Palimpsest mekânların algı ve kültürel bellek üzerinden kiliseden dönüştürülen camiler örneğinde incelenmesi: Ayasofya Camii
An examination of palimpsest spaces through perception and cultural memory in the case of mosques converted from churches: Ayasofya Mosque
- Tez No: 909567
- Danışmanlar: PROF. DR. BİLGE SAYIL ONARAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İç Mimari ve Dekorasyon, Interior Design and Decoration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Güzel Sanatlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 280
Özet
Palimpsest kavramı, edebiyat disiplini içinde ortaya çıkmış fakat zaman içinde çok katmanlı oluşumları nitelendirmek için kullanılan bir metafor haline gelmiştir. Bu metaforun mekânsal karşılığının temelini ise dönüşümler oluşturmaktadır. Tarihsel süreçte farklı sebeplerle mekânda yaşanan dönüşümler mekânın katmanlaşmasına yol açmış ve palimpsest bir metinde olduğu gibi eski kullanımlara ait izleri üzerinde taşıyarak günümüze ulaşmasında etken olmuştur. Mekândaki izlerin zaman sürecinde farlı kullanımları hatırlatması özellikle palimpsest mekânlar için kültürel bellekle ilişkilendirilmektedir. Mekânın algılanmasında ise kültürel belleğin önemli bir rolü olduğu yapılan literatür çalışmalarında görülmüştür. Bu anlamda araştırmanın kurgusu palimpsest mekânlar, kültürel bellek ve mekân algısı üzerinden kurulmuştur. Literatürde bu kavramlar üzerine yapılan çalışmalar bulunmakla birlikte aralarındaki ilişkiyi inceleyen bir çalışmaya rastlanmamıştır. Bu doğrultuda literatüre önemli bir katkı sağlaması beklenmektedir. Kiliseden dönüştürülen camiler deneyim sırasında kültürel belleğin kullanımına örnek oluşturan önemli yapı türlerindendir. Aynı zamanda dini anlamda farklı kültürlerin kullanımı ile yapı katmanlaşmakta ve palimpsestik özellikler göstermektedir. Bu nitelikleri ile araştırmanın kurgusu kiliseden dönüştürülen camiler üzerinden incelenmiştir. Araştırmanın amacı ise; palimpsest mekânın algılanmasında kültürel bellek ilişkisinin kurulmasını sağlamaktır. Araştırmanın hipotezi; önemli bir sosyo-kültürel birikimin ürünü olan kilise-camileri deneyimleyen bireylerin mekân algısının bu ilişki doğrultusunda biçimlendiği olarak belirlenmiştir. Ayrıca mekâna verilen değerin de palimpsestik nitelikler ile arttığı öngörülmektedir. Bu doğrultuda belirlenen hipotezin sorgulanması için araştırma kapsamında Ayasofya Camii örnek olarak seçilmiştir. Nitel araştırma yöntemi, yarı yapılandırılmış görüşmeler ile oluşturulan kurgu değerlendirilmiş ve elde edilen sonuçların hipotezi desteklediği görülmüştür.
Özet (Çeviri)
The concept of palimpsest emerged within the discipline of literature but has become a metaphor used to describe multi-layered formations over time. The foundation of the spatial counterpart of this metaphor lies in transformations. Transformations experienced in a space for various reasons throughout the historical process have led to the layering of the space and, like in a palimpsest text, have caused it to carry traces of old uses, thus reaching the present day. The reminder of different uses over time through the traces in the space is particularly associated with cultural memory for palimpsest spaces. It has been observed in literature studies that cultural memory plays a significant role in the perception of space. In this sense, the structure of the research is established based on palimpsest spaces, cultural memory, and spatial perception. While there are studies on these concepts in the literature, no study has been found that examines the relationship between them. Therefore, it is expected to make a significant contribution to the literature. Mosques converted from churches are among the important building types that exemplify the use of cultural memory during the experience. At the same time, with the use of different cultures in religious terms, the building becomes layered and exhibits palimpsestic characteristics. With these qualities, the structure of the research has been examined through mosques converted from churches. The aim of the research is to establish the relationship between cultural memory and the perception of palimpsest space. The hypothesis of the research is that the spatial perception of individuals who experience church-mosques, which are products of significant socio-cultural accumulation, is shaped in line with this relationship. It is also predicted that the value given to the space increases with palimpsestic characteristics. For the questioning of the hypothesis determined in this direction, Hagia Sophia Mosque was chosen as an example within the scope of the research. The qualitative research method, structured with semi-structured interviews, was evaluated, and the results obtained were seen to support the hypothesis.
Benzer Tezler
- Palimpsest olarak iç mekanlar: Kültürel miras yapıları üzerine bir okuma
Interiors as palimpsest: A reading on cultural heritage buildings
AMARA KÖPRÜLÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesiİç Mimari Tasarım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZGE CORDAN
- Mekânların dönüşüm potansiyeli ve mimarlıkta 'palimpsest' kavramı
Transformation potential of places and 'palimpsest? concept in architecture
GÜL YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NUR ESİN
- Architecture as palimpsest: Re-functioning of industrial buildings within the scape of industrial archaeology
'Palimpsest' olarak mimarlık: Endüstri arkeolojisi kapsamında endüstri yapılarının yeniden işlevlendirilmesi
NESLİHAN MÜGE SOĞANCI
Yüksek Lisans
İngilizce
2001
MimarlıkOrta Doğu Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. CANA BİLSEL
- Zaman, mekân ve varlık'ın kolektif belleğinde palimpsest kavramı
The concept of palimpsest in the collective memory of time, space and existence
ALİ SEVİM
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
MimarlıkYıldız Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NAİME HÜLYA BERKMEN
- İç mimarlıkta yer yapımı stratejileri
Placemaking strategies in interior architecture
BETÜL ÖZLEM YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
İç Mimari ve Dekorasyonİstanbul Teknik Üniversitesiİç Mimari Tasarım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZGE CORDAN