.
Özet (Çeviri)
This thesis examines the characteristics of perpetrators and victim organizations in Turkey, as well as the damage caused to businesses and the effects of this damage, based on the ACFE (2024) report. The reports published every two years by the Association of Certified Fraud Examiners (ACFE) aim to summarize opinions on revenue loss due to fraud, categorize types and cases of fraud, identify perpetrator characteristics, and determine victim organizations. These reports indicate that occupational fraud is widespread, with nearly every company having experienced or being at risk of experiencing such fraud in the future. According to the ACFE (2024) report, businesses lose 5% of their annual revenue due to employee fraud. Given the critical importance of this data, this thesis provides information on occupational fraud committed by employees in their companies and conducts a case analysis. For this purpose, this thesis examines 16 cases of occupational fraud detected during audits in various businesses in Turkey between 2000 and 2023, analyzed based on the ACFE (2024) report. The study analyzes the general characteristics of employees committing fraud (such as age, gender, education, and position in the company) and the general characteristics of the companies where fraud occurs (such as size, internal control systems, and revenue) for three types of fraud (financial statement fraud, corruption, and asset misappropriation) using various surveys conducted worldwide and some case studies in Turkey. Asset misappropriation emerges as the most common but least costly type of fraud. Financial statement fraud is the least common but results in the highest average loss. Occupational fraud is much more frequent in small companies, and anti-fraud controls are much less prevalent in these companies than in larger companies. Fraud committed by high-level employees causes much greater damage to companies. Employees who commit fraud often work in operations, accounting, sales, customer service, and purchasing departments. Fraudulent employees usually display signs of their behavior. The most common signs are a lifestyle disproportionate to income and financial difficulties. The pressure of high financial targets also encourages senior executives to commit fraud. According to experts, the best way to combat fraud is to develop and implement preventive policies before it occurs. By preparing and implementing plans that prevent fraud and easily detect it when it occurs, companies are expected to take directive, compensatory, and corrective measures regarding fraud prevention, minimizing the risk and cost of fraud and providing added value.
Benzer Tezler
- Hilenin önlenmesi ve tespitinde büyük veri analitiğinin kullanımı ve Türkiye'deki çalışan hileleri üzerine bir araştırma
Use of big data analytics in fraud prevention and detection and a research on occupational fraud in Turkey
GÖKHAN YILMAZ
- Hileli finansal raporlama ve gıda-içecek-tütün sektörü üzerine bir araştırma
Fraudulent financial reporting and a research on food-beverage-tobacco industry
HİLAL TOP
- İç denetimde farklı kaynak kullanımlarının hileleri önleme ve ortaya çıkarmadaki rolü
The role of the use of different sources in internal audit to detect and deter fraud
YASEMİN ACAR UĞURLU
- Türkiye'de vergi kayıp ve kaçaklarının önlenmesinde meslek mensupları ve bağımsız denetçilerin etkinliği: İzmir ili örneği
The effectiveness of members of accounting profession and independent auditors in the prevention of tax loss and evasion in Turkey: The case study in İzmir province
MUTLU YORULDU
Doktora
Türkçe
2019
MaliyeAydın Adnan Menderes ÜniversitesiMaliye Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA ALİ SARILI
- Muhasebe hileleri ile mücadelede kontrol öz değerlendirmenin rolü ve bir uygulama
The role of the control self assessment in the fighting accounting frauds and an application
SEYHAN ÖZTÜRK