Türk romanında 'Yaşlılık' olgusu (Tanzimat'tan Cumhuriyet'e)
The phenomenon of old aging in Turkish novel (From Tanzimat to republic)
- Tez No: 903370
- Danışmanlar: PROF. DR. NESRİN KARACA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Roman, Türk romanı, Yaşlılık, Yaşlanma, Novel, Turkish novel, Old Age, Aging
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bursa Uludağ Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yeni Türk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 281
Özet
Bu araştırmanın temel amacı, Türk romanında yaşlılık kavramını inceleyerek yaşlılık algısının çeşitliliğini anlamaktır. Çalışmada, yaşlılık olgusunun kavramsal ve kuramsal boyutları ele alınmakta, yaşlılık ve yaşlanma süreçlerine ilişkin temel tanımlar ile fiziksel, bilişsel ve sosyal özellikler değerlendirilmektedir. Yaşlılık ve yaşlanma süreçlerine yönelik çeşitli kuramlar, sosyolojik ve psikolojik perspektiflerden ele alınarak kapsamlı bir çerçeve oluşturulmuştur. Ayrıca, geleneksel ve modern toplumlarda yaşlılık algısının nasıl şekillendiği ve bu algıya yönelik yaklaşımlar karşılaştırmalı olarak incelenmektedir. Türk romanında yaşlılık olgusunun ele alınış biçimleri incelenmekte ve modernleşme ile yaşlılık arasındaki ilişkinin edebiyattaki yansımaları ortaya konulmaktadır. Yaşlılık imajı, yaşlılık göstergeleri ve roman yazarlarının bakış açısıyla yaşlılık temsilleri detaylı bir şekilde ele alınmakta, zamanla yaşlılık algısındaki değişim ve dönüşümler de tartışılarak yaşlılık söyleminin sosyal değerden sosyal soruna doğru nasıl evrildiğine değinilmektedir. İncelenen romanlar üzerinden yaşlılık olgusuna dair çeşitli sınıflandırmalar yapılmakta ve bu sınıflandırmaların yaşlılık algısı üzerindeki etkileri yorumlanmaktadır. Çalışma, Türk romanında yaşlılık temasının çok boyutlu bir şekilde ele alındığını ve toplumsal, kültürel, ekonomik bağlamlarda nasıl şekillendiğini ortaya koymaktadır. Çalışmada, kırsal ve şehir hayatında yaşlılık algısı, yaşlı bireylerin cinsiyet, eğitim, medeni durum ve mesleki konumlarına göre sınıflandırılması üzerinden derinlemesine ele alınmaktadır. Özellikle, yaşlı bireylerin soyut ve somut olgularla olan ilişkileri; din, otorite, para, kadın, aşk, cinsellik, hastalık ve ölüm gibi kavramlar üzerinden tartışılmaktadır. Ayrıca, kuşak çatışması, dil ve kültüre ait yaşlılık söylemleri, kılık/kıyafet ve fiziksel görünüm gibi temaların işlendiği bu çalışmada, yaşlı bireylerin toplumsal rolleri, sevgi ve saygı görme durumları, kötü muameleye maruz kalma deneyimleri, zaman algıları ve akran dayanışmaları da kapsamlı bir şekilde ele alınmaktadır. Sonuç olarak, yaşlı bireylerin toplumsal rollerinin yalnızca yaşlılıkla sınırlı olmadığı, aynı zamanda deneyimlerin ve bilgeliğin genç nesillere aktarılmasında önemli bir yer tuttukları vurgulanmaktadır. Çalışma, edebî metinlerde yaşlı karakterlerin genellikle olumlu sıfatlarla tanımlandığını ancak olumsuz ifadelerin de sıkça kullanıldığını göstermektedir. Bu durum, yaşlılık algısının toplumda nasıl şekillendiğine dair önemli ipuçları sunmaktadır. Metinlerde kullanılan ifadelerin yaşlı ayrımcılığına işaret edebileceği, özellikle“kocakarı”gibi olumsuz ifadelerin yaşlıları küçümsemek amacıyla kullanıldığı tespit edilmiştir. Elde edilen bulgular, Türk romanında yaşlılık konusunun geniş bir perspektifle ele alındığını ve yaşlılık deneyimlerinin toplumsal, kültürel ve ekonomik bağlamlar içinde değerlendirildiğini göstermektedir. Bu çalışma, yaşlılık temasıyla ilgili toplumsal algıları anlamak isteyen okuyucular için önemli bir kaynak sunmakta ve yaşlılıkla ilgili toplumsal söylemlerin, edebî eserler aracılığıyla nasıl şekillendiğine dair kapsamlı bir analiz sağlamaktadır.
