Geri Dön

Bosna Hersek'te ahududu yetiştiren işletmelerin ekonomik analizi ve yenilikleri benimseme düzeyleri: Yeljezno Polje örneği

Economic analysis and innovation adoption levels of raspberry growing businesses in Bosnia and Herzegovina: Zeljezno Polje example

PDF İndir

  1. Tez No: 908927
  2. Yazar: ELDINA MUMINOVIC
  3. Danışmanlar: PROF. DR. CENNET OĞUZ
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Ziraat, Agriculture
  6. Anahtar Kelimeler: Ahududu İşletmesi, Bosna Hersek, Ekonomik Analizi, Yeljezno Polje, Yenilik, Yenilik benimseme düzeyi, Bosnia and Herzegovina, Economic Analysis, Innovation, Innovation addoption level, Raspberry Business, Zeljezno Polje
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Selçuk Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Tarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 147

Özet

Çalışmanın amacı, Yeljezno Polje'de ahududu yetiştiriciliği yapan işletmelerin ekonomik analizi, mevcut üretim teknolojilerinin ve yeniliklerin benimseme düzeyleri belirlenmesidir. Bosna Hersek'te ahududu üretimi önemli bir ekonomik öneme sahiptir. Bosna Hersek'ten Avrupa ve Dünya'ya önemli miktarlarda ahududu ihraç edilmektedir. Küçük bir miktar da iç piyasaya arz edilmektedir. Ahududu üretimi, tarımsal sanayi kompleksinin gelişimi için de büyük önem taşımaktadır. Ürünleri doğrudan tüketim için veya gıda endüstrisinde hammadde olarak kullanılmaktadır. Dünya pazarında üzümsü meyvelerin talebi (ahududu, yaban mersini, çilek gibi) önemli ölçüde artmıştır. Meyve ve sebzelerin Bosna Hersek'ten Avrupa Birliği'ne ihracatı istikrarlı bir şekilde ilerlemektedir. Ahududu, ihracattaki artışın öncülüğünü yapan önemli bir ürün olarak öne çıkmaktadır. Ahududu üretiminde Bosna Hersek dünyadaki 11. sırada yer almaktadır. Bu çalışmada Bosna Hersek'te ahududu yetiştiren işletmelerin ekonomik analizi, üretim ve yeniliklerin benimseme düzeyleri Yeljezno Polje örneği üzerinden incelenmiştir. Yeljezno Polje Bölgesi ahududu üretimi açısından önemli bir bölgedir. Araştırmada örnek hacmi, bu bölgede yer alan 1800 ahududu işletmesinden ana kitle oranlarına dayalı kümelendirilmemiş basit tesadüfi örnekleme yönteminde göre %95 güven aralığında %10 hata payı ile 91 olarak hesaplanmıştır. Araştırma alanında incelenen işletmelerin sermaye yapısı fonksiyonlarına göre yapılmış ve işletmeler ortalaması aktif sermaye, 19.179,93 $ olarak hesaplanmıştır. Aktif sermayenin %75,95'i arazi sermayesi, %18,08'i döner işletme sermayesi ve %6,97'i sabit işletme sermayesidir. İşletme başına ortalama nüfus varlığı 3,41 kişidir. Toplam nüfusun varlığının %52,90 erkek, %47,10 kadın bireylerden oluşmaktadır. İşletmelerde bulunan bireylerin %61,94'ü 15-49, %30,97'i 50 yaş ve üzeri, %6,13'ü 7-14, %0,96'i ise 0-6 yaş grubundaki kişilerden oluşmaktadır. İncelenen işletmelerin sahip olduğu ortalama aile işgücü varlığı 3,37 EİB'dir. İncelenen işletmelerde aile işgücü potansiyeli ortalama 739,20 EİG'dir. Toplam işletme arazisi ise ortalama 2,64 dekar'dır. Bunun içerisinde ahududu arazi oranı %55,1'ini oluşturmaktadır. İncelenen işletmelerde toplam GSÜD işletme başına 7.704,90 $, tarımsal gelir 7.201,36 $ olarak hesaplanmıştır. İncelenen işletmelerde ortalama mali rantabilite %13,16'dır. Araştırma alanında yenilikçilik indeksi %39 olarak hesaplanmıştır. Bu, işletmelerin düşük düzeyde yenilikçi olduğunu göstermektedir. Ayrıca araştırma alanında, ahududu işletmelerin yenilikleri benimseme düzeylerini etkileyen faktörlerin analizi yapılmıştır. Analiz için öncelikle, işletmelerin yenilikleri benimsemelerinde etkili olduğu var sayılan 20 bağımsız değişkene faktör analizi yapılarak 7 faktör belirlenmiştir. Bu 7 faktör yaş, eğitim ve gelir ile regresyon modeline göre analiz edilmiştir. 10 değişkenden 3'ü istatistik olarak anlamlı bulunmuştur. Çalışmada Bosna Hersek'te ahududu yetiştiren işletmelerin ekonomik analizinin, üretim ve pazarlama yapısının analiz edilmiş olması hem işletmelere hem de bölgeye sosyal ve ekonomik katkı sağlayacaktır. Araştırma alanında yapılmış benzer bir çalışma bulunmamaktadır. Bu yönu ile çalışma literatüre önemli bir kaynak oluşturacaktır.

