Özel gereksinimli kardeşe sahip çocukların ebeveynleşme davranışlarının, duygusal ve psikolojik iyi oluşları ile umut düzeyleri üzerine etkisi
The effect of parentification behaviors of children with special needs siblings on their emotional and psychological well-being and hope levels
- Tez No: 950120
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ AYŞE ŞENAY KOÇ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çağ Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 109
Özet
Ebeveynleşme davranışı, çocukların erken yaşlarda yetişkin rollerini üstlenmelerine neden olmaktadır. Özellikle özel gereksinimli bireylerin bulunduğu aile ortamlarında, çocuklar sadece kardeş değil aynı zamanda bakım veren, duygusal destek sağlayan bir figüre dönüşebilmektedir. Yüklenilen bu yeni roller çocukların iyi oluş düzeylerini ve gelecekten beklentilerini etkileyebilir. Bu araştırmanın amacı özel gereksinimli kardeşi olan çocuklarda ebeveynleşme davranışlarının duygusal ve psikolojik iyi oluş ile umut düzeylerine olan etkilerini incelemektir. Araştırmaya Mersin ili Tarsus ilçesinde ortaokul ve lise düzeyinde eğitim gören, özel gereksinimli kardeşe sahip, 11-18 yaş aralığındaki 385 çocuk katılmıştır. Katılımcılara Demografik Bilgi Formu, Ebeveynleşme Envanteri, Stirling Çocuklar İçin Duygusal ve Psikolojik İyi Oluş Ölçeği, Çocuklarda Umut Ölçeği uygulanmıştır. Veriler SPSS 27 paket programı ile analiz edilmiştir. Verilerin normallik analizi yapılmış ve verilerin normal dağılım gösterdiği belirlenmiştir. Bu sonuca göre analizler parametrik testler aracılığıyla yapılmıştır. Bu doğrultuda bağımsız örneklem t testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA), Pearson korelasyon analizi ve hiyerarşik regresyon analizi uygulanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre ebeveynleşme davranışının algılanan yarar alt boyutu, duygusal ve psikolojik iyi oluş düzeyini anlamlı pozitif yönde etkilemektedir. Çocuklarda umut düzeyi ile duygusal ve psikolojik iyi oluş arasında yüksek düzeyde pozitif ve anlamlı bir ilişki bulunmuştur.
Özet (Çeviri)
Parentification behaviors lead children to assume adult roles at an early age. Particularly in families with individuals with special needs, children may take on roles not only as siblings but also as caregivers and providers of emotional support. These assumed responsibilities may affect children's well-being and expectations for the future. The aim of this study is to examine the effects of parentification behaviors on emotional and psychological well-being and levels of hope in children who have siblings with special needs. The study sample consisted of 385 children aged between 11 and 18 who attend middle and high schools in the Tarsus district of Mersin, Turkey, and have siblings with special needs. Participants completed a Demographic Information Form, the Parentification Inventory, the Stirling Children's Emotional and Psychological Well Being Scale, and the Children's Hope Scale. Data were analyzed using the SPSS 27 statistical software package. A normality test was conducted, and the data were found to be normally distributed. Based on this, analyses were performed using parametric tests, including the independent samples t-test, one-way ANOVA, Pearson correlation analysis, and hierarchical regression analysis. The findings revealed that the perceived benefit subdimension of parentification behavior had a significant positive effect on emotional and psychological well-being. In addition, a strong, positive, and statistically significant correlation was found between levels of hope and emotional and psychological well being in children.
Benzer Tezler
- Kanser hastası çocuğu olan ailelerin dayanıklılık, travma sonrası büyüme ve hastalık sürecine ilişkin deneyimleri
Experiences of families of children with cancer regarding resilience, post-traumatic growth and disease process
FEYRUZ USLUOĞLU
- Okul öncesi dönemdeki özel gereksinimli çocuklarda baba katılımı ile anne bekçiliğinin ilişkisi
The relationship of father involvement and maternal gatekeeping for children wıth special needs in preschool
BETÜL KIRAÇCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HATİCE BAKKALOĞLU
- Özel gereksinimli ve sağlıklı kardeşe sahip bireylerde ebeveynleşme olgusu ile ilişkili değişkenlerin incelenmesi
Examination of the parentification related variables of individuals with disabled and healthy siblings
DİDEM ARIKAN ÇOLAK
- Özel gereksinimli kardeşe sahip tipik gelişim gösteren çocukların aile temalı resimlerinde kardeşlik olgusuna ilişkin yansımaları
The reflections on the family themed pictures regarding the fraternity case of the typically developing children who has siblings with special needs
ELİF ELUMAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimAnadolu ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SUNAGÜL SANİ BOZKURT
- Batı Trakya'daki özel gereksinimli azınlık ailelerinin ve normal gelişim gösteren kardeşlerinin yaşadıkları sorunlar
Problems of minority families and normally developing siblings with special needs in West Thrace
AILA ISMAIL
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Eğitim ve ÖğretimTrakya ÜniversitesiEngelli Çalışmaları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İBRAHİM COŞKUN