An examination of psychological distress and well-being in a community sample: Test of Acceptance Commitment Therapy model
Psikolojik sıkıntı ve iyi oluşla ilgili değişkenlerin toplum örnekleminde Kabul Karalılık Terapisi perspektifinden incelenmesi
- Tez No: 905938
- Danışmanlar: PROF. DR. GÜLAY DİRİK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: ACT, Kabul Kararlılık Terapisi, Depresyon, Kaygı, Psikolojik Sağlık, Bilişsel Birleşme, Deneyimsel Kaçınma, Değer Odaklı Yaşam, Öz-Şefkat, ACT, Depression, Anxiety, Mental Health, Cognitive Fusion, Experiential Avoidance, Valued Living, Self-Compassion
- Yıl: 2024
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 147
Özet
Günümüzde psikolojik sıkıntının yaygınlığı giderek artarken, iyilik hali düzeyinin ise pek çok bireyde düşük kaldığı gözlemlenmektedir. Psikolojik sıkıntıyı ve iyi oluşu etkileyen faktörler arasındaki karmaşık ilişkiyi aydınlatmak için çeşitli teoriler ortaya çıkmaktadır. Kabul ve Kararlılık Terapisi (ACT), bu teorilerden birisidir. ACT tarafından kavramsallaştırıldığı şekliyle psikolojik esneklik unsurlarını inceleyerek bu çalışma psikolojik sıkıntı ve iyi oluş modelleri içindeki aracılık ve düzenleyicilik süreçlerine dair anlayışı ilerletmeyi amaçlamaktadır. Bu araştırmada, 554 katılımcıdan oluşan bir örneklemde (%64,3 kadın, %35,7 erkek; 18-70 yaş arası), değer odaklı davranış ve öz şefkatin düzenleyici etkilerinin yanı sıra bilişsel birleşme ve yaşantısal kaçınmanın sıralı aracılık rolü sınanmıştır. Katılımcılar bilgilendirilmiş onam verdikten sonra otomatik düşünceler, bilişsel birleşme, yaşantısal kaçınma, değer odaklı yaşam, öz-şefkat, depresyon, anksiyete ve iyi oluşu ölçen bir dizi öz-değerlendirme anketini tamamlamışlardır. Yaş ve cinsiyeti kontrol ederek yapılan yol analizi sonucunda, olumsuz otomatik düşünceler ile depresyon ve kaygı arasındaki ilişkide bilişsel birleşme ve yaşantısal kaçınmanın seri aracılık etkisini ortaya konmuştur. Ancak bu seri aracılık etkisi iyi oluş için geçerli olmamış, alternatif yollar önerilmiştir. Değer odaklı yaşamın anlamlı bir düzenleyici etkisi bulunmazken, öz-şefkatin ise olumsuz otomatik düşünceler ile bilişsel birleşme arasındaki ilişkide istatistiksel olarak anlamlı bir düzenleyici etki gösterdiği bulunmuştur. Tartışma bölümünde ise bulgular mevcut literatürle sentezlenerek, sonuçlar değerlendirilmiş, çalışmanın güçlü yönleri ve kısıtlılıkları vurgulanmış ve gelecekteki araştırmalara dair fikirler sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
At the present time, the prevalence of psychological distress is observed to be steadily rising, while levels of well-being remain low among many individuals. To illuminate the intricate associations among the factors affecting psychological distress and well-being, various theories are emerging. One such theory is acceptance and commitment therapy (ACT). By examining the elements of psychological inflexibility as conceptualized by ACT, this study seeks to advance the understanding of mediation and moderation processes within models of psychological distress and well-being. In a sample of 554 participants (64.3% female, 35.7% male; aged 18-70 years), this research investigates the sequential mediation role of cognitive fusion and experiential avoidance, alongside the moderating influences of value-driven behavior and self-compassion. Those participating gave their informed consent and finished a series of self-report questionaries, involving assessments for automatic thoughts, cognitive fusion, experiential avoidance, valued living, self-compassion, depression, anxiety, and well-being. Path analysis, controlling for age and gender, revealed a serial mediation effect of cognitive fusion and experiential avoidance on the relationship between negative automatic thoughts and both depression and anxiety. However, this serial mediation did not extend to well-being, suggesting alternative pathways. Regarding moderator effects, while no significant moderation was found for valued living, self-compassion emerged as a significant moderator in the link between negative automatic thoughts and cognitive fusion. The discussion synthesizes these findings with existing literature, discusses implications, highlights study strengths and limitations, and offers suggestions for future research directions.
Benzer Tezler
- Pandemi döneminde bireylerin yaşadığı COVID-19 fobisi, psikolojik iyi oluşları ve psikolojik sıkıntılarının incelenmesi
Examination of COVID-19 phobia, psychological well-being and psychological distress of individuals during the pandemic period
MERVE GÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Psikolojiİstanbul Gelişim ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AMAN SADO ELEMO
- Tuzla Eğitim Aile Sağlığı Merkezi'ne başvuran liseli ergen bireylerde sıkıntı ve östres durumlarının okul başarısı ile ilişkisinin incelenmesi
Examination of the relationship between educational and eustress situations and school success in adolescent HİGH school agents applicable to tuzla education family HEALTH center
YASEMİN ÇELİK
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2023
Aile HekimliğiSağlık Bilimleri ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ENGİN ERSİN ŞİMŞEK
- Yazılı duygusal dışavurum paradigmasının etkililiğinin menopoza geçiş döneminde olan kadınlarda incelenmesi
An examination of the written emotional disclosure paradigm in women in transition to menopause
BURCU EBRU AYDOĞDU
- 14-17 yaş arasındaki ergenlerin psikolojik sorunları ile ailenin denetimi arasındaki ilişkinin incelenmesi
The examination of the relationship between 14-17 year-old adolescents' psychological distress and parental monitoring
BÜŞRA GİZEM SÖNMEZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
PsikolojiÜsküdar ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ALPER EVRENSEL
- Yetişkinlerde covid-19 kaynaklı psikolojik sıkıntı ile yeme arzusu ve sosyal medya bağımlılığı arasındaki ilişkinin incelenmesi
Examination of the relationship between covid-19 induced psychological distress and desire to eat and social media addiction in adults
ASYA DOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
PsikolojiBeykent ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. PERVİN NEDİM BAL