Geri Dön

Orman yangınlarına hassas alanlarda yapılaşmanın planlanması için mekânsal bir model geliştirilmesi

Developing a spatial model for urban development planning in forest fire-prone areas

PDF İndir

  1. Tez No: 909107
  2. Yazar: MERVE BİRHAN YILMAZ
  3. Danışmanlar: PROF. DR. HAKAN ALPHAN
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Peyzaj Mimarlığı, Landscape Architecture
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Çukurova Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 199

Özet

Orman yangınları, çevresel ve ekonomik sonuçları olan kritik sorunlardan biridir. Bu çalışma, orman yangınlarına hassas alanlarda yapılaşmanın etkilerini ayrıntılı bir şekilde analiz etmeyi amaçlamaktadır. Çalışma alanı olarak İzmir iline bağlı Karaburun, Çeşme, Urla ve Seferihisar ilçeleri seçilmiştir. Çalışma alanının haritaları 1990, 2006 ve 2018 yılları için CORINE Arazi Örtüsü (CLC) veri seti analizi, birinci düzey CORINE Arazi Örtüsü sınıflarına göre oluşturulmuştur. Oluşturulan sınıflandırılmış haritaların doğruluğu test edilmiştir. Sınıflandırılmış haritaların doğruluğu tespit edildikten sonraki aşamada geçmiş ve günümüz verileri analiz edilerek gelecekteki kentsel büyüme eğilimleri simüle edilmiştir. Elde edilen 2050 projeksiyonunda 2018 yılına göre yerleşim alanında %76,72' lik bir artış, tarım alanında %4,97'lik bir artış, orman alanında %8,44'lük bir azalış öngörülmüştür. Analitik Hiyerarşi Süreci (AHP) analiziyle yangın riskini etkileyen faktörlerin öncelikleri belirlenmiştir. Belirlenen risk faktörlerinin önem ağırlıkları; Antropojenik %44 (enerji nakil hatlarına uzaklık %13, yola uzaklık %11, tarım alanlarına uzaklık %11, yerleşime uzaklık %9), İklim %30 (bağıl nem %12, sıcaklık %9, rüzgar hızı %9), Meşcere %21 (ağaç türü %10, kapalılık %6, gelişim çağı %5) ve Topoğrafya %5 (bakı %3, eğim %1, yükseklik %1) olarak bulunmuştur. Bu faktörlerin önem ağırlıklarına göre oluşturulan, kapsamlı yangın risk haritasına göre, araştırma alanının %9,28'i (16,549 ha) düşük, %51,93'ü (92,625 ha) orta, %38,58'i (68,818 ha) yüksek ve %0,21'i (378 ha) çok yüksek yangın riski taşıdığı tespit edilmiştir. Yangın risk haritasının doğrulanması aşamasında ROC eğrisi yöntemi kullanılarak AUC değeri %71 olarak bulunmuştur. 2050 yılı projeksiyonu haritasındaki, tarımdan ve ormandan yerleşime geçeceği öngörülen yeni şehir alanları, AHP yöntemiyle oluşturulan yangın risk haritası ile entegre edilmiştir. Analiz sonuçlarına göre kentsel gelişim, %45,38 oranında orta riskli, %54,16 oranında ise yüksek riskli alanlarda yoğunlaşmaktadır. Düşük riskli alanlarda %0,46, çok yüksek riskli alanlarda ise %0,01 oranında sınırlı kentsel gelişim öngörülmüştür. Bu çalışma, orman yangını riskine hassas alanlarda yapılaşmanın etkilerini detaylı bir şekilde analiz ederek yangın riski yüksek bölgelerin belirlenmesine ve yapılaşma planlamasına yönelik mekânsal bir model geliştirilmesinin önemini ortaya koymaktadır. Elde edilen sonuçlar, sürdürülebilir ve risk odaklı bir kentsel büyüme stratejisi geliştirilmesine katkı sağlayabilir.

