تحقيق ودراسة كتاب مستحسن الطرائق نظم كنز الدقائق
Müstahsenü't-Tarâik fî Nazmi Kenzi'd-Dekâik adlı eserin tahkik ve incelenmesi
- Tez No: 906175
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ İMAM RABBANİ ÇELİK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Hanefi fıkhı, muhtasar, manzum, İbnü'l-Fasîh, Müstahsenü't-Tarâik fî Nazmi Kenzi'd-Dekâik, Hanafi substantive law, concise text, poetry, Ibn al-Fasīḥ, Mustaḥsan al-Tarā'iq fî Naẓm Kanz al-Deqā'iq
- Yıl: 2024
- Dil: Arapça
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İslam Araştırmaları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 365
Özet
Bu çalışmada, İbnü'l-Fasîh'in (ö. 755/1354) Müstahsenü't-Tarâik fî Nazmi Kenzi'd-Dekâik isimli kitabı tahkik edilmiştir. Hanefi mezhebinin önemli ve muteber muhtasarlarından Kenzü'd-dekâik'in manzum hâli olan bu eser; ibâdât, muamelât, terikât ve ukûbât konularının tamamını kapsamakla birlikte eserde delil ve gerekçelendirmeye (talîl) başvurulmamıştır. Söz konusu kitap, nesr türünün aksine öğrencilerin kolaylıkla ezberleyebileceği elfiyye türünde yazılmış bir manzûmedir. Bu kitabı kıymetli kılan husus, remz, lafız ve meselelerde aslına uygun olması gibi pek çok özelliğiyle diğer manzûmelerden ayrılmasıdır. Bunun sebebi muhtemelen müellif İbnü'l-Fasîh'in, yarım asırdan fazla bir süre Meşhed-i Ebû Hanîfe, Kassâin ve Reyhâniyye medreselerinde ilimle iştigal etmiş bir âlim olmasıdır. Bu kitap, yöneticilerin ilmî faaliyetleri desteklediği ve eser telifinde hareketliliğin yaşandığı Memlükler döneminde kaleme alınmıştır. Tez iki ana bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde müellifin özgeçmişine ve ilmi hayatına değinilmiştir. Ardından eserle ilgili kısma geçilerek eserin önemi ve Hanefi fıkhında muhtasar ve manzûm eserler arasındaki yeri ile eserin müellife nispeti konularına yer verilmiştir. Daha sonra eser üzerine yazılmış mevcut şerhlere ve eserin yazma nüshalarına değinilmiştir. Tezin ikinci bölümünde ise ondan fazla nüsha arasından dikkat ve titizlikle seçilen üç nüsha üzerinden eserin tahkiki yapılmıştır. Tahkik yapılırken Türkiye İslam Araştırmaları Merkezi'nin (İSAM) Tahkikli Neşir Esasları (İTNES) takip edilmiştir.
Özet (Çeviri)
This thesis provides a critical edition and analysis of Ibn al-Fasīḥ's (d. 755/1354) Mustaḥsan al-Tarā'iq fî Naẓm Kanz al-Deqā'iq. This classical work is a poetic adaptation of Kanz al-Deqā'iq, one of the most important and authoritative concise texts in the Hanafi madhhab. Although this work comprehensively addresses all major areas of Islamic substantive law, including ibādāt (acts of worship), muʿāmalāt (interpersonal transactions), tarikāt (inheritance law), and ʿuqūbāt (criminal law), the author refrains from providing evidential support or reasoning (taʿlīl) for the positions he presents. In contrast to prose texts, this work is composed as a poem in the alfiyya genre, designed to be easily memorized by students. Its significance lies in its unique features, notably its precise adherence to the original work in terms of symbols (remz), expressions, and thematic content. This rigorous conformity is likely due to the expertise of its author, Ibn al-Fasīh, who was an esteemed scholar with over fifty years of experience teaching in the renowned madrasas of Mashhad Abū Hanīfa, Kaṣṣā'iyya, and Rayḥāniyya. Written during the Mamluk period—a time marked by strong royal patronage of scholarly endeavors—this work reflects a flourishing of academic and literary production encouraged by the ruling authorities. The thesis consists of two main chapters. In the first part, the author's biography and his scholarly life are discussed. Then, the importance of the work, its place among the works of Hanafi jurisprudence, and the attribution of the work to the author are discussed. Afterwards, the existing commentaries on the work and the manuscripts of the work were mentioned. In the second part of the thesis, the work was analyzed through three copies carefully and meticulously selected among more than ten copies. During the editing process, İSAM (Türkiye Diyanet Foundation's Center for Islamic Studies)'s editing standards (İSAM Edited Editions Guidelines [ITNES]) were followed.
