Erken dönem uyum bozucu şemalar ile iletişim, sosyal sorun çözme ve karar verme stratejileri arasındaki ilişkinin incelenmesi
Examining the relationship between early maladaptive schemas and communication, soci̇al problem solving and decision making strategies
- Tez No: 908043
- Danışmanlar: DR. HÜSEYİN KAZAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Erken Dönem Uyum Bozucu Şemalar, İletişim Becerisi, Sosyal Sorun Çözme, Karar Verme Stratejileri, Early Maladaptive Schemas, Communication Skills, Social Problem Solving, Decision Making Strategies
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Aydın Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 171
Özet
Hayatı ilk anlamlandırmaya çalışma, algılama ve öğrenme süreci hane içerisinde başlamaktadır. Özellikle burada edinen deneyimler yaşam boyu tutum ve davranışlar üzerinde bir etkiye sahip olabilmektedir. Bu çalışmanın da temel amacı ilk deneyimlerle bağlantılı olan uyum bozucu şemalar ile iletişim, sosyal sorun çözme ve karar verme arasında nasıl bir ilişki olduğuna ışık tutulmasıdır. İletişim en temel yaşam unsurlarından biridir ve ancak sağlıklı bir iletişim diğerlerine, öz benliğe ve dünyaya karşı olumlu düşünce kalıplarıyla mümkün olabilmektedir. Sosyal, akademik ve iş hayatı dahil birçok alanda sorunlarla karşı karşıya kalınabilmektedir ve bu sorunları sağlıklı biçimde çözebilmek adına da doğru kararın verilmesi gerekmektedir. İletişim, sorun çözme ve karar verme durumları hayatın tam içinde yer almaktadır. Bu bağlamda yaşamın temelinde yer alan bu unsurların erken dönemde gelişmeye başlanan şemalar ile arasında nasıl bir ilişki olduğunun bilinmesinin önemli olduğu düşünülmektedir. Özetle insan davranışlarının ilk dönemlerde yaşanılan deneyimler ve burada kurulan bağlardan etkilenmesi yadsınamaz bir gerçektir. Bu doğrultuda kişilerin diğerleriyle kurduğu etkileşim, ilişki ve iletişim, sorun çözme ve karar verme gibi davranış biçimlerinde erken dönem birincil bakım veren etkileşimlerini bu dönemde yaşadıkları deneyimleri anlamak önemlidir. Çalışmaya İstanbul'da öğrenim gören 18-26 yaş arası genç yetişkin 308 üniversite öğrencisi dahil edilmiştir. Katılımcıların %55,8'i kadın, %44,2'si erkek öğrencilerden oluşmaktadır. Çalışmada Young şema ölçeği kısa formu -3 kullanılarak araştırma katılımcılarının erken dönem uyumsuz şemalarını belirlenmiştir. Kişilerin karar verme stratejilerini ölçmek adına Kuzgun ve Balancı tarafından geliştirilen karar verme stratejileri ölçeği, iletişim becerilerini ölçmek adına Korkut-Owen ve Bugay tarafından geliştirilen iletişim becerileri değerlendirme ölçeği, sosyal sorun çözmelerini ölçmek için D'Zurilla ve Nezu tarafından geliştirilen, Duyan ve Gelbal tarafından Türkçe uyarlaması yapılan sosyal sorun çözme envanteri ve katılımcıların demografik bilgilerine ulaşmak için katılımcı bilgi formu kullanılmıştır. Araştırma nicel araştırma yöntemi ve ilişkisel tarama modeli kullanılarak yürütülmüştür. Yapılan korelasyon analizi sonucuna göre; erkek katılımcıların kadın katılımcılara göre duygusal yoksunluk, kusurluluk ve yüksek standartlar şemaları daha yüksek çıkmıştır. Sınıf düzeyinden alınan puan arasında ise bir fark görülmemiştir. Karar verme stratejileri ölçeğine bakıldığında, erkek katılımcıların mantıklı/sistematik karar biçiminden aldıkları puan kadınlara göre daha fazladır. Ayrıca sınıf düzeyindeki artışta ilişkiyi arttırmaktadır. Sosyal sorun çözme envanterinin tüm alt boyutlarından alınan puanlara bakıldığında, erkek katılımcıların kadın katılımcılara göre daha fazla puan aldıkları gözlemlenmiştir. Ayrıca sınıf düzeyi arttıkça sosyal sorun çözme envanterinden alınan puanda da artış gözlenmiştir. Son olarak çalışmanın bir diğer değişkeni olan iletişim becerileri değerlendirme ölçeğine bakıldığında, erkek katılımcılar ve kadın katılımcılar arasında bir fark görülmemiştir. Ayrıca sınıf düzeyi arasında da bir fark görülmemiştir. Katılımcıların erken dönem uyum bozucu şemalarla karar verme stratejileri arasındaki sorulara verdiği yanıtlar incelendiğinde şemalarla karar verme stratejileri arasında pozitif yönlü bir korelasyon olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Erken dönem uyum bozucu şemalarla iletişim becerileri arasındaki ilişkiye bakıldığında ise; İletişim Kurmaya İsteklilik, Kendini İfade Etme ve İletişim Becerileri Değerlendirme Ölçeğinden alınan puanlar ile Ayrıcalıklılık/Yetersiz Özdenetim şema alanından alınan puan arasında pozitif yönlü bir korelasyon, diğer şema alanlarıyla negatif yönlü bir korelasyon olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Şemalarla araştırmanın bir diğer değişkeni olan sorun çözme arasındaki ilişkiye bakıldığında genel olarak düşük düzey negatif korelasyon olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
