Ankara Kalesi'nde taş bozulmalarının arkeometrik yöntemlerle incelenmesi
Archaeometric investigation of stone deterioration in Ankara Castle
- Tez No: 902207
- Danışmanlar: PROF. DR. ALİ AKIN AKYOL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Arkeoloji, Arkeometri, Sanat Tarihi, Archeology, Archaeometry, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kültür Varlıklarını Koruma Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 180
Özet
Ankara Kalesi, Galat, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinin izlerini taşıyan ve günümüzde de varlığını koruyan kentin en önemli anıtsal yapıları arasında yer almaktadır. Ankara Kalesi'nde surların yapımında kullanılan taş malzemelerin karakterizasyon, köken araştırılmalarının yapılarak fiziksel, kimyasal ve petrografik özelliklerinin belirlenmesiyle birlikte mevcut bozulma türlerinin belgelenerek bozulmaların arkeometrik yöntemlerle araştırılması tezin konusunu oluşturmaktadır. Söz konusu bozulma türleri ICOMOS'un taş bozulma sözlüğü referans alınarak Ankara Kalesi özelinde tek bir yapı ölçeğinde ele alınmıştır. Görsel inceleme ve belgeleme ile taşların mevcut korunmuşluk durumu ve bozulmaları hakkında bilgi edinmiş, arkeometrik analizler için örneklemeler yapılmıştır. Örneklemlerin farklı yöntem ve metodlarla arkeometrik analizleri gerçekleştirilmiştir: Fiziksel testler (birim hacim ağırlığı, su emme kapasitesi ve gözeneklilik), toplam tuz varlığı ve türleri Nitrat (NO3-), Klor (Cl-), Sülfat (SO42-), Karbonat (CO32-) tespit edilmiştir. Petrografik ince kesit optik mikroskop analizleri ile örnekler kayaç türlerine göre; andezit (andezit, kuvars andezit, andezitik volkanik breş) kireçtaşı (sparitik, biyosparitik biyomikritik ve meta kireçtaşı) ve mermer taşlar olarak belirlenmiştir. Taşların kökenlerine bakıldığında andezitlerin, Yenidoğan, Ankara Kalesi'nin anakayası ve Hüseyingazi; kireçtaşı, Akyurt, Afyon ve Haymana; mermer, Afyon; jeolojik kayaç formasyonlarına ait oldukları düşünülmektedir. Yine bu analizlerde andezitlerde görülen opasitleşme, demir hidroksitleşme ve opaklaşma gibi taşın mineralojisi ile ilgili bozulmalarıdır. SEM analizleri ile taş üzerinde meydana gelen bozulmaların yapısının morfolojisi hakkında mikro ölçekte görüntüler elde edilerek, EDX analizinde taş üzerinde oluşan bozulmaların kimyasal yapısıyla ilgili verilere ulaşılmıştır. XRF analizleri ile kimyasal kompozisyon belirlenerek taşın karakteristik yapısı ve taş üzerinde meydana gelen bozulmaların türü hakkında bilgi edinilmiştir.
Özet (Çeviri)
Ankara Castle is one of the most important monumental structures in the city that bear traces of the Galatian, Roman, Byzantine, Seljuk, and Ottoman periods and still exists today. The subject of the thesis is the characterization and origin research of the stone materials used in the construction of the walls in Ankara Castle, determining their physical, chemical and petrographic properties, as well as documenting the existing deterioration types and investigating the deteriorations using archaeometric methods. The mentioned deterioration types were addressed on a single structure scale, specifically for Ankara Castle, by taking ICOMOS's stone deterioration dictionary as reference. Through visual examination and documentation, information about the current preservation status and deterioration of the stones was obtained, and samples were taken for archaeometric analysis. Archaeometric analyzes of the samples were carried out with different methods and techniques: Physical tests (unit volume weight, water absorption capacity and porosity), total salt presence and types Nitrate (NO3-), Chlorine (Cl-), Sulfate (SO42-), Carbonate (CO32-) were determined. With petrographic thin section optical microscope analyzes, the samples were classified according to rock types; andesite (andesite, quartz andesite, andesitic volcanic breccia) limestone (sparitic, biosparitic biomicritic and meta limestone) and marble stones were determined. When the origins of the stones are examined, it is thought that andesites belong to Yenidoğan, Ankara Castle's bedrock and Hüseyingazi; limestone, Akyurt, Afyon and Haymana; marble, Afyon; geological rock formations. Again, in these analyzes, opacification, iron hydroxide and opacification seen in andesites are deteriorations related to the mineralogy of the stone. With SEM analyzes, micro-scale images were obtained about the morphology of the structure of the deteriorations occurring in the stone, and data about the chemical structure of the deteriorations formed on the stone were obtained in EDX analysis. By determining the chemical composition with XRF analyzes, information was obtained about the characteristic structure of the stone and the type of deteriorations occurring on the stone.
Benzer Tezler
- Kurul Kalesi Hellenistik Dönem savaş araç gereçleri
Weapons from the Hellenistic Period at Kurul Fortress
UMUT ZOROĞLU
Doktora
Türkçe
2021
ArkeolojiAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SÜLEYMAN YÜCEL ŞENYURT
- Ayasuluk Tepesi ve St. Jean Anıtı kazılarında bulunmuş tek renk sırlı kandiller
Monocrom glazed oil-lamps found in the excavations Ayasuluk Hill and St. Jean Monument
DENİZ DEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Sanat TarihiSakarya ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. GÜLSEN TEZCAN KAYA
- Urban transformation as political and ideological intervention in space: A case study in Diyarbakır
Mekana politik ve ideolojik bir müdahale olarak kentsel dönüşüm: Diyarbakır örneği
DİREN TAŞ
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
SosyolojiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BARIŞ MÜCEN
- Ömer Ferit Kam ve Asar-ı Edebiye Tedkikatı
Başlık çevirisi yok
HALİL ÇELTİK
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiEski Türk Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CEMAL KURNAZ