Abdülkâhı̇r el-Cürcânî'de alımlama estetiği - Delâı̇lu'l-İ'câz örneğı̇
Reception aesthetics in ‛Abd al-Qāhir al-Jurjānī - the example of Delāilu'l-İ'cāz
- Tez No: 903081
- Danışmanlar: PROF. DR. KADİR KINAR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erciyes Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 269
Özet
Bu çalışma, Abdülkâhir el-Cürcânî'nin Delâilu'l-İ´câz adlı eseri özelinde alımlama estetiğine dair görüşlerinin neler olabileceğini konu edinmektedir. Okur merkezli kuramlardan biri olan alımlama estetiği, edebiyat metnindeki anlamın okurun bireysel algı ve deneyimine göre şekillendiğini savunan bir yaklaşımdır. Alımlama estetiğine dair bulgular, kadim Arap edebiyatında da izlek olarak bulunmaktadır. Alımlama estetiğinin Cürcânî bağlamında araştırma konusu edilmesinin sebebi ise ondaki“estetik anlam”arayışının içeriği ve niteliğidir. O edebiyat eleştirisinin merkezine Kur'ân'ın i´câzını koyar ve buradaki tespitlerini diğer edebî metinler üzerine tatbik eder. Cürcânî, Kur'ân metnindeki eşsiz ve etkileyici anlatının kaynağını“söz dizimi”ilkesine dayandırır. Cürcânî'de alımlama estetiğinin temel iddiaları, söz dizimi başta olmak üzere,“sentaktik anlamlar, anlamın anlamı, fesâhat, i´câz”gibi kavramlar ekseninde ele alınmıştır. Bu çalışma, şu temel sorular etrafında şekillenmiştir: Arap edebiyatı eleştiri geleneğinde alımlama estetiğinin görünürlüğü nedir? Cürcânî'nin okurun anlam inşasındaki rolüne bakışı, Batı'daki modern okur merkezli eleştirilerle ne ölçüde örtüşmektedir? Cürcânî'nin i'câz teorisi, okurun estetik algısı bağlamında nasıl bir model sunmaktadır? Bu ve benzer sorulara verilen yanıtlar doğrultusunda, Cürcânî'nin metin anlayışının Batı'daki alımlama estetiği kuramlarıyla benzer ve farklı yönleri tespit edilmiş ve onun alternatif bir alımlama yaklaşımı sunduğu ortaya konmuştur. Bu araştırma, Cürcânî özelinde alımlama estetiğinin Arap edebiyatındaki yansımalarını inceleyen ilk çalışma olması niteliğiyle hem literatürdeki bu boşluğu doldurmayı hem de sonraki çalışmalara zemin hazırlamayı hedeflemektedir.
Özet (Çeviri)
This study examines what Abd al-Qāhir al-Jurjānī's views on reception aesthetics could be, particularly in his work Delāilu'l-İ´cāz. Reception aesthetics, one of the reader-centered theories, is an approach that argues that the meaning in a literary text is shaped according to the reader's individual perception and experience. Findings on reception aesthetics are also found as a theme in ancient Arabic literature. The reason why reception theory is a subject of research in the context of Jurcânî is the content and quality of his search for“aesthetic meaning”. He places the miraculousness of the Quran at the center of literary criticism and applies his findings here to other literary texts. Jurjani bases the source of the unique and impressive narrative in the Quranic text on the principle of“syntax”. The basic claims of Jurjānī's theory of reception are discussed in terms of concepts such as“syntactic meanings, the meaning of meaning, fluency, i'jâz”, especially syntax. The questions of the study are: What is the visibility of reception theory in the tradition of Arabic literary criticism? To what extent does Jurjānī's view of the role of the reader in constructing meaning overlap with modern reader-centered criticism in the West? What kind of a model does Jurjani's theory of i'jâz offer in terms of the reader's aesthetic perception? In line with the answers to these and similar questions, the similar and different aspects of Jurjani's understanding of the text with the Western theories of reception aesthetics have been identified and it has been revealed that he offers an alternative approach to reception. This research aims to fill this gap in the literature and to prepare the ground for further studies as it is the first study to examine the reflections of reception aesthetics in Arabic literature, specifically in the case of Jurjani.
Benzer Tezler
- Abdülkâhir el-Cürcânî ve Temmâm Hassân'a göre anlam bileşenlerinin klasik ve çağdaş dönemler bağlamında karşılaştırması ve günümüz dilbilim çalışmalarına katkıları
The comparison of meaning components according to Aldulkahir el-Curcani and Temmam Hassan in the context of classical and contemporary periods and their contributions to today's linguistic studies
MEHMET YENİCE
- Abdulkâhir el-Curcânî'nin el-Miftâh Fi's-sarf adlı eserinin incelenmesi
Analysis of the work titled el-Miftâh Fî's-sarf by Abdulkâhir el-Curcânî
BÜNYAMİN ORTA
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Doğu Dilleri ve EdebiyatıBingöl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA KIRKIZ
- Bir kuram olarak Abdülkâhir el-Cürcânî'nin nazım düşüncesi
Abd al-Qâhir al-Jurjânî's nazm thought as a theory
YUSUF ZİYA BAL
Doktora
Türkçe
2024
DilbilimAkdeniz ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NAZİFE NİHAL İNCE
- شرح السيد حسام الدين التوقاتي (ت 860 هـ) لكتاب العوامل المئة لمؤلفه عبد القاهر الجرجاني (ت 471 هـ) دراسة وتحقيقا
Abdülkâhir el- Cürcânî'nin Avâmilü'l-Mie isimli eserine Hüsameddin Hüseyin et-Tokadî Efendi'nin yaptığı şerhin tahkik ve tahlili
ADEM MORAL
Yüksek Lisans
Arapça
2023
DinOndokuz Mayıs ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AHMET DERVİŞ MÜEZZİN
- Molla Said El-Arnâsî'nin hayatı ve Şerhu'l- ʿAvâmil adlı Risalesi'nin tahkîki
The life of Molla Said Al-Arnâsî and verification of his pamphlet named Şerhu'l-ʿAvâmil
MUHAMMED BAKIR ACAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DilbilimDicle ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET CEVAT ERGİN