Benzer Tezler
- حل الرمز عن متن الكنز لعبد الملك القلعي الحنفي: تحقيق ودراسة كتاب الطهارة
Abdülmelik el-Kal'î el-Hanefî'nin Hallu'r-remz 'an metni'l-Kenz Adlı Eserinden Tahâret Bölümünün Tahkik ve İncelemesi
HASAN KORDİ
Yüksek Lisans
Arapça
2024
Dinİstanbul Sabahattin Zaim ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MOHAMMAD HAMMAM ABDELRAHIM MELHEM MOHAMMAD HAMMAM ABDELRAHIM MELHEM
- تحقيق ودراسة من 'باب طلاق المريض إلى باب الاستيلاء' من كتاب تحفة الأخيار على الدر المختار لأبي الصفا برهان الدين إبراهيم بن مصطفى الحلبي
Burhaneddin İbrahim b. Mustafa el-Halebinin Tuhfetü'l-Ahyar Ale'd-Dürri'l-Muhtar isimli eserinin 'Talâkü'l-Merîz' babından 'el-İstîlâ' babına kadar tahkik ve incelemesi / 'An investigation and study from the chapter of divorce of the patient to the chapter of seizure' from the book 'Tuhfat al-Akhayyar Ala al-Dur al-Mukhtar' which was written by Abu al-Safa Burhan al-Din Ibrahim bin Mustafa al-Halabi
BASHIR NASHED
Yüksek Lisans
Arapça
2020
Dinİstanbul Sabahattin Zaim ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ EL HASSEN SID AHMED EL HABIB
- تحقيق ودراسة من فصل 'يجهر المصلي' إلى 'باب صلاة المريض' من كتاب 'تحفة الأخيار على الدر المختار' لإبراهيم بن مصطفى الحلبي المِذاري
Burhaneddin İbrahim b. Mustafa el-Halebinin Tuhfetu'l-Ahyar ale'd-Durri'l-Muhtar isimli eserinin 'Yecherü'l-İmam' bölümünden 'Salâtü'l-merîz' babına Kadar tahkik ve incelenmesi / An investigation and study of the chapters between 'Yacharul Musalli (Aloud Worshiping)' and 'Salâtü'l-merîz (The Patient's Prayer)' from the book 'Tuhfetu'l-Ahyar ale'd-Durri'l-Muhtar' by Burhaneddin Ibrahim bin Mustafa Al-Halabi Al-Madhari
ANAS ABDULLAH SALEEM
Yüksek Lisans
Arapça
2021
Dinİstanbul ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OSAMA AL HAMWI
- Yûsuf Efendi Zâde 'Necâhü'l-Kârî Şerhu Sahîhı'l-Buhârî' isimli kitabının şirketler bölümü tahkik ve inceleme
كتاب الشركات من (نجاح القاري شرح صحيح البخاري) ليوسف أفندي زاده تحقيق ودراسة
MOHAMAD IBRAHIM KATTAN
Yüksek Lisans
Arapça
2018
Dinİstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesiİslam İktisadı ve Hukuku Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HASAN ABOU GHADA
- كتاب الوكالة من (نجاح القاري شرح صحيح البخاري) ليوسف أفندي زاده تحقيق ودراسة
Yûsuf Efendi Zâde 'Necâhü'l-Kâri Şerhu Sahîhı'l-Buhârî Kitabul_Vekale bölümü tahkik ve inceleme
KHALID ABDULLAH ALQEFARI
Yüksek Lisans
Arapça
2019
Ekonomiİstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesiİslam İktisadı ve Hukuku Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HASAN GADAOĞLU