Ceza Hukukunda kriminolojik tehlikelilik
Criminological dangerousness in Criminal Law
- Tez No: 906184
- Danışmanlar: PROF. DR. VESİLE SONAY EVİK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Hukuk, Law
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Galatasaray Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kamu Hukuku Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 355
Özet
Sosyal bir varlık olarak insan, toplumu oluşturan diğer bireylerin kendisine yönelik düşüncelerini ve planlarını hep öğrenmek isteğinde olmuştur Zira doğadan ve diğer bireylerden kaynaklanan tehlikelere yönelik korku var oluşundan beri insanlığın peşini bırakmadığı gibi, günümüzde de tehlikenin yok edilmesi isteğinin toplumu oluşturan bireylerde bulunduğu söylenebilir Bu durum, henüz bir zarar ortaya çıkmadan, suç işlenmeden önce müdahale edilip korkulan durumun gerçekleşmesini önlemek amacıyla yürürlüğe giren çeşitli düzenlemelerle ceza hukukuna da yansımıştır. Risklerin ve risklere yönelik duyulan korkunun artması, bu arzuyu daha da güçlendirmiş, özgürlüklere müdahale oluşturan çeşitli tedbirlerin meşruluğunu sağlamak bakımından“zararı önlemek”kavramı yürürlüğe giren çeşitli düzenlemelerin gerekçesini oluşturmuştur. Tehlikelilik her şeyin başında tahmin gerektiren sübjektif bir yargıdır. Karmaşık bir varlık olan insanın davranışlarını yüzde yüze yakın bir olasılıkla öngörmek mümkün kabul edilmese de teknolojinin gelişimi ile bu alanda da çeşitli ilerlemeler kaydedilmiş ve bireylerin gelecekte suç işleme ihtimaline ilişkin tespitlerde bu teknolojik araçlar da kullanılmaya başlanmıştır. Öngörmeye ilişkin bu teknolojik gelişmeler mevcut değilken dahi, ceza hukuku tarihi incelendiğinde failin“tehlikeli”hâlde bulunuyor olmasına bir önem atfedildiği görülmektedir. Nitekim bugün bazı hukuk sistemlerinde fail hakkında çeşitli önleyici tedbirlerin ya da güvenlik tedbirlerinin uygulanmasının gerekçesini bu hâl oluşturmaktadır.“Ceza”kadar eski bir tarihi olmayan güvenlik tedbirlerine başvurmanın koşullarından biri suçlunun tehlikelilik hâlidir. Yine“itiyadi suçlular”,“mükerrirler”veya“cinsel suçlular”gibi tehlikeli suçlu olarak kabul edilen suçluların cezasının ağırlaştırıldığı, bu kişiler hakkında uygulanacak ceza türünün değiştirilebildiği veya ceza yanında güvenlik tedbirlerine hükmolunduğu görülmektedir. Tehlikeli olarak kabul edilen suçluların, cezanın infazından sonra dahi denetlenebileceği mekanizmalarla karşılaşılmaktadır. 