Muhasebe mesleğinde yeni bir teknoloji olarak e-defter uygulamasının kullanımı: Muhasebe meslek mensupları üzerine bir alan araştırması
Using e-ledger as a new technology in the accounting: A field research on accounting professionals
- Tez No: 903179
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ HAZAR DÖRDÜNCÜ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İSTANBUL NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İşletme Yönetimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 153
Özet
Geçmişten günümüze teknolojinin gelişimi ve değişimi incelendiğinde, özellikle son yıllarda bu değişimin hızlandığı ve geliştirilen yeni teknolojilerin dijitalleşmeyi arttırdığı gözlemlenmektedir. Bu sebep ile kurumların (özel sektör ve kamu) önemli çoğunluğunun iş ve işlem süreçlerinin önemli bir kısmını online hale getirdiği, online iş süreçlerini geliştirerek uzaktan çalışma şeklinde iş takibi gerçekleştirdiği bilinmektedir. Muhasebe mesleği ve muhasebe meslek mensupları da dijitalleşme sürecinin getirdiği bu yeniliklere önemli ölçüde entegre olmuş, bu sebep ile dijital dönüşümden önemli ölçüde etkilenmiştir. Ancak muhasebe mesleği açısından dönüşümün öncü hareketlerine yönelik adımlar, önemli ölçüde kamu kurumları tarafından atılmış, devamı ise meslek mensupları ve özel sektör kuruluşları tarafından geliştirilmiştir. Özellikle internet tabanlı muhasebe yazılımlarının geliştirilmesi; Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından E-Fatura, E-Defter, E-Arşiv uygulamalarının geliştirilmesi, E-Belge ve elektronik bilgi transfer sistemlerinin oluşturulması gibi önemli gelişmeler muhasebe mesleği açısından dijital dönüşümü hızlandırmıştır. Yapılan araştırmada muhasebe meslek mensuplarının, dijital dönüşüm süreci ile birlikte GİB tarafından oluşturulan E-Defter uygulamasına yönelik kullanım kabulü incelenmiştir. Yeni bir teknolojik ürün veya programa yönelik kullanıcıların tutum ve niyetlerini ölçmede Teknoloji Kabul Modeli ve Planlı Davranış Teorisi önemli kullanım sıklığına sahiptir, bu sebep ile anketli araştırma, bu modellerin değişkenleri ve ölçüm kriterleri kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Araştırma verilerinin analiz ve ölçümünde ise yapısal eşitlik modeli kullanılmıştır. Araştırma örneklemini İstanbul'da faaliyet gösteren muhasebe meslek mensupları oluşturmakta olup, araştırma verileri anket yöntemi kullanılarak toplanmıştır. Hazırlanan anket forumu İstanbul ili içerisindeki muhasebe meslek mensuplarının büyük kısmına online olarak iletilmiş, anketlerin bir kısmı ise yüz yüze gerçekleştirilmiştir. Ankete dönüş yapan 475 meslek mensubundan elde edilen veriler Smart PLS 4 programı (güncel sürüm) ile analiz edilmiştir. Araştırmaya katılan meslek mensuplarının yarıdan fazlasının GİB E-Defter uygulamasını aktif kullanmamaları sebebi ile araştırma modelindeki (Teknoloji Kabul Modeli ve Planlı Davranış Teorisi) aktif kullanım değişkeni araştırma modelinden çıkarılmış ve araştırmada sadece kullanma niyeti üzerinden değerlendirme yapılmıştır. Araştırma değişkenlerinin güvenirlik ve geçerlik (Cronbach's Alpha, kompozit güvenilirlik, ortalama varyans değeri, Fornell-Larcker Kriteri tablosu, HTMT katsayısı tablosu) sonuçları incelendiğinde içsel tutarlılığın, homojen dağılımın ve güvenirlik ve geçerliğin sağlandığı tespit edilmiştir. Bu bulgular çerçevesinde araştırma sonuçlarının genellenebilirliği sağladığı ifade edilmiştir. Araştırmanın uyum indeksleri incelendiğinde ise model uyumunun sağlandığı gözlemlenmiştir. Araştırmada, doğrudan ve dolaylı ilişkileri tespit etmeye yönelik toplam 35 hipotez incelenmiş ve değerlendirilmiş olup; 8 hipotez reddedilmiş, 27 araştırma hipotezi ise kabul edilmiştir. Araştırma sonuçları değerlendirildiğinde; bağımsız değişkenler olan özel norm, davranışsal tutum ve algılanan faydanın bağımlı değişken kullanma niyeti üzerinde etkisinin olduğu tespit edilmiştir. Bunun ile birlikte algılanan kullanım kolaylığı ve algılanan davranışsal kontrol bağımsız değişkenlerinin ise bağımlı değişken kullanma niyetini doğrudan etkilemediği ifade edilmiştir. Bu noktada ise yapısal eşitlik modelinin bilimsel alana önemli katkılarından biri olarak bağımsız değişkenlerin birbiri üzerinden bağımlı değişkene olan dolaylı etkileri incelenmiştir. Algılanan fayda değişkeninin moderatör (aracılık) etkisi ile algılanan kullanım kolaylığı değişkeninin kullanma niyeti üzerinde etkisi olduğu, davranışsal tutum değişkeninin moderatör (aracılık) etkisi ile de algılanan davranışsal kontrol değişkeninin kullanma niyeti üzerinde etkisi olduğu tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler E-defter, teknoloji kabul modeli, planlı davranış teorisi, muhasebe mesleğinde dijital dönüşüm.
