KOAH'lı hastalarda sağlık kontrol odağının hastalık öz yönetimine ve ilaçlar hakkındaki inancına etkisinin belirlenmesi
Determining the effect of health locus of control on disease self-management and beliefs about medications in patients with COPD
- Tez No: 902357
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ BETÜLAY KILIÇ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Hemşirelik, Nursing
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sağlık Bilimleri Üniversitesi
- Enstitü: Gülhane Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İç Hastalıkları Hemşireliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İç Hastalıkları Hemşireliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 84
Özet
Amaç: Bu çalışma KOAH hastalığı olan bireylerde sağlık kontrol odağının, hastalık öz yönetimine ve ilaçlar hakkındaki inancına etkisinin belirlenmesi amacı ile yapılmıştır. Gereç ve Yöntem: Bu çalışma Ocak 2022-Ocak 2023 tarihleri arasında, tanımlayıcı ve kesitsel türde, 285 KOAH hastası ile yapılmıştır. Araştırma için Tanıtıcı Bilgi Formu, Çok Boyutlu Sağlık Kontrol Odağı Ölçeği, Kronik Hastalık Öz Yönetim Ölçeği, İlaçlar Hakkında İnançlar Anketi kullanılmıştır. Verilerin analizinde; tanımlayıcı istatiksel yöntemler, iki kategorili değişkenler için Bağımsız gruplar arası t-testi, üç veya daha fazla kategorili değişkenler için tek yönlü ANOVA (F testi), değişkenler arası ilişkilerde pearson korelasyon analizi, değişkenleri etkileyen faktörlerin neler olduğunu belirlemek için çoklu regresyon analizi yapılmıştır. Bulgular: Çalışmaya katılan bireylerin, yaş ortalaması 65,4±12,72 olup, %52,3'ü kadın, %40,7'sinin tanı süresi 6 ay- 5 yıl arasındadır. Çok boyutlu sağlık kontrol odağı en yüksek puan ortalaması 27,90±5,25 ile güçlü diğer kişiler alt boyutundadır. Çok boyutlu sağlık kontrol odağı ölçeği alt boyutları ile kronik hastalık öz yönetim ölçeği genel puan ve alt boyutları arasındaki neden sonuç ilişkisini belirlemek üzere yapılan regresyon analizinde iç kontrolün sağlık bakım etkinliği davranışlarını artırdığı (ß=0,160), güçlü diğer kişilerin damgalamayla baş etme davranışını, tedaviye uyumu ve kronik hastalık öz yönetimini artırdığı (ß=0,203, ß=0,239, ß=0,254) bulunmuştur. Çok boyutlu sağlık kontrol odağı ölçeği alt boyutları ile ilaçlar hakkında inançlar anketi alt boyutları arasındaki neden sonuç ilişkisini belirlemek üzere yapılan regresyon analizinde güçlü diğer kişilerin spesifik gereklilik inancını azalttığı, genel zarar inancını artırdığı (ß=-0,263, ß=0,276); şans kontrolün genel aşırı kullanım inancını azalttığı (ß=-0,191) bulunmuştur. Sonuç: Bu çalışmadan elde edilen sonuçlara göre bireylerin karar verme süreçlerinde etkisi olan, öz yönetimi, ilaçlara ilişkin inançlarını etkileyen sağlık kontrol odağının belirlenerek hemşireler ve sağlık profesyonelleri tarafından bireylere yönelik girişimlerin ve eğitimlerin yapılmasını öneriyoruz.
Özet (Çeviri)
Aim: This study was conducted to determine the effect of health locus of control on disease self-management and beliefs about medications in individuals with COPD. Materials and Methods: This study was conducted between January 2022 and January 2023 with 285 COPD patients using a descriptive and cross-sectional design. Descriptive Information Form, Multidimensional Health Locus of Control Scale, Chronic Illness Self-Management Scale and Beliefs About Medicines Questionnaire were used for the research. In the analysis of data; descriptive statistical methods, independent intergroup t-test for variables with two categories, one way ANOVA (F test) for variables with three or more categories, pearson correlation analysis for relationships between variables, and multiple regression analysis were used to determine the factors affecting the variables. Results: The average age of the individuals participating in the study was 65,4±12,72, 52,3% were women, and the diagnosis period of 40,7% was between 6 months and 5 years. The highest mean score of multidimensional health locus of control is in the strong others subscale with 27,90±5,25. In the regression analysis conducted to determine the cause and effect relationship between the sub-dimensions of the multidimensional health locus of control scale and the general score and subdimensions of the chronic illness self-management scale, internal control increased health care effectiveness behaviors (ß = 0,160) , powerful others increased stigma coping behavior, treatment compliance and chronic disease self-management(ß=0,203, ß=0,239, ß=0,254). In the regression analysis conducted to determine the cause and effect relationship between the sub-dimensions of the multidimensional health locus of control scale and the sub-dimensions of the beliefs about medicines questionnaire, it was found that powerful others decreased the specific necessity belief and increased the general harm belief (ß= -0,263, ß=0,276); it was found that chance control reduced the general overuse belief (ß =-0,191). Conclusion: Based on the results obtained from this study, we recommend identifying the health locus of control that affects individuals' decision-making processes and their beliefs about medications, so that nurses and healthcare professionals can implement interventions and training aimed at individuals.
Benzer Tezler
- KOAH'lı hastalarda uyku hijyeni ve uyku kalitesinin yaşam kalitesi ve hastalık parametreleri ile ilişkisi
The relationship between sleep hygine and sleep quality with quality of life and disease parameters in patients wi̇th copd
SARİHA BUYUKLUOĞLU
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2020
Göğüs HastalıklarıSağlık Bilimleri ÜniversitesiGöğüs Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BİRSEN PINAR YILDIZ
- KOAH'lı hastalarda kuadriseps kas kuvveti, denge ve diz eklem propriosepsiyonunun hastalık şiddeti ve egzersiz kapasitesi ile ilişkisi
Relationships between quadriceps muscle strength, balance and proprioception of the knee joint with disease severity and exercise capacity in patients with chronic obstructive pulmonary disease (COPD).
MELİKE SARITAŞ ARSLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Fizyoterapi ve Rehabilitasyonİstanbul ÜniversitesiSpor Hekimliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SAFİNAZ YILDIZ
- KOAH'lı hastalarda nitrik oksit ve malondialdehit düzeylerinin araştırılması
Levels of nitric oxide and MDA in patients with copd
YADULLAH ERDEM
- KOAH'lı hastalarda hastalık algısının yalnızlık ve stresle başetme üzerine etkisi
Perceptions of disease in patients with COPD loneliness and coping with stress effects on
CANAN KILIÇKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
HemşirelikAtatürk ÜniversitesiPsikiyatri Hemşireliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SİBEL ASİ KARAKAŞ
- KOAH'lı hastalarda planlı hemşirelik eğitiminin yaşam kalitesi, anksiyete ve depresyon üzerindeki etkisinin değerlendirilmesi
Evaluation of the impact (effect) of planned nursing education on quality of life and anxiety in COPD patients
ASLAN DOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
HemşirelikHasan Kalyoncu ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NERMİN OLGUN