Özel gereksinimli kardeşe sahip olan bireylerde duygusal yük psikolojik sağlamlık ve depresyon düzeyleri arasındaki ilişkinin incelemesi
Investigation of the relationship between emotional burden, psychological resilience and depression levels in individuals with a sibling with special needs
- Tez No: 909687
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ AYŞE TUBA CEYHUN, DR. ÖĞR. ÜYESİ HATİCE DENİZ ÖZDEMİR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Biruni Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Özel Eğitim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Özel Eğitim Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 105
Özet
Özel gereksinimli bireylerin yaşadığı zorlu süreçler aile dinamiklerini etkileyebilmektedir. Aileler bu süreçte özel gereksinimli bireye daha fazla odaklanırken ailede var olan diğer kardeşlerin ihmal edilebildiği bilinmektedir. Bu durum kardeşlerin bir takım duygusal tepkilerine sebep olmaktır. Araştırma da özel gereksinimli kardeşe sahip olan bireylerde algılanan duygusal yük ve psikolojik sağlamlık ile depresyon arasındaki ilişkinin ortaya konulması ve bazı değişkenlere göre (yaş farkı, cinsiyet, eğitim düzeyi ve yetersizlik türü) etkisinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, özel gereksinimli kardeşe sahip olan, Adana ili Seyhan ilçesinde yaşayan, okuma yazma bilen, yaşları 12-40 arasında değişen ve herhangi bir özel gereksinimi olmayan 265'i kadın 158'i erkek olmak üzere toplamda 423 kişi oluşturmaktadır. Araştırmada, veri toplama aracı olarak demografik bilgi formu, Özel Gereksinimli Kardeşe Sahip Bireylerde Duygusal Yük Ölçeği (Özdemir ve İnanç, 2024), Kısa Psikolojik Sağlamlık Ölçeği (Doğan, 2015) ve Birinci Basamak İçin Beck Depresyon Tarama Ölçeği (Aktürk vd., 2005) kullanılmıştır. Araştırmada Regresyon analizi,-testi, ANOVA testi kullanılmıştır. Verilerinin analiz edilmesinde SPSS 24.0 istatistik programı kullanılmıştır. Sonuç olarak araştırmaya katılan bireylerin Özel Gereksinimli Kardeşe Sahip Bireylerde Duygusal Yük Ölçeği ile cinsiyet değişkenleri arasında anlamlı bir fark olduğu, eğitim durumu depresyon düzeyleri değişkeninden etkilendiği, duygusal yük ve depresyon düzeyleri gereksinim türü değişkeni üzerinde anlamlı bir fark olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Özel gereksinimli kardeşe sahip bireylerin duygusal yük düzeyleri, psikolojik sağlamlıklarını düşük negatif düzeyde, duygusal yük düzeyleri ile depresyon düzeyleri orta pozitif düzeyde etkilemektedir. Araştırma sonuçları ışığında özel gereksinimli çocuklara ve onların ailelerine yönelik hazırlanan aile eğitim programlarında özellikle kardeşlere yönelik çalışmalara daha fazla yer verilmesi önerilmektedir.
Özet (Çeviri)
The challenging processes experienced by individuals with special needs can affect family dynamics. While families focus more on the individual with special needs in this process, it is known that other siblings in the family may be neglected. This situation causes some emotional reactions of siblings. In this study, it was aimed to reveal the relationship between perceived emotional burden and psychological resilience and depression in individuals with siblings with special needs and to determine the effect of some variables (age difference, gender, education level and type of disability). The study group of the research consisted of a total of 423 people, 265 of whom were female and 158 of whom were male, who had siblings with special needs, lived in Seyhan district of Adana province, were literate, aged between 12-40 years and did not have any special needs. Purposive sampling method was used in the study. In the study, demographic information form, Emotional Burden Scale in Individuals with Siblings with Special Needs (Özdemir & İnanç, 2024), Brief Psychological Resilience Scale (Doğan, 2015) and Beck Depression Screening Scale for Primary Care (Aktürk et al., 2005) were used as data collection tools. Regression analysis, test and ANOVA test were used in the study. SPSS 24.0 statistical program was used to analyze the data. As a result, it was found that there was a significant difference between the Emotional Burden Scale in Individuals with Siblings with Special Needs and gender variables, education status was affected by the depression levels variable, and emotional burden and depression levels were significantly different on the type of need variable. Emotional burden levels of individuals with siblings with special needs affect their psychological resilience at a low negative level, and emotional burden levels and depression levels at a medium positive level. In the light of the results of the study, it is recommended to include more studies especially for siblings in family education programs prepared for children with special needs and their families.
Benzer Tezler
- Etkileşimli kardeş eğitim programının tipik gelişim gösteren çocuklarla otizmli çocukların kardeş ilişkilerine etkisinin incelenmesi
Investigation of the effect of interactive sibling education program on sibling relations of typical developing children and children with autism
FİKRİYE SEZER
Doktora
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiÇocuk Gelişimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FİGEN GÜRSOY
- Özel gereksinimli ve sağlıklı kardeşe sahip bireylerde ebeveynleşme olgusu ile ilişkili değişkenlerin incelenmesi
Examination of the parentification related variables of individuals with disabled and healthy siblings
DİDEM ARIKAN ÇOLAK
- Parentification of adult siblings with typical development of individuals with special needs
Özel gereksinimli kardeşi olan tipik gelişim gösteren bireylerin ebeveynleşme deneyimi
LALE HANÖZ
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Eğitim ve ÖğretimÖzyeğin ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SENEM ZEYTİNOĞLU SAYDAM
- Otizmli kardeşe sahip olan bireylerin kardeşiyle ilişkilerinde yaşanan sorunların ve geleceğe yönelik beklentilerinin incelenmesi
Examining the problems of the individuals who have autism spectrum disorder with their siblings and their expactations for the future
DUYGU KIVRAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimDokuz Eylül ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALEV GİRLİ
- Özel eğitime gereksinimi olan bireylerin özel eğitime gereksinimi olmayan kardeşlerinin umutsuzluk düzeylerinin belirlenmesi
Determining the levels of hopelessness in the normal siblings of individuals who need special education
ZEYNEP ŞİMŞEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Eğitim ve ÖğretimAbant İzzet Baysal ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. HASAN AVCIOĞLU