Özet (Çeviri)

Forest fires are one of the critical issues with significant environmental and economic consequences. This study aims to comprehensively analyze the impacts of urbanization in areas sensitive to forest fires. The study area includes the districts of Karaburun, Çeşme, Urla, and Seferihisar in İzmir Province. Maps of the study area were generated for the years 1990, 2006, and 2018 using the CORINE Land Cover (CLC) dataset, classified according to Level 1 CORINE Land Cover classes. The accuracy of the classified maps was assessed. Following the verification of classification accuracy, past and present data were analyzed to simulate future urban growth trends. The 2050 projections indicate a 76.72% increase in settlement areas, a 4.97% increase in agricultural areas, and an 8.44% decrease in forest areas compared to 2018. The priorities of factors influencing fire risk were determined through Analytic Hierarchy Process (AHP) analysis. The importance weights of the identified risk factors were found as follows: Anthropogenic factors 44% (distance to power lines 13%, distance to roads 11%, distance to agricultural areas 11%, distance to settlements 9%), Climate 30% (relative humidity 12%, temperature 9%, wind speed 9%), Vegetation 21% (tree species 10%, canopy closure 6%, stand development stage 5%), and Topography 5% (aspect 3%, slope 1%, elevation 1%). Based on these importance weights, a comprehensive fire risk map was developed. According to the map, 9.28% (16,549 ha) of the study area is classified as low risk, 51.93% (92,625 ha) as moderate risk, 38.58% (68,818 ha) as high risk, and 0.21% (378 ha) as very high risk. The ROC curve method was used in the verification stage of the fire risk map, and the AUC value was found to be 71%. New urban areas projected to transition from agriculture and forest to settlement on the 2050 projection map were integrated with the fire risk map generated using the AHP method. According to the analysis results, urban development is concentrated in medium-risk areas at a rate of 45.38% and high-risk areas at a rate of 54.16%. Limited urban development is projected at a rate of 0.46% in low-risk areas and 0.01% in very high-risk areas. This study highlights the significance of developing a spatial model to analyze the effects of urbanization in areas sensitive to forest fire risk and to identify high-risk zones for better urban planning. The findings contribute to the formulation of sustainable and risk-focused urban growth strategies.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    899705

    Hatay ilinde doğal afet duyarlılık analizi

    Natural disaster sensitivity analysis in Hatay province

    KÜBRA BALCI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    CoğrafyaHatay Mustafa Kemal Üniversitesi

    Coğrafya Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. REŞAT GEÇEN

  2. Tez No

    346789

    Yanan alanların rehabilitasyonu ve yangına dirençli ormanların tesisi projelerinin (YARDOP) değerlendirilmesi: Muğla-Gökova YARDOP örneği

    The assesment of rehabilitation of burned areas and the establishment of forest with fire resistant species projects (YARDOP) : A case study in Mugla-Gokova YARDOP

    KADİR ALPEREN COŞKUNER

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2014

    Ormancılık ve Orman MühendisliğiKaradeniz Teknik Üniversitesi

    Orman Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ERTUĞRUL BİLGİLİ

  3. Tez No

    346662

    Orman yangınları ile mücadelede optimum yol güzergâhının network 2001 programı ile belirlenmesi

    Determination of optimum route in fire fighting by using network 2001 program

    TUBA GESOĞLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2013

    Ormancılık ve Orman MühendisliğiKahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi

    Orman Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ABDULLAH EMİN AKAY

  4. Tez No

    318080

    CBS teknikleri kullanılarak orman yollarının yangın koruma amaçlı değerlendirilmesi

    Assessing forest roads for fire protection purposes by using GIS techniques

    OSMAN KÖSE

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2012

    Ormancılık ve Orman MühendisliğiKahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi

    Orman Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ABDULLAH EMİN AKAY

  5. Tez No

    863712

    Akdeniz Bölgesi orman yangınlarının termodinamik yaklaşımla analizi

    Thermodynamic analysis of Mediterranean Region forest fires

    GİZEM HODOĞLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Meteorolojiİstanbul Teknik Üniversitesi

    Meteoroloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. KASIM KOÇAK

Geri Dön