5237 sayılı TCK m. 58“suçta tekerrür ve özel tehlikeli suçlular”başlığını taşımaktadır. Bu madde ile kanun koyucu suçlular arasında bir kategori oluşturarak“tehlikeliliği”normatif bir özellik olarak kabul etmiştir. TCK sistematiğinde cezanın yanı sıra bir diğer yaptırım türü olarak kabul edilen güvenlik tedbirlerinin, uygulanma koşulu olarak da kişinin tehlikeli olması şartı aranmaktadır. Bunlar kanun metninde açıkça tehlikeliliğe atfedilen sonuçlardır. Bununla birlikte bir kısım kanuni düzenlemede açıkça“tehlikelilik”ya da“tehlikeli suçlu”ibaresi kullanılmıyor olsa da öngörülen düzenlemeler bu anlayışın bir yansıması olarak değerlendirilebilir. Örneğin, CGTİHK m. 107'de düzenlenen“koşullu salıverilme”kurumundan yararlanmanın koşullarından birini oluşturan“iyi hâlli olma”kişinin suç işlemeyeceğine ilişkin bir değerlendirmeyi gerektirmektedir. Bunun dışında hapis cezasının ertelenmesi veya hükmün açıklanmasının geri bırakılması gibi kurumlara başvurulabilmesinin koşulu olan kişinin mahkemede“tekrar suç işlemeyeceğine yönelik bir kanaat oluşturması”bir nevi tehlikelilik hâli göstermemesi gerekliliğine işaret etmektedir. Dolayısıyla tehlikeli olmanın yanı sıra“tehlikeli olmama”da hukukumuz bakımından önem taşımaktadır. Tehlikelilik ceza hukukunda pek çok kararı etkilemekle birlikte, kavrama Türk hukukunda genellikle güvenlik tedbirleri ile ilişkisi kapsamında değinilmektedir. Ancak konunun tüm yanlarıyla ve bütünlükçü bir bakış açısıyla ele alınmasına yönelik istek bu çalışmanın gerçekleştirilmesindeki esas sebebi oluşturmaktadır. Zira kişilerin tehlikeliliğine karşı alınan tedbirler, sadece bir yaptırım türü olan güvenlik tedbirleriyle sınırlı değildir. Dolayısıyla tehlikelilik, sadece güvenlik tedbirleriyle sınırlı ve bağlantılı olarak değil, başlı başına bir konu olarak ele alınmalıdır. Kavramın nasıl tanımlanması gerektiğinden, böyle bir tespitin nasıl yapılacağına kadar aydınlatılması gereken pek çok nokta söz konudur. Bu tezle Türk ceza hukukuna yapılması arzu edilen katkı, tehlikeliliğe ilişkin temel meselelere bir açıklama getirmektir. Bu sebeple çalışma öncelikle tehlikeliliği kavramsal açıdan incelemek amacındadır. Bunun yanında kategorik olarak“tehlikeli”olarak kabul edilen suçlu gruplarını incelemek çalışmanın bir diğer amacını oluşturmaktadır. Suçlunun kişiliğini incelemek suç ve ceza kavramları kadar kadim bir tarihe sahip olmasa da bugün ceza hukukunun ayrılmaz bir parçasıdır. Özellikle pozitivist okulla birlikte suçlulara yönelik sınıflandırmalar önemli hâle gelmiştir. Türk hukukunda TCK m. 58 kapsamında mükerrirler, itiyadi suçlular, suçu meslek edinen kimseler ve örgüt mensubu suçlular“tehlikeli”olarak nitelendirildiğinden çalışmamızda bu gruplar ve bunların yanında cinsel suçlular incelenmiştir. Zira her ne kadar bu madde kapsamında tehlikeli suçlu kategorisinde yer almasalar da cinsel suçlulara yönelik olarak öngörülen tedbirlerin farklılığı ve ağırlığı, onların diğer suçlulardan farklı bir muameleye tabi tutulduğu ve kanun koyucu tarafından tehlikeli olarak kabul edildiğine dair önemli bir göstergedir. İncelenecek bu ana konuların ışığında“Ceza Hukukunda Kriminolojik Tehlikelilik”başlıklı çalışmamız“Tehlikelilik Kavramı ve Kavrama İlişkin Temel Meseleler”,“Özel Tehlikeli Suçlular”ve“Tehlikeliliğin Sonuçları”başlıklı üç bölümden oluşmaktadır.
