Ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki dil bilgisi etkinliklerinin kiplik ulamı bakımından incelenmesi
Examination of the grammar activities in the secondary school Turkish textbooks in terms of modality category
- Tez No: 903271
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MEDİHA MANGIR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ondokuz Mayıs Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türkçe Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 175
Özet
Dil, çok yönlü bir olgudur. Dilin biçim katmanı, uzun bir süre araştırma konusu olmuş, incelenip değerlendirilmiştir. Ancak dil olgusunu daha iyi anlamak ve anlamlandırmak amacıyla son dönemde dilin anlam katmanına yönelik çalışmalar da artmıştır. Kip (mood) ve kiplik (modality) çalışmaları dilin anlam katmanına yönelik yapılan anlam bilimsel çalışmalardandır. Kip dil bilgisel bir kavram iken kiplik anlam bilimsel bir yapıdır. Anlamsal ve bağlamsal bir kategori olan kiplik; biçim bilgisel, sözlüksel, söz dizimsel ve söylemsel ögeler vasıtasıyla işaretlenebilir. Türkçe öğretiminde dört temel becerinin kazandırılması ve dil bilgisi öğretiminin gerçekleştirilmesi anlamsal yapının deşifre edilmesiyle mümkündür. Metinlerin derin yapısının anlaşılıp anlamlandırılması, dört temel becerinin kazandırılması ve dil bilgisi öğretiminin gerçekleştirilmesinde yadsınamaz bir yeri olan etkinlikler; Türkçe öğretiminin temel materyali olan ders kitaplarındaki temel araçlardandır. Bilhassa dil bilgisi öğretimine yönelik hazırlanan etkinlikler; metinde yer alan biçim birimlerin, parçalarüstü birimlerin ve dilsel ifadelerin anlamlandırılmasına, uygulamaya dökülmesine ve öğrenmenin kalıcı hâle gelmesine olanak tanır. Anlamsal bir birliğe sahip olan metinlerin ve metinlerle ilişkili olan dil bilgisi etkinliklerinin içinde pek çok yapı bulunur. Kiplik ulamı, metin çözümlemelerinde ve dil bilgisi etkinliklerinde anlama ulaşma kategorisi olarak değerlendirilir. Metinlerin dolayısıyla dilin daha iyi anlaşılabilmesi için dil bilgisi öğretimine yönelik hazırlanan etkinliklerdeki birimlerin ve ifadelerin derin yapısına ulaşılması, anlam bilimsel bir yapı olan kiplik ulamının açığa çıkarılması gerekir. Bu çalışmada, 2019 yılı itibarıyla Millî Eğitim Bakanlığı tarafından okutulmak üzere önerilen Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokulu Türkçe ders kitaplarındaki dil bilgisi etkinlikleri incelenerek derin yapıdaki kiplik ulamının tespiti amaçlanmıştır. Bunun yanı sıra tespit edilen kiplik ögeleri anlamsal yapıları bakımından değerlendirilmiştir. Yapılan incelemeler ve değerlendirmeler sonucunda Türkçe ders kitaplarında biçim birimlerin, parçalarüstü birimlerin ve dilsel ifadelerin anlamsal yapısından ziyade biçimsel yapısına odaklanan etkinliklere yer verildiği, kiplik ulamına dikkat çeken ve birimler ile ifadelerin kiplik anlamlarına işaret eden etkinliklerin yetersiz kaldığı tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
Language is a multifaceted phenomenon. In order to better understand and make sense of language, studies on the meaning layer of language have increased recently. Modal and modality studies are among the semantic scientific studies on the meaning layer of language. While modality is a grammatical concept, modality is a semantic structure. Modality, a semantic category, can be marked by morphological, lexical, syntactic and discursive elements. Semantic structure should be deciphered in Turkish language teaching. Activities for understanding the deep structure of texts, gaining the four basic skills and realizing grammar teaching are among the basic tools in textbooks. In particular, the activities prepared for grammar teaching enable the meaning, practice and learning of the formal units, suprasegmental units and linguistic expressions in the text. There are many structures in texts and grammar activities related to texts. Modality is considered as a category of reaching meaning in text analysis and grammar activities. In order to better understand the texts and thus the language, it is necessary to reach the deep structure of the units and expressions in the activities prepared for grammar teaching, and to reveal the modality, which is a semantic scientific structure. In this study, it is aimed to determine the modality in the deep structure by examining the grammar activities in the Secondary School Turkish textbooks prepared by the Ministry of National Education as of 2019. In addition, the identified modality elements were evaluated in terms of their semantic structures. As a result of the examinations, it was determined that Turkish textbooks include activities that focus on the formal structure of morphological units, suprasegmental units and linguistic expressions rather than their semantic structure, and that the activities that draw attention to modality and point out the modal values of units and expressions are insufficient.
Benzer Tezler
- MEB 5. sınıf Türkçe ders kitabındaki dil bilgisi etkinliklerinin değerlendirilmesi (Nevşehir örneği)
Evaluation of the grammar activities in the 5th grade Turkish course book of the ministry of national education (Example of Nevşehir)
VELİ AY
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MESUT GÜN
- Ortaokul Türkçe ders kitaplarının görsel okuma becerisi bağlamında incelenmesi
Investigation of secondary school Turkish course books in the context of visual reading skill
NAZİME KARTAL
Doktora
Türkçe
2024
Eğitim ve Öğretimİstanbul Üniversitesi-CerrahpaşaTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YILDIZ KOCASAVAŞ
- Türkçe'nin anadili ve yabancı dil olarak öğretimi üzerine bir araştırma
Başlık çevirisi yok
SAMİ BALCI
- Ortaokul Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerle dil bilgisi etkinliklerinin ilişkisi
The relationship between the texts of Turkish textbooks in secondary school and grammar activities
KADRİYE DOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimOrdu ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÜZEYİR SÜĞÜMLÜ
- Ortaokul Türkçe ders kitaplarında sözcük türü ile ilgili etkinliklerin incelenmesi
Analysis of activities related to word types in secondary school Turkish textbooks
FATİH ÇAMCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimNecmettin Erbakan ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA YILDIZ