Şaˈbân-zâde Mehmed Efendi'nin Muzhiru'l-İşkâl fî-Beyâni Lugati'l-Mesnevî'si (İnceleme-metin)
Şabân-zâde Mehmed Efendi's Muzhiru'l-İşkâl fî-Beyâni Lugati'l-Mesnevî (Analysis-text)
- Tez No: 905638
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ EBU BEKİR SIDDIK ŞAHİN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eski Türk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 1021
Özet
17. yüzyılın sonu ile 18. yüzyıl başlarında telif edilen ve üç müellif hattı nüshası tespit edilen“Muzhiru'l-İşkâl”, Mesnevî'deki anlaşılması güç kelime ve terkipleri anlaşılır kılmayı amaç edinen metin sözlüğü niteliğinde bir eserdir. Eserde, Mesnevî'de yer alan kelime ve terkipler metnin bağlamı esas alınarak kelimelerin ilk harfleri bâb son harfleri fasl kabul edilerek tertip edilmiştir. Kelimelerin bağlama göre değişen anlamları Mesnevî'den alınan tanıklar ile ve coğrafya, kozmografya, tarih, edebiyat, Arap sarfı, şerh, tefsir, hadis, fıkıh, kelam, ilmihâl ve ahlak kitabı türünde pek çok eserden yararlanılarak izah edilmiştir. Bu çalışma ile Mesnevî'de yer alan kelimelerin bağlama göre kazandığı farklı anlamlar müellifin bilgi birikimi ve yararlandığı sayısız kaynak eşliğinde ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bu çalışmanın Mesnevî'nin daha iyi anlaşılabilmesi amacına yönelik hazırlanmış diğer Mesnevî sözlüklerinden, zengin muhtevaya sahip yapısıyla ayrıldığı görülmüştür. Bu yönüyle ve sözlükçülük, dil tarihi, edebî birikim, özelde Mevlevîlik, genelde tasavvuf araştırmaları alanlarına da önemli katkılarda bulunabileceği düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
Compiled in the late 17th and early 18th centuries, 'Muzhiru'l-Ishkāl', of which 10 manuscript copies have been identified, three of which were copied by the author, is a textual dictionary that aims to make the difficult-to-understand words and phrases in the Masnavi comprehensible. In the work, the words and phrases in the Masnavi are organised based on the context of the text by accepting the first letters of the words as“bāb”and the last letters as“fasl”. The changing meanings of the words according to the context are explained with the witnesses taken from the Masnaviand many works on geography, cosmography, history, literature, Arabic syllabary, commentary, tafsir, hadith, fiqh, theology, ilmihâl and ethics. In this study, the different meanings of the words in the Masnavi according to the context have been tried to be revealed with the author's knowledge and the numerous sources he has benefited from. It has been seen that this study differs from other Mesnawî dictionaries prepared for a better understanding of the Mesnawîwith its rich content. In this respect, it is thought that it can make important contributions to the fields of lexicography, language history, literary accumulation, Mevlevism in particular and Sufi studies in general.
Benzer Tezler
- Şabanzade Mehmed Muhteşem ve Münazara-i Tiğ u Kalem'i
Şabanzade Mehmed Muhteşem and the discussion of pen and sword's
F. HAKAN ÖZKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
Türk Dili ve EdebiyatıAfyon Kocatepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MEHMET SARI
- Şabanzâde Mehmed Muhteşem'in Adâbu'l-Hükkâm adlı eseri (inceleme-metin)
The work of Şabanzade Mehmed Muhteşem named Adabu'l-Hukkam (research-text)
ALİOSMAN BAŞAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FERUDUN HAKAN ÖZKAN
- Paul K. Feyerabend'de insan özgürlüğü ve bilim ilişkisi
The realati̇on of sci̇ence and human freedom in Paul K. Feyerabend
ŞABAN ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
FelsefeMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiFelsefe Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MURAT ERTEN
- İki demokrasi modeli: Liberal demokrasi ve müzakereci demokrasi üzerine bir çalışma
Two democracy models: A work is about liberal democracy and negotiating democracy
ŞABAN ARSLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
FelsefeMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiFelsefe Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EROL KUYURTAR
- Tefekkür kavramı ve Kur'an ayetlerin deki yansımaları
Reflections in contemplation and Qur'anic verses concept
ŞABAN PEKER
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
DinŞırnak ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MEHMET NURULLAH AKTAŞ