Özet (Çeviri)
As a social being, humans have always wanted to learn the thoughts and plans of other individuals in society towards themselves. Since fear of dangers originating from nature and other individuals has haunted humanity since its existence, it can be said that the desire to eliminate danger still exists among the individuals that make up society today. This situation has also been reflected in criminal law through various regulations introduced to intervene before harm occurs or a crime is committed, in order to prevent the feared situation from happening. The increase in risks and the fear associated with these risks have further strengthened this desire, making the concept of“preventing harm”the basis for the legitimacy of various measures that interfere with freedoms. At its core, dangerousness is a subjective judgment that requires prediction. While it is not considered possible to predict human behavior, a complex entity, with near certainty, various advancements have been made in this area with technological development, and these technological tools have begun to be used in determining individuals' future likelihood of committing a crime. Even before these technological advancements existed, a review of criminal law history shows that importance was attached to the offender being in a“dangerous”state. Indeed, in some legal systems today, this state constitutes the justification for implementing various preventive or security measures on the offender. One of the conditions for resorting to security measures, which do not have as long a history as“punishment,”is the dangerous state of the offender. Again, it is observed that the penalties for offenders considered“habitual criminals,”“repeat offenders,”or“sexual offenders”are intensified, the type of penalty applied to these individuals may be changed, or security measures may be imposed alongside punishment. Mechanisms are also encountered whereby offenders considered dangerous can be supervised even after the execution of their sentences. Article 58 of the Turkish Penal Code (TPC), titled“Recidivism and Special Dangerous Offenders,”establishes a category among offenders, recognizing“dangerousness”as a normative characteristic. In the TPC system, security measures, accepted as another type of sanction alongside punishment, also require the condition of the person being dangerous for their application. These are outcomes explicitly attributed to dangerousness in the legal text. Although some legal regulations do not explicitly use the terms“dangerousness”or“dangerous offender,”the prescribed regulations can be seen as a reflection of this understanding. For example, one of the conditions for benefiting from the institution of“conditional release,”regulated in Article 107 of the Law on the Execution of Penal and Security Measures is“good conduct,”which requires an assessment that the person will not commit another crime. Additionally, conditions like the suspension of imprisonment or the deferral of the announcement of the verdict, which depend on the court forming an opinion that the person“will not commit another crime,”indicate the necessity of not showing a state of dangerousness. Therefore, not only being dangerous but also“not being dangerous”holds importance in our legal system. While dangerousness influences many decisions in criminal law, it is generally addressed in Turkish law within the context of its relation to security measures. However, the desire to examine the subject from all aspects and with a comprehensive perspective constitutes the primary reason for this study. This is because the measures taken against individuals' dangerousness are not limited to security measures, which are just one type of sanction. Thus, dangerousness should be addressed as a standalone topic, not limited or linked solely to security measures. There are many points to clarify, from how the concept should be defined to how such an assessment should be made. The intended contribution to Turkish criminal law through this thesis is to provide an explanation for fundamental issues related to dangerousness. Therefore, this study primarily aims to examine dangerousness conceptually. Additionally, examining offender groups that are categorically considered“dangerous”constitutes another aim of this study. Although examining the personality of the offender does not have a history as ancient as the concepts of crime and punishment, it is today an inseparable part of criminal law. Especially with the positivist school, classifications regarding offenders have become significant. In Turkish law, under Article 58 of the TPC, recidivists, habitual offenders are classified as“dangerous.”In our study, these groups, along with sexual offenders, are examined. Although they are not included in the dangerous offender category under this article, the different and severe measures prescribed for sexual offenders are significant indicators that they are considered dangerous and are treated differently from other offenders by the legislator. The study titled“Criminological Dangerousness in Criminal Law”comprises three main chapters in light of these main topics for analysis:“The Concept of Dangerousness and Fundamental Issues Related to the Concept,”“Specially Dangerous Offenders,”and“The Consequences of Dangerousness.”
Benzer Tezler
- Türk ceza hukukunda koşullu salıverilme
La libération conditionnelle en Droit Pénal Turc
FURKAN ALİ ŞİMŞEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
HukukGalatasaray ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EMİNE EYLEM AKSOY RETORNAZ
- Ceza hukukunda iyi hal ve iyileştirme
Good conduct and treatment in criminal law
SENA İSPİRLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Hukukİstanbul ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUHAMMED BUHARİ ÇETİNKAYA
- Türk ceza hukukunda tekerrür ve özel tehlikeli suçlular
Recidivism in Turkish criminal law and special dangerous criminals
CAN HOCAOĞLU
- Kriminolojik değerlendirmeler ışığında Ceza Hukukunda fücur
Incest as a Criminal Law problem in the light of criminological considerations
EFSER ERDEN TÜTÜNCÜ
- Türk Ceza Hukukunda terör amaçlı örgütlenme suçu
Le crime d'association de malfaiteurs à but terroriste
FARUK YASİN TURİNAY