The process of trying to make sense of life, perceiving and learning begins at home. In particular, the experiences gained here can have an impact on lifelong attitudes and behaviors. The main purpose of this study is to shed light on the relationship between maladaptive schemas linked to early experiences and communication, social problem solving and decision making. Communication is one of the most basic elements of life, and healthy communication is only possible with positive thought patterns towards others, the self and the world. Problems may be encountered in many areas, including social, academic and business life, and the right decision must be made in order to solve these problems in a healthy way. Communication, problem solving and decision making are integral parts of life. In this context, it is thought to be important to know the relationship between these elements, which are the basis of life, and the schemas that begin to develop in the early period. In summary, it is an undeniable fact that human behavior is affected by the experiences experienced in the early periods and the bonds established there. In this regard, it is important to understand the early primary caregiver interactions and the experiences that individuals experience in this period, in behavioral patterns such as interaction with others, relationships and communication, problem solving and decision-making. 308 young adult university students between the ages of 18-26 studying in Istanbul were included in the study. 55.8% of the participants are female and 44.2% are male students. In the study, the early maladaptive schemas of the research participants were determined by using the Young schema scale short form-3. Decision-making strategies scale developed by Kuzgun and Balancı to measure people's decision-making strategies, communication skills evaluation scale developed by Korkut-Owen and Bugay to measure communication skills, developed by D'Zurilla and Nezu to measure social problem solving, Turkish version by Duyan and Gelbal. The adapted social problem solving inventory and the participant information form were used to obtain the demographic information of the participants. The research was conducted using the quantitative research method and relational screening model. According to the results of the correlation analysis; Male participants' emotional deprivation, culpability and high standards schemas were higher than female participants. There was no difference between the scores obtained from the grade level. When looking at the decision-making strategies scale, male participants' scores in the logical/systematic decision style are higher than female participants. Additionally, as the class level increases, the relationship increases. When the scores obtained from all sub-dimensions of the social problem solving inventory were examined, it was observed that male participants received higher scores than female participants. In addition, as the grade level increased, the score obtained from the social problem solving inventory also increased. Finally, when looking at the communication skills evaluation scale, which is another variable of the study, no difference was seen between male participants and female participants. Additionally, no difference was observed between grade levels. When the participants' answers to the questions between early maladaptive schemas and decision-making strategies were examined, it was concluded that there was a positive correlation between the schemas and decision-making strategies. When looking at the relationship between early maladaptive schemas and communication skills; It was concluded that there was a positive correlation between the scores obtained from the Willingness to Communicate, Self-Expression and Communication Skills Evaluation Scale and the score obtained from the Exclusivity/Inadequate Self-Control schema domain, and a negative correlation with other schema domains. When looking at the relationship between schemas and problem solving, another variable of the research, it was concluded that there was a generally low level negative correlation.
Benzer Tezler
- Üniversite öğrencilerinde erken dönem uyum bozucu şemalar ile iletişim becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi
Examining the relationship between early maladaptive schemas and communication skills in university students
ŞEYMA ÇELİKKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
PsikolojiÜsküdar ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ EMRE TOLUN ARICI
- Şemaların iletişim becerileri üzerindeki rolüne yönelik bir araştırma
A research on the role of schemas on communication skills
NESLİHAN ÖZMELEK TAŞ
Doktora
Türkçe
2023
Halkla İlişkilerEge ÜniversitesiHalkla İlişkiler ve Tanıtım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞEN TEMEL EĞİNLİ
- Sosyal kaygısı olan ve olmayan bireylerde erken dönem uyum bozucu şemalar ve yakın ilişkilerde bağlanma düzeylerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi
A comparative investigation of early maladaptive schemas and attachment levels in close relationships in individuals with and without social anxiety
BUSE DURAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Psikolojiİstanbul Aydın ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ KAHRAMAN GÜLER
- Yetişkşin bireylerde erken dönem uyum bozucu şemalar ve bağlanma stilleri ile ayrılık kaygısı arasındaki ilişkinin incelenmesi
Examine to relationship between early maladaptive schemas and attachment styles and separation anxiety on adult participant
ABAKAY BENGİSU AYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Psikolojiİstanbul Gelişim ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ DÖNÜŞ SEVİNÇ ÖZBEK
- Okul öncesi dönem öğrencilerinin sosyal-duygusal gelişimleri ve ebeveynlerinin erken dönem uyum bozucu şemaları arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigation of the relationship between the social-emotional developments of pre-school students and the early maladaptive schemas of their parents
METEHAN ÖZŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimGiresun ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ENVER SARI