Özet (Çeviri)
When the development and change of technology from the past to the present is examined, it is observed that this change has accelerated in recent years and that new technologies have increased digitalization. For this reason, it is known that the majority of institutions (private sector and public) make a significant part of their business and transaction processes online, and they perform business tracking in the form of remote work by improving their online business processes. The accounting profession and accounting professionals have also been significantly integrated into these innovations brought by the digitalization process, and for this reason, they have been significantly affected by digital transformation. However, the steps towards the pioneering movements of the transformation in terms of the accounting profession have been taken by public institutions to a large extent, and the rest have been developed by members of the profession and private sector organizations. Especially the development of internet-based accounting software; Important developments such as the development of E-Invoice, E-Ledger, E-Archive applications by the Turkish Revenue Administration (TRA) and the creation of E-Document and electronic information transfer systems accelerated the digital transformation in terms of the accounting profession. In the research, the usage acceptance of the accountants for the E-Ledger application created by the TRA together with the digital transformation process was examined. Technology Acceptance Model and Theory of Planned Behavior have a significant frequency of use in measuring the attitudes and intentions of users towards a new technological product or program, so the survey research was carried out using the variables and measurement criteria of these models. Structural equation model was used in the analysis and measurement of the research data. The sample of the research consists of professional accountants operating in Istanbul, and the research data were collected using the survey method. The prepared survey forum was sent online to the majority of accounting professionals in Istanbul, and some of the surveys were conducted face-to-face. The data obtained from 475 professionals who returned to the survey were analyzed with the Smart PLS 4 program (current version). Since more than half of the professionals participating in the research did not actively use the TRA E-Ledger application, the active use variable in the research model (Technology Acceptance Model and Theory of Planned Behavior) was excluded from the research model and the evaluation was made only on the intention to use it in the research. When the reliability and validity (Cronbach's Alpha, composite reliability, mean variance value, Fornell-Larcker criterion table, HTMT coefficient table) results of the research variables were examined, it was determined that internal consistency, homogeneous distribution, reliability and validity were provided. Within the framework of these findings, it was stated that the research results provided generalizability. When the fit indices of the study were examined, it was observed that the model fit was achieved. In the study, a total of 35 hypotheses to identify direct and indirect relationships were examined and evaluated, 8 hypotheses were rejected and 27 research hypotheses were accepted. When the results of the research were evaluated, it was determined that the independent variables such as private norm, behavioral attitude and perceived usefulness had an effect on the intention to use the dependent variable. In addition, it was stated that the independent variables of perceived ease of use and perceived behavioral control did not directly affect the intention to use the dependent variable. At this point, the indirect effects of the independent variables on the dependent variable over each other, as one of the important contributions of the structural equation model to the scientific field, were examined. It has been determined that the perceived usefulness variable has a moderator (mediation) effect and the perceived ease of use variable has an effect on the intention to use, and the behavioral attitude variable has an effect on the perceived behavioral control variable, with the moderator (mediation) effect of the behavioral attitude variable. Keywords E-ledger, technology acceptance model, theory of planned behavior, digital transformation in accounting profession.
Benzer Tezler
- Muhasebe mesleğinde e-dönüşüm ve elektronik belge uygulamalarına geçişin serbest muhasebeci mali müşavirler açısından değerlendirilmesi: Sivas'ta bir uygulama
Başlık çevirisi yok
HANDE ÇAĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
EkonomiSivas Cumhuriyet ÜniversitesiMuhasebe, Finans ve Bankacılık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SAİD ALPAGUT ŞENEL
- Muhasebe sürecinin dijitalleşmesinde etkili olan faktörler: Muhasebe meslek mensupları üzerine bir araştırma
Factors effective in the digitalization of the accounting process: A research on professional accountants
ESRA GÜNEŞ SATAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
İşletmeSüleyman Demirel Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMAİL BEKCİ
- Dijitalleşme sürecinin muhasebe mesleğine ve muhasebe uygulamalarına etkisi üzerine bir araştırma
A research on the effect on the accounting profession and accounting practices of the digitalization process
HASAN CABAR
- 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun muhasebe ve muhasebe denetimine getirdiği yeniliklerin 6762 Sayılı Türk Ticaret Kanunu ile karşılaştırmalı olarak incelenmesi
Inspecting the innovations brought by Law Number 6102 on Turkish Commercial to accounting and auditing of accounts comraring with the Law Number 6762 on Turkish Commercial
İSA KILIÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
İşletmeOsmaniye Korkut Ata Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SERVET ÖNAL
- Bilgi ve eğitim teknolojilerinde yaşanan gelişmelerin muhasebe eğitimine etkisi: Türkiye değerlendirmesi
The effects of developments in information and educational tecnology on accounting education: Turkey evaluation
ABDULKERİM DAŞTAN
Doktora
Türkçe
2005
Eğitim ve ÖğretimKaradeniz Teknik Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YUSUF SÜRMEN