Özet (Çeviri)
The primary aim of this research is to examine the concept of old age in Turkish novels and to understand the diversity of perceptions surrounding aging. The study addresses the conceptual and theoretical dimensions of the phenomenon of old age, evaluating fundamental definitions related to aging and the physical, cognitive, and social characteristics associated with it. Various theories on old age and aging processes are examined from sociological and psychological perspectives, creating a comprehensive framework. Additionally, the formation of perceptions of old age and approaches to it in traditional and modern societies are analyzed comparatively. The study investigates how the phenomenon of old age is depicted in Turkish novels and explores the reflections of the relationship between modernization and old age in literature. The representation of old age, indicators of aging, and the perspectives of novelists on aging are discussed in detail. The evolution and transformations in the perception of old age over time are examined, addressing how the discourse on old age has shifted from a social value to a social issue. Various classifications related to the phenomenon of old age are made through the analyzed novels, and the effects of these classifications on the perception of old age are interpreted. The research highlights that the theme of old age in Turkish novels is addressed multidimensionally and reveals how it is shaped within social, cultural, and economic contexts. It offers an in-depth examination of perceptions of old age in rural and urban settings, as well as the classification of elderly individuals based on gender, education, marital status, and occupational position. Specifically, the relationships of elderly individuals with abstract and concrete phenomena such as religion, authority, money, women, love, sexuality, illness, and death are discussed. Themes such as generational conflict, age-related discourses in language and culture, clothing, and physical appearance are also explored. The study comprehensively addresses the social roles of elderly individuals, their experiences of love and respect, instances of mistreatment, perceptions of time, and peer solidarity. In conclusion, the research emphasizes that the social roles of elderly individuals are not limited to old age alone but also play a significant role in transmitting experiences and wisdom to younger generations. The study shows that elderly characters in literary texts are often described with positive attributes, although negative expressions are also frequently used. This situation provides important clues about how perceptions of old age are shaped in society. The study identifies that expressions used in texts may indicate age discrimination, particularly noting that negative terms like“old woman”are used to belittle the elderly. The findings demonstrate that the theme of old age in Turkish novels is addressed from a broad perspective and that the experiences of aging are evaluated within social, cultural, and economic contexts. This research provides a significant resource for readers interested in understanding social perceptions of old age and offers a comprehensive analysis of how societal discourses on aging are shaped through literary works.
Benzer Tezler
- Millî edebiyat dönemi Türk romanında yabancılaşma olgusu (1908-1923)
The case of alienation in the Turkish novel of the national literature period (1908-1923)
AYŞEGÜL SEKMAN
Doktora
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıYıldız Teknik ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YAKUP ÇELİK
PROF. DR. RAMAZAN KORKMAZ
- Akdenizli bir yazar: Halikarnas Balıkçısı (Musa Cevat Şakir Kabaağaçlı)'nın düşünsel metinlerinin yaşlanma teması kapsamında incelenmesi
A mediterranean writer: Examining the intellectual texts of the fisherman of halicarnussus (Musa Cevat Şakir Karaağaçli) within the scope of aging theme
ÜLKÜ HACER AYVERDİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
PsikolojiAkdeniz ÜniversitesiAkdeniz Yeni ve Yakınçağ Araştırmaları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FURKAN ÖZTÜRK
- Türk romanında Paris, başlangıcından 1908'e kadar
The Paris at Turkish novels from the begining to 1908
MAKSUT YİĞİTBAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Türk Dili ve EdebiyatıAtatürk ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. MEHMET TÖRENEK
- Türk romanında kronotop kavramı (1870-1928)
The chronotope in Turkish novel (1870-1928)
GÜLBEN SEVGİ
Doktora
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SIDDIKA DİLEK YALÇIN ÇELİK
- Türk romanında başlangıçlar ve sonlar
Beginnings and endings in Turkish novel
ESENGÜL SAĞLAM CAN
Doktora
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıYıldız Teknik ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NİHAYET ARSLAN