Özet (Çeviri)

The aim of the study is to conduct an economic analysis of raspberry growing farms in Zeljezno Polje, to determine the adoption levels of current production technologies and innovations. Raspberry production has a huge economic importance in Bosnia and Herzegovina. Significant quantities of raspberries are exported to Europe and the rest of the world. A small amount is supplied to the domestic market. Raspberry production is also of great importance for the development of the agro-industrial complex. Its products are used for direct consumption or as raw materials in the food industry. The demand for berry fruits (such as raspberries, blueberries and strawberries) has increased significantly in the global market. Exports of fruits and vegetables from Bosnia and Herzegovina to the European Union are progressing steadily. Raspberries play a leading role in this export growth. Following raspberry production, Bosnia and Herzegovina ranks 11th in the world. In this study, the economic analysis, production and adoption levels of inovations among raspberry producers in Bosnia and Herzegovina were examined using the example of Zeljezno Polje. Zeljezno Polje Region is crucial for raspberry production. The sample size in the study was determined as 91, with a 10% margin of error and 95% confidence level, using a non-clustered simple random sampling method based on the population ratios from 1800 raspberry producers in this region. The capital structure of the companies examined in the research area was assessed based on capital functions, with the average active capital of farms calculated as $19,179.93. Land capital constitutes 75.95% of active capital, operating variable capital is 18.08%, and operating fixed capital is 6.97%. The average population per business is 3.41 individuals. Of this population, 52.90% are male and 47.10% are female. In terms of age distribution, 61.94% of individuals are between the ages of 15 and 49, 30.97% are 50 years of age or older, 6.13% are between the ages of 7 and 14, and 0.96% are between the ages of 0 and 6. The average family labor force presence per business is 3.37 MLU (Male Labor Units). The average family labor force potential per business is 739.20 family labor units (FLU). The total average land area per business is 2.64 decares. Of this land area, raspberries account for 55.1%. The average total gross domestic product (GDP) per business is $7,704.90, and the average agricultural income per business is $7,201.36. The average financial profitability of the businesses is 13.16%. The innovation index in the research area was calculated at 39%, indicating low innovativness among companies. An analysis of the factors affecting the adoption of innovations by raspberry businesses was conducted in the research area. Factor analysis was first performed on 20 independent variables resulting in the identification of 7 factors. These 7 factors, along with age, education, and income, were analyzed using a regression model, with 3 of the 10 variables found to be statistically significant. The study's economic analysis and production evaluation of raspberry producers in Bosnia and Herzegovina will contribute socially and economically to both the producers and the region. No similar study has been conducted in this area, making this study a valuable contribution to the existing literature.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    72555

    Bosna-Hersek'te Türk-İslam kültürünün yerleşmesi (16 yy. sonuna kadar)

    The Estabilishment of the Turkish-Islamic culture in Bosnia-Herzegovina

    RAHMAN ADEMİ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1998

    DinAnkara Üniversitesi

    İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MEHMET ÖZDEMİR

  2. Tez No

    789971

    Boşnaklara yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde ortak kültür ögelerinin yeri

    The place of common cultural elements in teaching Turkish as a foreign language to Bosnians

    DZENITA ACUN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Eğitim ve ÖğretimHacettepe Üniversitesi

    Türkiyat Araştırmaları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MUSTAFA DURMUŞ

  3. Tez No

    790723

    The role of religious leaders in the process of reconciliation in bosnia and herzegovina: The Case of Bosnian imams

    Bosna Hersek'te uzlaşma sürecinde dini liderlerin rölü: Bosna Hersek'teki imamlar örneği

    NEIRA OMEROVIC

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2017

    Dinİbn Haldun Üniversitesi

    PROF. DR. RECEP ŞENTÜRK

    YRD. DOÇ. ÖNDER KÜÇÜKURAL

  4. Tez No

    794229

    Bosna Hersek'te geçiş dönemlerinde yaşayan âdet, inanış ve uygulamalar

    Customs, beliefs and practices during the transition periods in Bosnia and Herzegovina

    HATA TRAKO HARŞIT

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Türk Dili ve EdebiyatıOndokuz Mayıs Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. CAFER ÖZDEMİR

  5. Tez No

    469371

    Bosna Hersek'te ilköğretimde yabancı dil olarak Türkçe A düzeyinde yazma sorunları

    Writing problems in learning Turkish as A second/foreign language

    İRMA İBRAGİÇ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    DilbilimHacettepe Üniversitesi

    Türkiyat Araştırmaları Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MUSTAFA DURMUŞ

Geri Dön